| Komisyon Adı | : | KAMU İKTİSADİ TEŞEBBÜSLERİ KOMİSYONU |
| Konu | : | Çay İşletmeleri Genel Müdürlüğünün (ÇAYKUR) 2019 ve 2020 yıllarına ait bilanço ve netice hesaplarının görüşmeleri |
| Dönemi | : | 27 |
| Yasama Yılı | : | 5 |
| Tarih | : | 09 .06.2022 |
DENİZ YAVUZYILMAZ (Zonguldak) - Sayıştay, raporunda çarpıcı bir şekilde gerçekleri yazmış. Ben, bir paragrafla ÇAYKUR'un içinde bulunduğu mali krizi... Ki bu, Türkiye'deki ekonomik krizin tetiklediği bir durum yani "Faize karşıyız, karşıyız, karşıyız." deyip nasıl böyle devlet kurumlarına ve kuruluşlarına, devlete ait şirketlere, vatandaşlara faiz gerçeğinin nasıl yaşatıldığıyla ilgi çok çarpıcı bir durum.
Bakın, Sayıştay raporunda diyor ki: "Başka bir ifadeyle, 2020 yılında kredi, anapara ve faiz borcu ödemesi için ne kadar borçlanma yapıldığını ifade eden borç çevirme oranı önceki yılki yüzde 111 seviyesinden yüzde 103 seviyesine gerilemiştir." Yani "ÇAYKUR, 2020 yılında 100 birim anapara ve faiz borcu ödemek için 103 birim borçlanmıştır." diyor. 100 birim anapara ve faiz ödemesi için 103 birim borçlanıyor. Yahu ne oldu, ÇAYKUR tefecinin eline mi düştü? Bunu bir açıklayın. Yani, Türkiye Cumhuriyet Merkez Bankası Türk lirası basıyor, Hükûmetin bir ekonomi politikasının olması lazım ama daha kendi devlet kurumumuz dahi 100 birim anapara ve faiz ödemek için 103 birim borçlanmak zorunda kalıyor; inanılmaz, dehşet verici!
Şimdi, geçtiğimiz yıllara...
BAŞKAN MUSTAFA SAVAŞ - Bir daha söyler misiniz?
DENİZ YAVUZYILMAZ - Geçtiğimiz yıllara bakarsak...
BAŞKAN MUSTAFA SAVAŞ - Sayın Yavuzyılmaz, o borçlanmayla ilgili...
DENİZ YAVUZYILMAZ (Zonguldak) - "103 birim borçlanmıştır." diyor yani raporda yazıyor, Sayıştay yazıyor.
Şimdi, bakın, ben size Sayıştay raporuyla ÇAYKUR'un mali hikâyesini teker teker anlatayım. Yıl 2014, ÇAYKUR'un kârı 12 milyon 62 bin 125 lira; yıl 2015, ÇAYKUR'un kârı 22 milyon 671 bin 423 lira; yıl 2016, ÇAYKUR'un kârı 82 milyon 123 bin 536 lira. Yıl 2017, artık 2017'de ne oluyorsa ÇAYKUR birdenbire zarar etmeye başlıyor ve 267 milyon 742 bin 417 lira zarar ediyor.
KEMAL ZEYBEK (Samsun) - Sistem değişiyor, Cumhurbaşkanlığı sistemi geliyor.
DENİZ YAVUZYILMAZ (Zonguldak) - Neden? Onu da Sayıştay raporu açıklıyor, diyor ki: "5/2/2017 tarih ve 29970 sayılı Resmî Gazete'de yayımlanan Bakanlar Kurulu kararıyla ÇAYKUR, Türkiye Varlık Fonuna aktarılmıştır." Hoş geldin Türkiye Varlık Fonu! Ve ÇAYKUR'un neredeyse batış süreci hızlanarak devam ediyor.
Yıl 2018, ÇAYKUR'un zararı 657 milyon 86 bin 397 lira. Çok istikrarlı, dibe doğru devam ediyor; yıl 2019, ÇAYKUR'un zararı 635 milyon 92 bin 521 lira ve yıl 2020, ÇAYKUR'un zararı 547 milyon 247 bin 289 lira. Yani, son dört yılda ÇAYKUR'un toplam zararı, ÇAYKUR Türkiye Varlık Fonuna aktarıldıktan sonra 2 milyar 107 milyon 168 bin 624 lira ve bu zarara bulunduğu yıldaki dolar kuruna dönerek yani paranın gücünü kaybetmemiş hâliyle baktığımız zaman bu zararın bugünkü karşılığı bu rakamın 2 katı. İşte, ÇAYKUR'un içine düşürüldüğü açmaz bu. Böyle miydi ÇAYKUR? Bakın, kâr ediyordu. Ne oldu? Türkiye Varlık Fonuna aktarıldı. Hani kurumlar daha hızlı yönetilecekti Cumhurbaşkanlığı hükûmet sistemine geçilince?
Bakın, ÇAYKUR'un Yönetim Kuruluna alacak birileri kalmıyor ki günün sonunda işi bildiği düşünülerek Sakarya Büyükşehir Belediye Başkanı ÇAYKUR'un Yönetim Kurulunda yer alıyor.
BAŞKAN MUSTAFA SAVAŞ - Sayın Yavuzyılmaz, Sayın Başkan daha önce orada sekiz yıl boyunca Yönetim Kurulu Başkanlığı yapmış; yalnız, lütfen, biraz CV'ye bakalım, ondan sonra bir değerlendirme yapalım.
DENİZ YAVUZYILMAZ (Zonguldak) - Ben fiziken...
BAŞKAN MUSTAFA SAVAŞ - Lütfen ama ikide bir aynı şekilde...
DENİZ YAVUZYILMAZ (Zonguldak) - Fiziken insanların yirmi dört saati var.
BAŞKAN MUSTAFA SAVAŞ - Ama bakın, anladım da tecrübesi var, geçmişi var, "background"u var.
DENİZ YAVUZYILMAZ (Zonguldak) - Süpermen mi, Batman mi?
BAŞKAN MUSTAFA SAVAŞ - CV'sine bakalım Sayın Başkanın, sekiz yıl Yönetim Kurulu Başkanlığı yapmış Sayın Başkan.
DENİZ YAVUZYILMAZ (Zonguldak) - Ya Süpermen mi, Batman mi?
BAŞKAN MUSTAFA SAVAŞ - Tecrübesi var.
DENİZ YAVUZYILMAZ (Zonguldak) - Sakarya'dan Rize'deki Yönetim Kurulu toplantısına ışınlanarak mı gidiyor?
BAŞKAN MUSTAFA SAVAŞ - İcracı bir şey değil ki, tecrübesi var, tecrübesinden yararlanmak için oraya...
DENİZ YAVUZYILMAZ (Zonguldak) - Ya, ışınlanarak mı gidiyor?
BAŞKAN MUSTAFA SAVAŞ - Ayrıca Tarım Bakanlığında da müşavir olarak da görev almış. Lütfen, Sayın Yavuzyılmaz...
DENİZ YAVUZYILMAZ (Zonguldak) - O zaman, Sakarya Büyükşehir Belediye Başkanlığı yapmayacak madem bu kadar...
BAŞKAN MUSTAFA SAVAŞ - E, canım, size mi soracaklar ya böyle bir şey yapıp yapmayacaklarını? Lütfen...
DENİZ YAVUZYILMAZ (Zonguldak) - O zaman siz üç görev daha verin; aynı zamanda Bakan Yardımcısı...
BAŞKAN MUSTAFA SAVAŞ - Olabilir, verebiliriz, ne olacak? Verilir, ne olacak?
DENİZ YAVUZYILMAZ (Zonguldak) - Aynı zaman başka bir kurumun yönetim kurulu başkanı da olsun.
BAŞKAN MUSTAFA SAVAŞ - Tamam, lütfen, Sayın Yavuzyılmaz...
DENİZ YAVUZYILMAZ (Zonguldak) - Bakın, Sakarya Büyükşehir Belediye Başkanlığına haksızlığı siz ve sizin kurduğunuz bu sistem yapıyor; hatalı olan şey bu işte.
BAŞKAN MUSTAFA SAVAŞ - Hem Adapazarı'nı iyi yönetiyor hem de ÇAYKUR'da görevini layıkıyla yönetiyor. İki işi aynı anda yapamaz mı?
DENİZ YAVUZYILMAZ (Zonguldak) - Yani başka birini eğer ÇAYKUR Yönetim Kurulu için yetiştiremiyorsanız...
BAŞKAN MUSTAFA SAVAŞ - Demek ki sizler iki işi aynı anda yapamıyorsunuz.
DENİZ YAVUZYILMAZ (Zonguldak) - Belediye Başkanı kendisi, Belediye Başkanı.
BAŞKAN MUSTAFA SAVAŞ - İki işi aynı anda yapamaz diye bir şey mi olur ya? Lütfen, iki işi aynı anda yapamayacak kadar...
DENİZ YAVUZYILMAZ (Zonguldak) - Burada 2 milyar liralık bir zarar...
ATİLA SERTEL (İzmir) - Başkanım, komik komik şeyler söylemeye başladınız.
BAŞKAN MUSTAFA SAVAŞ - Lütfen, lütfen, siz komik duruma düşüyorsunuz, siz komik duruma düşüyorsunuz ya! Eleştirilerinizle komik duruma düşüyorsunuz.
DENİZ YAVUZYILMAZ (Zonguldak) - Burada 2 milyar liralık zarar var.
ATİLA SERTEL (İzmir) - Hakikaten komik şeyler söylüyorsunuz.
DENİZ YAVUZYILMAZ (Zonguldak) - Ya, bakın, yönetilse de şirket bir noktaya gelse, tamam; 2 milyar lira zarar ediyor ya!
ATİLA SERTEL (İzmir) - Ya bizi niye konuşuyorsunuz yani "Siz iki işi yapamıyor musunuz?" falan diye. Ne karıştırıyorsunuz siz bizi ya!
BAŞKAN MUSTAFA SAVAŞ - Sizi seviyoruz da onun için karıştırıyoruz.
Teşekkür ederim Sayın Yavuzyılmaz.