ATİLA SERTEL (İzmir) - Evet, sürem başladı, süreye dikkat ederiz Başkan.

Ben, biraz önce bulgu üzerinde konuşurken size bir soru sordum "2,1 milyar avro kredi bulundu mu?" diye olumsuz anlamda...

TCDD GENEL MÜDÜR VEKİLİ METİN AKBAŞ - Sayın Vekilim, Başkanımız söz vermediği için ben herhangi bir şey yapmadım. Sadece ben tabii, o bizimle ilgili değil demek istemiştim, kusura bakmayın.

OTURUM BAŞKANI NEVZAT ŞATIROĞLU - Sayın Genel Müdür, en sonda geniş bir zaman verecek Başkanımız.

ATİLA SERTEL (İzmir) - Ben onu olumsuz anlamda anladım.

TCDD GENEL MÜDÜR VEKİLİ METİN AKBAŞ - Ben bizimle ilgili olmadığı için yorum yapmıyorum. Ne olduğu, kredi vesaire AYGM'yle ilgili bir konu ben yorum yapmadım.

ATİLA SERTEL (İzmir) - Hayır, hayır, size şu anda gelen bir kredi yok yani kuruma anladığım kadarıyla.

TCDD GENEL MÜDÜR VEKİLİ METİN AKBAŞ - Yani söz verildiği takdirde...

OTURUM BAŞKANI NEVZAT ŞATIROĞLU - Sayın Sertel, isterseniz sorularımızı yöneltelim, en sonda not aldığı ölçüde...

DENİZ YAVUZYILMAZ (Zonguldak) - "Siyasi baskı" dediğimiz şey tam olarak bu.

ATİLA SERTEL (İzmir) - Sayın Başkan, bir dakika, bir dakika...

METİN GÜNDOĞDU (Ordu) - Ne alakası var ya?

ATİLA SERTEL (İzmir) - Deniz, bir dakika.

METİN GÜNDOĞDU (Ordu) - Ne alakası var Deniz Bey, siyasi baskıyla ne alakası var? Genel Müdürün suçu ne burada?

ATİLA SERTEL (İzmir) - Bir dakika, bir dakika... Ya, arkadaş, konuşan benim ya.

METİN GÜNDOĞDU (Ordu) - Bugüne kadar ki usul ne burada?

ATİLA SERTEL (İzmir) - Ya, niye bağırıyorsun ya? Niye bağırıyorsun?

OTURUM BAŞKANI NEVZAT ŞATIROĞLU - Arkadaşlar, Metin Bey...

ATİLA SERTEL (İzmir) - Bir dakika ya, bir dakika ya, Allah aşkına!

METİN GÜNDOĞDU (Ordu) - Bağırmıyorum ben, bu zamana kadar ki usul neydi ya?

OTURUM BAŞKANI NEVZAT ŞATIROĞLU - Sayın Sertel...

ATİLA SERTEL (İzmir) - Allah aşkına bir dakika ya!

OTURUM BAŞKANI NEVZAT ŞATIROĞLU - Metin Bey...

Buyurun Sertel.

ATİLA SERTEL (İzmir) - Şimdi, Başkan niye soruyorum biliyor musunuz? Ben bununla ilgili konuşmamı yürüteceğim çünkü şöyle; bu kredi bulunduysa, gerçekten İzmir-Ankara tren hattında kullanılacaksa bizim için çok büyük bir katkı olacak, bir an önce bitecek. Ben bu anlamda bu Genel Müdüre soruyorum, karşılıklı konuşmuyorum. Yani eğer öyle bir kredi kurumun içine girdiyse ve o hatta harcanacaksa bu bizi memnun eder diye düşünüyorum. Çünkü Sayın Bakan Nebati bu konuda bir açıklama yaptı ama bana değil kime? Anadolu Ajansına yaptı. Ne zaman? 22 Mart 2022 tarihinde yaptı. Devletin kurumu Anadolu Ajansı, diğer gazeteler gibi de değerlendirilmiyor, bakan ağzından teyit etmeden ya da doğrulatmadan da haber yapamaz. Ben gazeteciyim, Anadolu Ajansında öyle bir habercilik anlayışı da yoktur yani. Doğru bilgileri alırlar kurumdan ya da işte bakandan, bakan söylediyse yazarlar. Yazmışlar, bakın demişler ki: "Ankara-İzmir arasındaki seyahat süresini üç buçuk saate düşürecek Ankara-İzmir Yüksek Hızlı Tren Projesi'ne İngiltere'den sağlanan 2,45 milyar avroluk kredi çalışmaların hızlanmasını sağlayacak." ve "Ulaştırma ve Altyapı Bakanlığından alınan bilgiye göre 2012 yılında.." diye devam etmiş. Maliye Bakanı Nurettin Nebati anlaşmanın Yeşil Kredi kapsamında olacağını belirtmiş ve açıklamada "İngiltere Hükûmetiyle uzun süredir devam eden güçlü ilişkilerimiz ve iş birliğimizi gelecekte daha da güçlendirmeyi umuyoruz." demiş. Şimdi, burada ya Bakan erken açıklama yaptı yani işte bu kadar lira, bu kadar avro bu hatta girecek diye biz sevindik... O anlamda soruyorum yani girmediyse kurumun içine bunu söylememesinde bir sıkıntı yok yani.

TCDD GENEL MÜDÜR VEKİLİ METİN AKBAŞ - Sayın Vekilim, AYGM'yle ilgili konu bizim uhdemizde olan bir sözleşme olmadığı için benim bilgim yok.

DENİZ YAVUZYILMAZ (Zonguldak) - Şu kadar diliniz açılabiliyordu da zararı niye söylemediniz?

TCDD GENEL MÜDÜR VEKİLİ METİN AKBAŞ - Söz verilmediği için konuşmak istemedim.

TAMER DAĞLI (Adana) - Senin yaptığın siyasi baskı Deniz, etik değil.

ATİLA SERTEL (İzmir) - Benim anladığım...

METİN GÜNDOĞDU (Ordu) - Tabii, canım, bu doğru bir şey değil.

OTURUM BAŞKANI NEVZAT ŞATIROĞLU - Arkadaşlar, dinleyelim lütfen, Sayın Dağlı, Metin Bey...

ATİLA SERTEL (İzmir) - Bakın, bunların hepsi benim süreden gidiyor, Tamer'den gidiyor.

OTURUM BAŞKANI NEVZAT ŞATIROĞLU - Atila Bey, daha sonra ilave edeceğim.

TAMER DAĞLI (Adana) - Söz istedim, beş dakikası sana vereceğim.

OTURUM BAŞKANI NEVZAT ŞATIROĞLU - Otuz saniye ilave edeceğim.

Buyurun, devam edin.

ATİLA SERTEL (İzmir) - Bakın, bunu niye söyledim? Biz İzmir-Ankara hattının bir an önce bitmesini istiyoruz. Böyle bir kredi varsa ve kurum, Anadolu Ajansı, bunun bu hatta harcanacağını açıklamışsa ve biz de bunu okuduysak bunu soruyorum. "Hızlı tren projesinde İngiltere'den sağlanan 2,45 milyar avroluk kredi Ankara-İzmir yüksek hatta kullanılacak." diyor, bunu bakanlar söylüyor. Şimdi, herhâlde bakanlar doğruyu söyler yani yalan söylemez diye düşünüyorum, ben öyle düşünüyorum.

TAMER DAĞLI (Adana) - Bakanlar değil ağabey, kim der? İnsanoğlu, herkes yalan söyler yani.

ATİLA SERTEL (İzmir) - Hayır, şimdi, böyle bir kredi yoksa niye açıklama yapıyor Anadolu Ajansına? Gözlerinin içine baksak çıkar herhâlde bilmiyorum. Onun gözlerinin ne dediğini, ne olduğunu bilmiyoruz.

Şimdi, ben devam ediyorum. Kurum 2016 yılında 2 milyar 516 milyon 615 bin lira zarar etti Sayın Genel Müdür. 2017'de 2 milyar 644 milyon 270 bin lira zarar etti, 2018'de 3 milyar 466 milyon 217 bin, 2019'da 2 milyar 456 milyon 895 bin, 2020 yılında ise 3 milyar 866 milyon lira zarar açıkladı. Kurumun geçmiş yıllar zarar toplamı 23 milyar 177 milyondu. Bu zararların hepsi "Vatandaşa ucuz bilet satıyoruz."la kurtarılamaz yani vatandaşı bedava da bindirseniz bu kadar zarar edemezsiniz yani başka bir şey bu. Bu zararların asıl kaynağı, bitmeyen projelerden ve yüksek fiyatlardan verilen iadelerin sonucu olduğundan kaynaklanan zararlar diye düşünüyoruz.

Bir taraftan milyonlarca liralık kayıplar oluşurken yani "Biz vatandaşı sübvanse ediyoruz." işte "Ucuz taşıyoruz." falan denmemesi lazım. Yüksek hızlı tren biletlerine son olarak on gün önce yüzde 30 daha bir zam yaptınız. Ocakta yüzde 20, Martta yüzde 10, Nisanda yüzde 15 yani 4 kez zamlandı biletler. Şimdi, Ankara-İstanbul bileti yüzde 132 zamlandı. Hayat, enflasyon bize ne gösteriyor, TÜİK ne gösteriyor? TÜİK yüzde 73 gösteriyor ama yüzde 132 zamlanmış. Yani vatandaş en ucuz hat tren hattı diye sizi tercih ediyordu, orada da gerçekten yüksek bir maliyetle karşılaşmaya başladı. 2021 yılının başına bakalım, oradan bugüne kadar hangi tarihte kaç zam yapıldı? 2021 yılı başından bugüne kadar normal trenlere yani yolcu treni olarak hızlı tren değil diğer tren hatlarına ne kadar zam yaptınız? Kalan altı ayda yeniden bir zam düşünüyor musunuz? Biraz önce yani toplantının açılışında sormuştu, ben aslında geneli üzerinde konuşmada soracaktım; bunu açıklarsınız yani bunun bir şeyi yok çünkü 2018'de, 2019'da, 2020'de zararı açıkladığınız da 2021 yılı zararını niye açıklamayasınız, açıklarsınız yani bu görünen gerçek, açıklayacaksınız.

Şimdi, niye bunu soruyoruz? 2021 yılını Siz sunumunuzda anlatırken 2021 yılında yaptığınız hizmetleri de anlatıyorsunuz; biz de doğal, dinliyoruz, biz 2022 yılındayız çünkü yani geçen yılı anlatıyor. E, o zaman da onu da söylemenizde yarar gördüğümüz için söylüyoruz ve ben soruyorum yani 2022 yılında zarar beklentiniz nedir, onu da öğrenmek istiyorum.

Şimdi, sizin aslında en büyük sıkıntınız faiz sarmalına boğulmanız yani faiz sarmalında çekilen kredilerin çok fena bir şekliyle faiz sarmalına dolandığınız noktasında. Birçok KİT'in de biz faiz sarmalında zarar üstüne zarar ettiğini görüyoruz.

Şimdi, siz de çekilen kredilerin faizleri için milyonlar ödeyen bir kuruluşsunuz, bu kurumlardan bilirsiniz. Finansman gideriniz 2020 yılında 645 milyon 486 bin lira olmuş, üstelik faiz giderinin oldukça büyük bir kısmı yani 455 milyon 648 bin lirası yurt dışından çekilen döviz kredilerindeki kur farklarına ait olmuş. Dolar yükseldikçe, euro yükseldikçe sizin zararınız oradan da artmış. Şimdi, doların 18 liraya dayandığı bu süreçte yani euronun 20 küsur lirayı aştığı süreçte ben rakamlar herhâlde 3 kat falan artmıştır diye düşünüyorum kredi faizlerinde. Şimdi, bu sorular onları açığa çıkarır, tabii yanıt verirseniz. 2021 yılı finansman gideriniz ne oldu? Bu giderin ne kadarı yurt içi kredilerden, ne kadarı yurt dışı döviz kaynaklarından kaynaklı? Günümüz itibarıyla kullandığınız döviz kredilerin toplam tutarı nedir? Döviz kredilerine 2021 yılından bu yana döviz olarak aylık ortalama ne kadar faiz ödüyorsunuz, taksit ödüyorsunuz?

Şimdi, bu kamu-özel iş birliği projesiyle yapılan 29 Ekim 2016'da açılan Ankara Yüksek Hızlı Tren Garı için yolcu garantisi verdiğinizi, tıpkı Zafer Havalimanı gibi yolcu garantisinin tutturulamadığını ve kurumun kasasından milyarlar çıktığını biliyoruz. Bununla ilgili soracağım sorular zaten sağlıklı bilgi sahibi olmamızı da sağlayacaktır.

OTURUM BAŞKANI NEVZAT ŞATIROĞLU - Sayın Sertel, biraz daha süre ilave ettim size.

ATİLA SERTEL (İzmir) - Tabii, tabii yani Tamer de beş dakikasını verdi, sorun yok Başkanım.

Ankara Garı için hangi yıl ne kadar yolcu garantisi verildi, o yıllarda kaç yolcu kullandı ve karşılığında hangi yıl ne kadar ödeme yapıldı? Ulaşımın durduğu pandemi dönemini yaşadınız, pandemide de yolcu garantisi ücretlerini ödediniz mi? Yüklenici firmayla yapılan anlaşmaya göre hangi tarihe kadar hangi yolcu sayısı garantisi verildi?

Sayıştay yine "Kuruluş tarafından kiraya verilen 1.250 adet taşınmazın kiralanma sürelerinin bittiği hâlde yeniden ihale edilmeyerek sürelerinin uzatımı yoluyla sözleşmelerinin yenilendiği anlaşılmıştır." diyor. Bunun yanında, kira bedellerinin de günümüz şartlarında ucuz kaldığını vurguluyor. Sayıştayın kaleme aldığı konuya ben geçen yıl da Komisyonda değinmiştim, hatta örnekler de vermiştim, burada uzun uzun o örnekleri vermek istemiyorum çünkü sürem de dar. Siz şayet Sayıştayın uyarılarını dikkate almayıp kiralarda düzenlemeye gitmediyseniz Devlet Demiryollarının taşınmazlarında ticaret yapanların yani bugün gerçekten rayiç fiyatlarda sizi ideal ev sahibi olarak seçmeleri lazım, yılın ev sahibi olarak seçmeleri lazım, yılın patronu seçmesi lazım; çok iyi olur yani onu seçerlerse çünkü çok ucuz oturduklarına ilişkin benim bilgilerim var. Sayıştayın uyarılarını dikkate alıp düşük kalan kiraları düzeltme yoluna gittiniz mi, onu sorayım. 2019, 2020, 2021, 2022 ilk 6 ay kira geliriniz ne oldu, onu öğrenmek istiyorum.

Yine son sorularım: Devlet Demiryollarına ait İstanbul Arnavutköy'de 107 adet parselden 106'sını üçüncü şahısların izinsiz ve bedelsiz olarak kullandığı belirtiliyor. Öyle ki TCDD'ye ait bu parsellerde üçüncü şahıslara ait bir benzin istasyonu var, 104 adet fabrika var, bunu daha önce belirtmiştim yani bu konuda son durum nedir onu merak ediyorum.

Kira olayı vardı Kapıkule Sınır Mübadele Garı'nda, Bulgar demiryolu taşımacılık kurumları, onu sormuştum, siz demiştiniz ki: "2019 yılı itibarıyla 165 bin euro alacağımız vardı." Euronun 2-3 kat yükseldiğini düşünürsek TL bazında alacağınız ne oldu ve hâlâ o para tahsil edilebildi mi edilemedi mi? Bulgar taşımacılardan bugün itibarıyla kurumun alacağı nedir?

Ve son sorum şu: İzmir'de, biri Türkiye Cumhuriyeti Devlet Demiryolları trafik kontrolörü, diğeri sürveyan olarak çalışan 2 çalışanımızın -yani isterseniz isimlerini ayrıca verebilirim ama vermeyi uygun görmüyorum- kurum çalışanlarını 25 milyon lira civarında dolandırdığı iddia ediliyor. Üzeri bir şekilde kapatılan ve savcılığa intikal ettirilmeyen bu dolandırıcılık olayı nedeniyle kurum çalışanlarından birinin de intihar ettiğini biliyoruz. Bu oldukça vahim ve ciddi bir iddia. İzmir'de yaşandığı iddia edilen bu konudan haberiniz var mı yok mu, bu konuyla ilgili savcılığa başvurdunuz mu? Bu iddiayı ihbar kabul edip derinlemesine bir araştırma yaptınız mı? Siz yeni mi duyuyorsunuz bilmiyorum ama bu olayın üstüne gitmenizi istiyorum.

Geçmiş dönemden de bir teşekkür size ediyorum, sizin Devlet Demiryollarının İzmir Garı'nın Müdür Yardımcısı orada oturduğu tarihî bir binayı İzmir'in ilk saat kulesinin bulunduğu tarihî binayı plastikle kaplamıştı, tarihî binaya zarar vermişti; ben de onu Türkiye'de kamuoyu önüne getirmiştim, siz de derhâl ertesi gün müdahale ettiniz ve o tarihî binanın eski hâline gelmesini sağladınız. O plastik, saçma sapan şeyler çıktı ve bundan sonra o Devlet Demiryollarının İzmir Garı, istasyon, Basmane İstasyonu gibi tarihî binaların korunmasında gösterdiğiniz özen için de size hassaten teşekkür ediyorum.

Başarılarınızın devamını diliyorum, iyi çalışmalar.