| Komisyon Adı | : | KAMU İKTİSADİ TEŞEBBÜSLERİ KOMİSYONU |
| Konu | : | Türkiye Cumhuriyeti Devlet Demiryolları İşletmesi Genel Müdürlüğünün (TCDD) 2019 ve 2020 yıllarına ait bilanço ve netice hesaplarının görüşmeleri |
| Dönemi | : | 27 |
| Yasama Yılı | : | 5 |
| Tarih | : | 23 .06.2022 |
ATİLA SERTEL (İzmir) - Sayın Başkan, bu toplantıda KİT Komisyonu üyelerinin soru sorma ve yanıt alma hakkı var.
ZİVER ÖZDEMİR (Batman) - Sorunu sormaya devam et.
DENİZ YAVUZYILMAZ (Zonguldak) - Soracağım, konuyla ilgili konuştuğu için devam etmiyorum.
ATİLA SERTEL (İzmir) - Bu hakkın teslim edilmesi...
DENİZ YAVUZYILMAZ (Zonguldak) - Ya, siz niye üstünüze alınıyorsunuz ya?
ZİVER ÖZDEMİR (Batman) - Niye Atila Bey konuşurken devam etmiyorsun?
DENİZ YAVUZYILMAZ (Zonguldak) - Siz bastığınız için. Bu yanlış uygulamayı yapan Başkanlık Divanı, siz niye itiraz edip duruyorsunuz?
BAŞKAN MUSTAFA SAVAŞ - Sayın Sertel'in sözünü kesmeyelim.
Lütfen devam edin Sayın Sertel, buyurun.
ATİLA SERTEL (İzmir) - Burada bütün KİT üyesi arkadaşlarımın...
ZİVER ÖZDEMİR (Batman) - Arkadaşını da konuşturma.
DENİZ YAVUZYILMAZ (Zonguldak) - Konuyla ilgili konuşuyor.
ATİLA SERTEL (İzmir) - Konuşturmuyor zaten, sen de gayret et beraber konuşturmayın.
ZİVER ÖZDEMİR (Batman) - Ben onun gibi asla ve kata saygısızlık yapmam.
DENİZ YAVUZYILMAZ (Zonguldak) - Konuyla ilgili konuşuyor şu anda.
ATİLA SERTEL (İzmir) - Ziver Bey, burada ben konuyla ilgili anlatayım anlatacağımı.
Ben aslında gerçekten gündem maddesiyle ilgili de konuşacaktım ama şimdi ortada fiilî bir durum var, şu: Burada KİT Komisyonu üyesi olan bütün arkadaşlarımızın...
AHMET TAN (Kütahya) - Bütün sevimliliğin gitti yani.
DENİZ YAVUZYILMAZ (Zonguldak) - Siz ne kadar zorlarsanız biz de ondan daha fazla zorlarız.
ATİLA SERTEL (İzmir) - ...bütün Cumhuriyet Halk Partili, AK PARTİ'li, MHP'li, HDP'li arkadaşlarımızın, herkesin soru sorma hakkı var ve cevap isteme hakkı da var. Bu cevabı istedi diye bir insanın "Saygısız!" diye suçlanması "Terbiyesizlik yapma!" diye suçlanması doğru değil.
ZİVER ÖZDEMİR (Batman) - Ona ilişkin kimse bir şey söylemiyor ama; saptırmayın.
ATİLA SERTEL (İzmir) - Bir kelimeye yönelik yani "Evet, bizim kurumun 2021 yılı zararı şudur." dese sorun yok, mesele yok, devam edeceğiz. Bütün konuşmayı o zararın üstüne kurunca, hemzemin geçitlerin niye yapılamadığı, niçin kazaların önlenemediği noktasında görüşlerini açıklamayı bu zarar temeline oturtursa o zaman sorun olmayacak diye baktığı içindir. Yani ben burada bir art niyet sezmiyorum; biz burada uzun yıllardır çalışıyoruz birlikte, dört yıldır Deniz Yavuzyılmaz bu Komisyonun üyesi, diğer arkadaşlarım da bu Komisyonun üyesi. Bizim burada amacımız şu: Kurumları denetlermiş gibi yapmamak... Yani denetleniyormuş gibi yapmak hakikaten kötü bir şey; bir işi yapıyormuş gibi yapmak, böyle bir tablonun içinde bulunmak zaman zaman insanı hakikaten geriyor, beni de geriyor. Akşam eve gittiğimde, böyle baktığımda ya ben bugün hakikaten yararlı bir şey yaptım mı dediğim anda huzurla uyurum ama topluma yararlı bir şey yapmadığım zaman, o huzur hakkını kendimde hissetmediğim zaman hakikaten uyuyamam. Yani meselenin özü şu: Ne olacak 2021 yılı zararının açıklanması...
DENİZ YAVUZYILMAZ (Zonguldak) - Ne olacak?
ATİLA SERTEL (İzmir) - Önlense ne olacak, söylense ne olacak, ne olur yani? Burada bir inatlaşmaya girmek çok doğru bir tavır değil.
KEMAL ÇELİK (Antalya) - 2020'yi denetliyoruz, 2021'i değil.
ATİLA SERTEL (İzmir) - 2019 ve 2020'yi denetliyoruz, biliyorum denetliyoruz ama...
DENİZ YAVUZYILMAZ (Zonguldak) - Devlet Demiryollarını denetliyoruz.
ATİLA SERTEL (İzmir) - Bakın, şimdi, Devlet Demiryollarını denetlerken, 2019 yılı... Öneride, bulguda kazaların önüne geçilmesinden bahsediliyor.
DENİZ YAVUZYILMAZ (Zonguldak) - Zalimsiniz, zalim, vicdansızsınız!
ATİLA SERTEL (İzmir) - O bahsedilme hadisesinde de tren kazalarında...
BAŞKAN MUSTAFA SAVAŞ - Sayın Yavuzyılmaz, sözünüzü geri alın, lütfen, lütfen...
YAVUZ SUBAŞI (Balıkesir) - O laf tam sana yakışır.
DENİZ YAVUZYILMAZ (Zonguldak) - Tam olarak öyle.
BAŞKAN MUSTAFA SAVAŞ - Bu, yakışmayan...
YAVUZ SUBAŞI (Balıkesir) - CHP demek zulüm demek.
BAŞKAN MUSTAFA SAVAŞ - Çok yakışıksız bir ifade. Sayın Sertel, lütfen yanınızdaki arkadaşı uyarır mısınız?
ATİLA SERTEL (İzmir) - Ya, Yavuz Bey, CHP'ye nereden sıçradın ya?
YAVUZ SUBAŞI (Balıkesir) - CHP Milletvekili.
ATİLA SERTEL (İzmir) - CHP'ye nereden sıçradın sen ya?
DENİZ YAVUZYILMAZ (Zonguldak) - İndir parmağını, indir!
YAVUZ SUBAŞI (Balıkesir) - Sen de sesini kes, saygısız!
DENİZ YAVUZYILMAZ (Zonguldak) - İndir parmağını!
ATİLA SERTEL (İzmir) - Olmaz öyle şey ya! Öyle olmaz! Yani kavga mı etmek istiyorsunuz, ne istiyorsunuz, amacınız ne?
DENİZ YAVUZYILMAZ (Zonguldak) - Siz "Terbiyesiz!" diyeceksiniz "Saygısız!" diyeceksiniz, ben zalim diyemeyeceğim; öyle bir şey yok!
YAVUZ SUBAŞI (Balıkesir) - Yaptığın hareket yakışıyor mu?
ATİLA SERTEL (İzmir) - Ama ayıp ya! Şimdi, ayıp, o sözcüğü, bakın, burada hiçbir arkadaşımıza kimsenin kullanma hakkı yok. Biz de kullanmayız.
YAVUZ SUBAŞI (Balıkesir) - Yaptığı hareketi kastettim ben.
ATİLA SERTEL (İzmir) - Benim arkadaşım kullansa ben onu kınarım yani.
DENİZ YAVUZYILMAZ (Zonguldak) - Denetim yapmam engelleniyor. Sizin niyetiniz denetim değil; ben denetlemek istiyorum, bunu engelliyorsunuz.
ATİLA SERTEL (İzmir) - Zalimliği şey olarak söylüyor yani zulüm ediyorlar şu anda bize yani oradan zulüm var.
BAŞKAN MUSTAFA SAVAŞ - Buyurun Sayın Sertel, devam edin.
ATİLA SERTEL (İzmir) - Şimdi, bakın, burada hemzemin geçit yapılmasının önemine dikkat çekiyor Sayıştay. Bunlar çok önemli yani. Biz Çorlu'da 25 vatandaşımızı yitirdik bu hemzemin geçidin çökmesi... O "Yağmurdan kaydı." işte şöyle oldu, böyle oldu denilen yerde, küçük bir ihmalin dahi 25 insanın ölümüne yol açan tren kazasını yaşadık ve onun da hesabını ne yazık ki vatandaşlarımız mahkeme kapılarında süründürülerek, Anayasa Mahkemesi kapısının önünde polisler tarafından itelenip kakalanıp orada şiddete uğrayan ve hakkını arayan insanlar var. Bu insanlar bizim insanlarımız sonuçta yani bu kazalar olmasın, ölümler olmasın diye uğraş veriyoruz. Sayıştay da burada bunu söylüyor yani burada, biz kazaların envanterini çıkardık, çok iyi biliyoruz kazaları ama uzun uzun anlatmaya gerek yok çünkü burada arkadaşlarımızı yaralayan, arkadaşlarımızın çalışmalarını, geçmişte yaptığı çalışmalarını gölgeleyen bir tavır içinde de bulunmak istemiyorum. Yani son yirmi yılı incelediğimizde 99 kişinin, vatandaşımızın vefat ettiğini, 621 kişinin yaralandığını biliyoruz.
Şimdi, burada, Sayıştayın özellikle öne çıkardığı hadise, diyor ki: "Bu konuda, bu ihmalleri önleyin." Bu ihmalleri önlemek için ne lazım? Para lazım. E, para... Zarar eden bir kuruluş, kurumsal olarak zarara uğrayan bir kuruluş bu ihmalleri önleyemez, önleyemiyor da.
Bakın, ben İzmir Milletvekiliyim, Ankara-İzmir Hızlı Tren Hattı'nın iki yıl önce bitmiş olması lazımdı, anahtar teslim... Bizim trene binmemiz lazımdı, benim trenle Ankara'dan İzmir'e, İzmir'den Ankara'ya gidip gelmem lazımdı. En konforlu yolculuk yani tren yolculuğu en güvenilir yolculuk olarak dünyada biliniyor, en az kazanın olduğu, en az ölümün vuku bulduğu bir taşımacılık sistemi olarak görülüyor ama bizim ülkemizde ne yazık ki böyle değil ve bizim ülkemizde...
SÜLEYMAN KARAMAN (Erzincan) - Bizde de böyle.
ATİLA SERTEL (İzmir) - Süleyman Bey, öyle diyorsun...
SÜLEYMAN KARAMAN (Erzincan) - Bizde de böyle, bizde de böyle.
ATİLA SERTEL (İzmir) - O zaman ben Süleyman dönemindeki -madem laf attı- kazaları hatırlatayım.
BAŞKAN MUSTAFA SAVAŞ - Sayın Sertel'i dinleyelim.
ATİLA SERTEL (İzmir) - Bakın, Süleyman Beyin Genel Müdürlüğünde 22 Temmuz 2004'te Pamukova tren kazasında 41 kişi öldü, 89 kişi yaralandı. Sakarya'da raydan...
MEVLÜT KARAKAYA (Ankara) - Yazıyı getirmiş, zaten okuyacaktı.
ATİLA SERTEL (İzmir) - Yok, zaten okumayacaktım, arkadaş öyle deyince anlattım.
SÜLEYMAN KARAMAN (Erzincan) - Ben bir şey demedim ki ya.
ATİLA SERTEL (İzmir) - Dedin, dedin.
DENİZ YAVUZYILMAZ (Zonguldak) - Ya, arkadaşlar, gülmeyin, gülmeyin; 41 kişi ölmüş, gülmeyin ya!
SELMAN OĞUZHAN ESER (Karaman) - Niye gülüyorlar Deniz Bey?
DENİZ YAVUZYILMAZ (Zonguldak) - Gülmeyin ya!
SELMAN OĞUZHAN ESER (Karaman) - Niye gülüyorlar Deniz Bey?
ATİLA SERTEL (İzmir) - Bakın, 4 Haziranda...
SELMAN OĞUZHAN ESER (Karaman) - Bir siz mi konuşacaksınız?
DENİZ YAVUZYILMAZ (Zonguldak) - Siz bu işin ciddiyetinde değilsiniz.
SELMAN OĞUZHAN ESER (Karaman) - Niye güldüklerini biliyor musunuz?
DENİZ YAVUZYILMAZ (Zonguldak) - Siz bu işin ciddiyetinde...
SELMAN OĞUZHAN ESER (Karaman) - Ölen 41 kişiye mi gülüyorlar ya! Ayıp, yaptığınız ayıp ya!
DENİZ YAVUZYILMAZ (Zonguldak) - Ölen 41 kişiye söylüyor, o da yanıt veriyor, burada da bürokratlar gülüyor.
SELMAN OĞUZHAN ESER (Karaman) - Bakın, bürokratlar gülüyorlar değil...
ATİLA SERTEL (İzmir) - Niye gülersin ya...
SELMAN OĞUZHAN ESER (Karaman) - Bakın, vekilimizin mizacına güldüler ya.
DENİZ YAVUZYILMAZ (Zonguldak) - Olmaz arkadaş, olmaz ya! Mizaç falan gülünecek yer mi, gülünecek konu mu ya!
SELMAN OĞUZHAN ESER (Karaman) - Ya, Deniz Bey, yapmayın, bir doğru siz misiniz, buradaki herkes yanlış? Yapmayın.
DENİZ YAVUZYILMAZ (Zonguldak) - Burada, bu vefat eden insanları biz temsil ediyoruz, temsil.
SELMAN OĞUZHAN ESER (Karaman) - Bakın, o ölüler üzerinden insanları ayıplamayın. Bakın, o ölüler, o vatandaşlar bizim vatandaşlarımız.
DENİZ YAVUZYILMAZ (Zonguldak) - Biz temsil ediyoruz onları, onlar acaba burada olsa burada bir tebessüm olur mu?
SELMAN OĞUZHAN ESER (Karaman) - Bizim adımıza konuyu siz saptırıyorsunuz, lütfen, bakın...
BAŞKAN MUSTAFA SAVAŞ - Sayın Sertel, devam edin.
DENİZ YAVUZYILMAZ (Zonguldak) - Gülünecek yer değil.
SELMAN OĞUZHAN ESER (Karaman) - Burada kimse gülmedi.
BAŞKAN MUSTAFA SAVAŞ - Sayın Eser...
SELMAN OĞUZHAN ESER (Karaman) - İnsanların sinir uçlarıyla oynamayın.
DENİZ YAVUZYILMAZ (Zonguldak) - Tutanaklara bakarsanız görürsünüz.
SELMAN OĞUZHAN ESER (Karaman) - Bakın, ona gülünmedi, siz ona...
ATİLA SERTEL (İzmir) - Şimdi, bu... Tamam Selman, tamam kardeşim.
SELMAN OĞUZHAN ESER (Karaman) - Yapmayın lütfen.
BAŞKAN MUSTAFA SAVAŞ - Sayın Eser... Sayın Eser...
SELMAN OĞUZHAN ESER (Karaman) - Ben hak veriyorum, sorusuna da hak veriyorum sadece ölüler üzerinden...
DENİZ YAVUZYILMAZ (Zonguldak) - Ya, onun üzerine espri yaptı milletvekili, yapmayacak o zaman espri falan.
SÜLEYMAN KARAMAN (Erzincan) - Ben ne söyledim, ne dedim? Demir yolu güvenliği devam ediyor dedim.
ATİLA SERTEL (İzmir) - Etmiyor.
DENİZ YAVUZYILMAZ (Zonguldak) - Buna siz kahkahayla güldünüz.
BAŞKAN MUSTAFA SAVAŞ - Sayın Sertel, devam edin.
ATİLA SERTEL (İzmir) - Müsaade ederlerse devam edeceğim Başkan.
BAŞKAN MUSTAFA SAVAŞ - Sayın Eser, lütfen...
ATİLA SERTEL (İzmir) - Müsaade ederlerse devam edeceğim, eğer etmezlerse yani ben de susarım.
BAŞKAN MUSTAFA SAVAŞ - Tamam, müsaade ediyorlar.
ATİLA SERTEL (İzmir) - Yani ne yapayım, bu gürültü arasında ben de sesimi yükseltip çenemi mi yırtayım? Ne gerek var.
AHMET TAN (Kütahya) - Deniz Bey konuşsaydı ne yapacaktınız sizin yanınızda?
ATİLA SERTEL (İzmir) - Efendim? Yani konuşabilir, ben ona da aynı şekilde konuşurdum, ne yapayım yani?
DENİZ YAVUZYILMAZ (Zonguldak) - Bakın, ben, Devlet Demiryolları Komisyonda bugün bitene kadar bu sorunun yanıtı arayacağım ve soracağım da.
AHMET TAN (Kütahya) - Bozacının şahidi şıracı.
ATİLA SERTEL (İzmir) - Hayır, hayır, öyle değil.
DENİZ YAVUZYILMAZ (Zonguldak) - Komisyon bitene kadar soracağım, merak etmeyin.
BAŞKAN MUSTAFA SAVAŞ - Sayın Sertel, devam edin.
ATİLA SERTEL (İzmir) - Ben konuşmamda söyledim yani son yirmi yılın envanterini çıkardım, aslında konuşmayacaktım "Hâlâ güvenli." deyince, laf atınca arkadaş o dönemi hatırlatmak istedim.
Bakın, 4 Haziran, dönemin Başbakanı Recep Tayyip Erdoğan tarafından hareket sinyali verilmesinin ardından ilk seferini yapan tren; 4 Haziran Cuma günü, Ankara'da, eş zamanlı olarak İstanbul'dan sefere bağlayan Pamukova tren kazasında 41 vatandaşımız vefat etti -Allah onlara rahmet versin, rahmet diliyorum- 89 kişi yaralandı.
Yine, 11 Ağustos 2004 yani aynı yıl. Bu kez İstanbul-Adapazarı seferini yapan Adapazarı Ekspresi, Ankara-İstanbul seferini yapan Başkent Ekspresi Kocaeli'nin Gebze ilçesinin Tavşancıl mevkisinde çarpışt;, kazada 8 kişi öldü, 88 kişi yaralandı.
2008'de İstanbul-Denizli seferini yapan Pamukkale Ekspresi, Çöğürler-Değirmenözü-Kütahya istasyonları arasında raydan çıktı; kaza sonucu 9 vatandaşımız yaşamını yitirdi, 37 kişi yaralandı.
Yine, Sivas'ın Kangal ilçesi yakınlarında 2 yük treni çarptı, 1 makinistimiz öldü, 1 makinistimiz yaralandı.
Süleyman Karaman'ın "güvenli" dediği dönemde -kendi döneminde- tren kazalarında 59 kişi öldü, 211 kişi yaralandı. Bunun ne kadar güvenli olup olmadığını Süleyman Bey sonra anlatır size.
Şimdi, ben geliyorum asıl meseleye. Bakın, burada, hemzemin geçitleri için para ayrılmadığı gibi, siz, sunumuzda "Ankara-İzmir Hızlı Tren Hattı Projesi'ndeki altyapı çalışmalarımız kesimler hâlinde devam etmektedir. Kalan altyapı, üstyapı ve elektromekanik işler AYGM'ce ihale edilerek sözleşmesi imzalanmıştır." diyorsunuz. Koskoca tren hattı, Ankara-İzmir tren hattı, çok önemli bir tren hattı; Ankara'yı İzmir'e, İzmir'i Ankara'ya bağlayacak. Sunumuzda bir cümle var, o cümlenin içinde ne rakam var, ne bilgi var; işte mesela "Bandırma, Bursa, Yenişehir Osmaniye ilinde yüzde 84 fiziki ilerleme..." diyorsunuz. Burada ne yüzde var, hiçbir şey yok. Örneğin "Asya ile Avrupa'yı birbirine bağlayan koridor üzerinde 229 kilometrelik Halkalı-Kapıkule hızlı trenin 153 kilometre uzunluğunda..." falan diyorsunuz, projede 156 kilometre fiziki ilerleme sağlanmıştır. Bütün projelerde veriyorsunuz rakamları, İzmir'de rakam bile vermiyorsunuz, sizin Ankara-İzmir hattına verdiğiniz önem zaten sunumuzda çıkıyor ortaya yani o konuda ben açık ve net sizden detaylı bilgi istiyorum. Bana, bizim Komisyon üyelerimize bu tren hatlarının devamında nerede aksama var? Nerede sürüyor? Nerede, ne kadar yol aldınız? Afyon'un neresinde, ne kadar hat çekebildiniz? Ne kadar tünel kazıldı? Bunları detaylı olarak istiyorum ben KİT Komisyonu üyeleri olarak. Çalışmalarınızı... Diyor ya hani, "Biz daha zararı bilmiyoruz, nasıl çalışmaları denetleyeceğiz?" Hakikaten ben şu sunuma çok üzüldüm yani Ankara-İzmir hattına verilen öneme bakın ya, cümleye bakın "Hızlı tren projesindeki altyapı çalışmalarımız kesimler hâlinde devam etmektedir." Bitti, nokta, bu kadar.
Şimdi, biz de bekliyoruz ki Ankara-İzmir hattı bitsin, İstanbul-Ankara Hattı gibi biz de çağdaş bir seyahat aracına kavuşalım, kitap okuyarak yolculuk yapalım. Yani Devlet Demiryollarının zarar etmesini istemiyoruz, Devlet Demiryollarının çok önemli olduğunu ve bu kurumun iyi yönetilmesini istiyoruz. Bu İzmir'di İZBAN, İstanbul'da Marmaray, Ankara'da Başkentray 248 kilometrelik ulusal demir yolu ağı üzerinde kent içi yolculuğu taşımacılığı yapılmaktadır. İZBAN'ın da ne olduğunu İzmir'de yaşayan bir insan olarak biliyorum. Kent yarıldı, ortadan yarıldı birçok yerde. Yani Karşıyaka'da yerin altına iniyorsun ama ondan sonra Şemikler'i, Çiğli'yi her tarafı yararak, kentleri ikiye yararak taşımacılık yaptık.... Eskişehir'de Yılmaz Büyükerşen ve sizin ortak çabalarınızla silonun altına doğru inen tren hattının kent meydanlarını ne kadar güzelleştirdiğini biliyoruz ama sizde para yok ki bunları yapasınız, zarar ediyorsunuz. Yani kazansanız belki hem Ankara-İzmir tren hattını yaptığınız gibi, diğer tren hatlarını çabucak yaptığınız gibi hem kentleri ikiye bölen projeleri yerin altına alarak belki kentlerin güzelleşmesine de katkı koyacaksınız ama çabanız yetersiz çünkü para yok. Para olmayınca zaten Napolyon'un dediği gibi "Mermi bitti. Tamam, savaş yok." Para bitti, zarar var; o zaman yatırım yok. Bu noktaya geldi yani bizim, burada, özellikle Deniz Yavuzyılmaz'ın altını çizdiği 2021 yılı zararı 2022'yi işaret etmektedir.
Biz, çok açık ve net burada, eğer denetleme yapma gibi bir durum söz konusuysa KİT Komisyonu üyesi arkadaşlarımızın sorduğu sorulara yanıt elde etme hakkını istiyoruz yani bu kadar doğal. Bunda bir saygısızlık yok, bir ön yargı yok, bir kasıt yok. Yani biz bürokratların, genel müdürlerin hiçbir zaman karşısında olmadık, eleştirdik; doğru. Zaman zaman Sayıştayın raporlarını eleştirdik; doğru. Zaman zaman arkadaşlarla ses yükselttik; doğru ama bütün bunları iyi niyetle, kurumların geleceğini düşünerek yapıyoruz.
Teşekkür ediyorum Sayın Başkan.