| Komisyon Adı | : | KAMU İKTİSADİ TEŞEBBÜSLERİ KOMİSYONU |
| Konu | : | TÜRKSAT Uydu Haberleşme Kablo TV ve İşletme AŞ'nin 2019 ve 2020 yıllarına ait bilanço ve netice hesaplarının görüşmeleri |
| Dönemi | : | 27 |
| Yasama Yılı | : | 5 |
| Tarih | : | 15 .06.2022 |
ATİLA SERTEL (İzmir) - Şimdi ben hemen hemen her toplantıda yani ne zaman TÜRKSAT yetkililerini görsem bir konuyu özellikle altını çize çize anlatma gereği duyuyorum. Buraya gelirken de televizyon sahipleriyle, radyo sahipleriyle görüştüm. Daha doğrusu onlar konu TÜRKSAT olunca, TÜRKSAT denetlenince yerel medyadan çok sayıda televizyon sahibi beni arayıp içlerini döküyorlar, âdeta onların dert babası oldum ve buradan onların sorunlarını size bir kez daha aktarmak istiyorum.
Yani, sunuş konuşmanızda uydulardan yayın yapan televizyon sayısının 502, radyo sayısının da 206 olduğunu söylediniz. Hepsinin, bu yerel televizyonlarda özellikle ortak şikâyeti yüksek uydu kiraları. Dolar kurunun 17 liraya geçmesine, temmuz ayında yeniden artış yapılıp yapılmayacağı endişesini yaşıyorlar. Şu anda 10 liradan hesaplanıyor ama 12 lira olacağı endişesini yaşıyorlar çünkü üç yıl önce 200'ün üzerinde yerel televizyon kuruluşu TÜRKSAT Uydu Haberleşme ve Kablo TV AŞ'den uydu frekansı kullanarak yayın yapıyordu. Günümüzde uydu ortamında yayın yapabilen yerel televizyon kuruluşu -bu tele alışveriş yapanlar yani bu yayınları yapanları hariç tutuyorum- 35'e düştü, bunun kaynağı RATEM Başkanı Aydın Şerbetçioğlu. Şu an frekans kira bedellerinde TÜRKSAT dolar kurunu 10 liradan hesaplıyor yani buna göre en düşük 2 megavat kapasitenin aylık uydu kira bedeli 100 bin lira civarında.
TÜRKSAT UYDU HABERLEŞME KABLO TV VE İŞLETME AŞ GENEL MÜDÜRÜ HASAN HÜSEYİN ERTOK - 80 bin lira civarında.
ATİLA SERTEL (İzmir) - 80 bin lira civarında mı? 3 megavat ise yine benim hesaplamama göre o zaman 160, 170 bin lira falan civarında mı, hesaplasak?
TÜRKSAT UYDU HABERLEŞME KABLO TV VE İŞLETME AŞ GENEL MÜDÜRÜ HASAN HÜSEYİN ERTOK - 110 civarı.
ATİLA SERTEL (İzmir) - Efendim?
TÜRKSAT UYDU HABERLEŞME KABLO TV VE İŞLETME AŞ GENEL MÜDÜRÜ HASAN HÜSEYİN ERTOK - 110 bin lira civarı oluyor.
ATİLA SERTEL (İzmir) - 110 bin.
TÜRKSAT UYDU HABERLEŞME KABLO TV VE İŞLETME AŞ GENEL MÜDÜRÜ HASAN HÜSEYİN ERTOK - Evet.
ATİLA SERTEL (İzmir) - Tamam.
Bir yerel televizyon kuruluşunun yani 3 megavatın 110 bin lira, 2 megavatın 80 bin lira verdiği noktada eğer dolar kurunda bir artış söz konusu olursa zaten ekonomik anlamda darboğazda olan bu yerel televizyon kanallarının, reklam alamayan kanalların TÜRKSAT frekans kira bedelleriyle ilgili yakınmaları ve talepleri ister istemez ortaya çıkıyor ki bu çok önemli. Yani TÜRKSAT verdiği yanıtta bize geçmiş dönemde, her şey dolarla olduğu için, bütün işlemler dolar bazında görüldüğü için "Biz bunu Türk lirasına çekemiyoruz ve Türk lirası olarak kiralama yapamıyoruz." diyor, gerekçe bu. Ama bunun kira bedellerinin ödenebilir bir seviyeye çekilmesi lazım ki yerel televizyonlar yaşayabilsin yani buna örnek vereyim: Nasıl ki RTÜK T1, T2, T3 diye televizyon kanallarını sınıflandırmışsa uydu frekans kira bedelleri de bu sınıflanmaya göre yapılabilir. Ya da televizyon kuruluşlarının yıllık cirosuna göre de yapılabilir ama bu tabii, reklam alan kuruluşlar belki o ciroları samimiyetle belirtmeyebilir, o da ayrı bir hadise, orada bir kayıp kaçak olabilir, o yapılmayabilir.
Ama işin gerçeği şu: Örneğin Adıyaman'da Mercan TV var, Mercan TV dünyanın her yerinde Adıyamanlılar tarafından izleniyor. Ya da işte Karadeniz'den bir televizyon kanalı dünyanın her yerinde Karadenizliler tarafından izleniyor yani bir iletişim aracı olarak gereksinimi var. Bana göre bu fiyatlar dolar bazında değil, Türk lirası bazında sabitlenerek eğer yapılırsa bu televizyonlar hayatta ve ayakta kalır, yoksa bitecekler yani bu çok önemli. Çünkü yerel medya kuruluşları bulundukları bölgenin sesi oluyor, o bölgede yaşayan halkın sorunlarının sesi oluyor, taleplerini dile getirmede ses oluyor. Ayrıca yani bırakın halkın taleplerini getirmeyi, yerelde görev gören belediye başkanlarının hizmetlerinin duyurulmasından tutun o bölgede milletvekili olarak görev yapan arkadaşların açık oturumlarda, konuşmalarda yerini almasını sağlıyor. O bölgede yaşayan sanayicilerin ve diğer odaların sesi oluyor.
Örneğin, Orhan Sümer arkadaşım söylüyor, Adana'da geçmişte 4 kanal varken şimdi bir tek kanal var, Koza TV; İzmir'de geçmişte 4 kanal varken şimdi yalnızca bir kanal var, TR 35 yani İzmir gibi bir kent, 4,5 milyonluk bir kentte gelinen nokta bu. Bunun eksikliğini internet üzerinden yayın yapan ve denetimi olmayan televizyonlar yerini alıyor, bunun eksikliği ve açıklığı kapatmak için böyle yayıncılık yapan kuruluşlar var.
Şimdi sadece bu yayıncılık açısından işte halkın sesi olmak, işte insanların sesi olmak, bölgenin sesi olmak, örf, âdet, geleneğe katkı koymak, bütün bunlar bir yana, Türkiye'de o kadar çok iletişim fakültesi açıldı ki hemen her kentte iletişim fakültesi var ve oradan her yıl benim bildiğim kadarıyla -İbrahim Eren daha iyi de bilebilir, daha iyi araştırmalar içerisinde, TRT'de genel müdürlük yaptı- 90, 100 bin civarında iletişim fakültesi öğrencisi mezun oluyor, 80 bin, 90 bin civarında öğrenci mezun oluyor. E, bu çocukların iş olanakları ve iş bulabilmeleri için mutlaka yerel televizyonlara, yerel radyolara büyük gereksinim var. Yani biz bunu anlatırken yani benim ne televizyonum var ne televizyon kurmaya niyetim var ne öyle yakınlarımdan birinin televizyonu var ne de öyle bir, ama ben bu yerel televizyoncuların sesi olarak size bunu sürekli dile getirdim ve getirmeye devam edeceğim.
Şimdi soruyorum: Şu an uydu kirası olarak televizyonlardan alınan ücretleri söylediniz, 2 kategoride alıyorsunuz. Radyolardan alınan ücretleri, radyolardan kaç kategoride ücret aldığınızı, 2022 yılı için sabit kurda ne düşündüğünüzü, uydu kiralarında dolar olarak ısrarcı olup olmadığınızı, bu ücretlerin Türk lirasına çevrilmesi noktasında acaba kafanızda böyle olumlu bir düşünce olup olmadığını, "Yani hakikaten bu insanlar da haklı ya biz de biraz oturup düşünelim, bunlar yaşasın." diye bir takdirde bulunup bulunmayacağınızı, uyduda bulunup hâlen kirasını ödeyemeyip düşme durumunda olan televizyon olup olmadığını soruyorum, birikmiş borçları var mı, ne kadar var, onları öğrenmek istiyorum.
TÜRKSAT 5B uydumuz, biraz önce söyledim, bu gerçekten ülkemiz için hayırlı uğurlu olsun. Yani teknoloji çağında biz de dünyayla yarışmaya çalışıyoruz, teknolojide ayak uydurmaya çalışıyoruz. Ben tabii diğer ülkelere bakıyorum, diğer ülkelerde internet hızı bizim çok üzerimizde bir hız yani TÜRKSAT 5B uydusuyla tabii ki gurur duyalım, tabii ki yarar sağladı ama internet hızı açısından nasıl bir yarar alacağız? Onu merak ediyorum ve soruyorum. Çünkü dünyada en hızlı ortalama indirme hızı Şili'de 197,59 megahertz, sonra Birleşik Arap Emirlikleri var 133,51, sonra Norveç 118,58, Güney Kore 116,51, Katar 113, Hollanda 107,81, Suudi Arabistan 94,64, Bulgaristan mesela bizim dibimizde Bulgaristan, hani herkes böyle Bulgaristan deyince çok zayıf bir ülke olarak görülüyordu ama 94,32, Danimarka 94,17, Çin 87,76, Kuveyt 85,38. Türkiye, çok üzülerek söylüyorum, 58'inci sırada 31,93 hızla. Yani Singapur, Monaco, Tayland, Danimarka, Hong Kong, Çin, ABD, Romanya falan sayıyoruz, sayıyoruz, internet hızımız 138 ülke arasında ne yazık ki 58'inci sırada. Yani övünelim, övünelim de yani neyle övünelim, o da çok önemli. Bu internet hızını dünya ölçeğine, dünya ülkelerinin arasında seviyeye çekmek bence çok önemlidir diye düşünüyorum. Bu konuda çalışmalarınızda başarılar diliyorum, her şey iyi ve güzel olsun, dileğimiz o.
Teşekkür ediyorum.