ATİLA SERTEL (İzmir) - Sayın Genel Müdürün ÇAYKUR'un içerisinden adım adım yetişerek göreve gelmesi gerçekten önemli bizim için çünkü kurumların içerisinden liyakatle yükselmek, o kurumun en alt seviyesinden en üste çıkmak bence çok önemli çünkü kurumu iyi tanıyor ve kurumla ilgili çalışmaları iyi koordine ediyor diye düşünüyoruz. Bu anlamda Genel Müdür kadar Yönetim Kurulu üyelerinin de çaydan anlayan, çaya destek verecek, vakit harcayacak insanlar olmasında yarar gördüğümü belirtiyorum. Sakarya Büyükşehir Belediyesi Başkanın da ÇAYKUR'un yönetiminde ne aradığını ben de doğrusu merak ediyorum çünkü bunun çok önemli bir yanı var, kurumu faiz ve borç sarmalına düşürdüler. Kurum en son 2016 yılında 82 milyon lira kâr etmişti. Aslında, kurum kâr eder bir kurum çünkü ÇAYKUR güçlü bir kurum. 1947'de rahmetli İsmet İnönü'nün kurdurduğu fabrikalardaki 1935'te Rize'de ziyareti sırasında Dursun Kazmaz'ın makalesinde geçtiği gibi, orada çayı tadan rahmetli İsmet İnönü "Buna sahip çıkalım, bu bitkiye sahip çıkalım; bu, Rize'yi kurtaracaktır." diyen insan olarak ÇAYKUR'un kuruluşunda ve fabrikaların kuruluşunda ön almıştır ve o döneme kadar Zihni Derin'in çabalarıyla 1937 yılında Rusya'dan getirildiği söylenilen çayın üretimine başlanmıştır. Türkiye'nin çay ihtiyacını karşılayan bir kuruluş olması açısından bu kurumun ayakta kalması, hayatta kalması çok önemli ama 1900'lü yıllarda, 2000'li yıllarda, 2016'ya kadar kâr eden bu kuruluş 2016 yılında 82 milyon kâr ettikten sonra o gün bu gündür yani 2016'dan bu yana kâr edemiyor. Özellikle Varlık Fonuna devredildikten sonra zararının 700 milyon TL olduğunu görüyoruz. Ağır bir finansman sıkıntısı çeken kurumun zararlarının yüzde 50'sini çekilen kredilerini faizlerinin oluşturduğunu da biliyoruz. Şimdi, bir faiz sarmalına girmiş ve bu sıkıntıyı da Sayıştay bu maddelerde sürekli dikkate sunuyor, diyor ki: "Sizin faiz sarmalından kurtulmanız lazım; bu, kuruluşun geleceği açısından çok önemli." Öyle ki 2018 yılında 657 milyon TL, 2019 yılında 635 milyon TL, 2020 yılında 547 milyon TL, 2021 yılında ise 503 milyon 840 bin TL zarar edilmiş. 2021 yılı zararı 2017 yılı oranına göre yüzde 88 oranında büyümüş. Yani faizin "nas" olarak değerlendirildiği bir dönemde 2019 yılında 394 milyon 638 bin TL, 2020 yılında 322 milyon 609 bin TL faiz ödemiş kurum. Bu faizler de kurumun belini büküyor ve zarara uğratıyor. Aslında kurum bu faiz sarmalından kurtulsa çay üreticisine büyük destek verecek, ürettiğiyle kendini çevirecek ve kâr edecek bir kuruluş hâline getirilebilir. Bu konuda burada siyasi iktidarın ÇAYKUR'un bu faiz sarmalından kurtarılması için gerekli müdahalenin yapılması gerektiğini bilmesini ve iktidarın bu konuda ÇAYKUR'u kendi kaderiyle baş başa bırakan bir yapı olarak değil, destek veren bir yapı olarak ortaya çıkmasını çok isterim.

Şimdi, benim sorum şu: -Sorularım var bu konuda- 2021 yılında faizler için ne kadar ödediniz? 2021 yılındaki zararın yüzde kaçı finansman giderinden kaynaklı? 2021'den 2022'ye devreden kredi tutarı, bu yıl da katlanmak zorunda olduğu finansman gideri ne oldu? Onu öğrenmek istiyorum. Yaş çay alımı için yeni bir kredi çektiniz mi tüketiciye ödemek için, çektiyseniz ne kadar kredi çektiniz ve faiz olarak ne kadar ödeyeceksiniz? Bu yıl faizlerin de ciddi şekilde arttığını görüyoruz, bu faizlerin artması sizi önümüzdeki süreçte finansmanda darboğaza sokacak mı, bunu aşmak için ne gibi tedbirler aldınız?

Dediğim gibi ÇAYKUR Rize'de, Karadeniz'de, Trabzon'da, Giresun'da yaşayan insanlarımız için çok önemli bir kuruluş. Çay bitkisi çok önemli bir bitki ve orada yaşayan insanların yaşam kaynağı çay. O konuda Rize'nin ve diğer illerimizin çay üreticilerinin desteklenmesi doğrultusunda ÇAYKUR'a büyük bir görev düşerken ÇAYKUR'un faiz sarmalı içerisinde olması da bizim içimizi acıtıyor ve bizi gerçekten üzüyor. O anlamda, sizin bundan sonraki çalışmalarınızda kurumu faiz sarmalından kurtarmak için ne gibi çalışmalarınız var, ne gibi düşünceleriniz var? Onları sizden sözlü ya da yazılı olarak öğrenmek isterim.

Teşekkür ederim.