DENİZ YAVUZYILMAZ (Zonguldak) - Evet, kurum önemli bir kurum, önemli bir şirket ama yüzümüzü dünyada var olan, güncelde kullanılan sistemlerden daha ziyade biraz daha ileri sistemlere nasıl geçiş yapabilirize... İşte, Maglev treni konusunda bir araştırmanız, bir çalışmanız var mı? Yani manyetik alan içinde, trenin rayların üzerine oturmadığı, o manyetik alan içinde hareket ettiği bir tren modeli konusunda bir çalışmanız, araştırmanız var mı? Bunu öğrenmek istiyorum.

Diğer taraftan, şöyle, Sayıştay raporunda yer alan bir bulguya göre, deniliyor ki: "Devlet Demiryollarından alınan bazı işlerin bir kısmının başka firmalara yaptırılması sonucu projelerden yüksek kâr elde edilememesi..." Daha doğrusu, şirketin kendi bünyesinde kendi yetenekleriyle yaptığı işlerdeki kâr oranı başka şirketlere, yüklenicilere yaptırdığı kâr oranından daha yüksek; bu da istatistiksel olarak bir tespite dönüşmüş. Burada kâr oranlarına bakarsak kendi bünyesinde yaptığı işlerde; yüzde 32, yüzde 39, yüzde 99, yüzde 58, yüzde 50, yüzde 83, bu şekilde çeşitli kâr oranları var.

Yine, Sayıştayın tablosunda üçüncü kişilere yaptırdığı işler var; buradaki kâr oranlarını yukarıdan aşağı doğru okuyorum: Yüzde 3, yüzde 4, yüzde 26, yüzde 10, yüzde 10, yüzde 23, yüzde 3, yüzde 9, bu şekilde devam ediyor. Şimdi, bakıyorum, mesela, üçüncü kişilere yaptırılan işlerden bir örnek vereyim: Halkalı-Çerkezköy-Kapıkule, Muratlı-Tekirdağ ve Pehlivanköy-Uzunköprü arası elektrifikasyon sistemlerinin bakım ve onarım işi. Protokol imzalanmış ve deniliyor ki: "Protokol sözleşme bedeli 11 milyon 234 bin lira." İhale bedeli yani üçüncü kişilere verilen tutar 9 milyon 510 bin lira. "Kâr-zarar" diyor, şirketin kârı 20.636 lira; yani dedim acaba yanlış mı okuyorum, hani 1 tane sıfırı mı görmüyorum, 2 tane sıfırı mı görmüyorum diye. Kâr 20.636 lira, proje sonu beklenen kâr ise 300 bin 765 lira yani beklenen kâr oranı yüzde 3; çok düşük. Sonra yine, böyle baktığımız zaman çok düşük kâr oranları var. Ama bir örnek verecek olursak, mesela Senegal hat ölçüm işi var, işi almış, ne kadar? 2 milyon 200 avroya almış, 67 bin 500 avroya üçüncü bir şirkete vermiş ve genel ilerleyişin içinde beklenen kâr yüzde 70 yani Sayın Süleyman Karaman'ın söylediğini destekler nitelikte bir durum. Kuruluş ve şirketinin aslında yurt dışında, özellikle şu anda dolar ve euronun çok yüksek olduğu bir noktada, buralarda faaliyet göstermesi hem kârlılığını artıracak hem cirosunu artıracak hem de kuruluşu daha güçlü hâle getirecek mutlaka. Bunu da bir tespit olarak ortaya koyalım. Siz bu konuyla ilgili stratejinizi birazdan sözlü olarak veya yazılı olarak aktarırsanız memnun olurum.

Diğer taraftan, yine bir bulgu var, yönetici danışmanı aylık ücretleriyle ilgili, yine Sayıştayın raporunda yer alıyor, deniliyor ki: "İnsan kaynakları yönergesine ekli ücret usul ve esaslarında yönetici danışmanına verilecek maksimum ücretin teknik uzmanın hangi kademesi esas alınarak verileceğine dair açıklayıcı bir düzenlemenin yapılması." Şimdi, şöyle, burada vermiş, toplam 7 kişi var, 7 yönetici danışmanı var. Bakın, diyor ki: "Birinin aldığı net ücret 16.500 lira." Bir kişi 16.500 lira alıyor. Hangi yıl? 2020 yılında. 2020 yılındaki asgari ücrete oranına baktım, 7 katı. Yani bugün itibarıyla, aynı oranlama devam ediyorsa bir yönetici danışmanın aldığı toplam tutar, aylık net ücret 29.771 lira. Şimdi, yönetici danışmanı bu tutarı alıyorsa acaba yönetici ne alıyor diye düşünüyorum, soruyorum, yani 50 bin, 60 bin, 70 bin lira mı alıyor? Nasıl bir fiyatlama; bunu soruyorum. Diğer 3 yönetici danışmanı 14 bin lira aylık net ücret alıyormuş 2020 yılında; ona da baktığımız zaman, yine oranladığımızda, asgari ücretin bugünkü tutarının 6 katı. O da 25.518 lira aylık ücret alıyorlar. 2 yönetici danışmanı, 2020 yılında 10 bin lira aylık ücret alıyormuş yani o günkü asgari ücretin 4,3 katı, bugün itibarıyla 18.287 lira ve bir yönetici danışmanı da 5.200 lira alıyormuş, bugün itibarıyla onu da yine çarpanlarla birlikte hesapladığımızda 8.500 liraya denk geliyor. Bu bakımdan, yönetici danışmanlarına ve yöneticilere uyguladığınız fiyat skalasını belirleyen bir yönerge var mı, buna aynen uyuyor musunuz, buna uymak sizi zorluyor mu? Yani bazı bilimsel araştırmalar yapılan kişilerle çalışmak bazen bu tip tarifeleri, ücret politikasını zorlayabilir. Burada zorlayan bir durum var mı? Kanunların arkasından, kuralların arkasından dolaşmak zorunda kalınmasın diye bunu özellikle söylüyorum.

Diğer taraftan da şirket hem Devlet Demiryolları hem TÜRKSAT hem de Ankara Büyükşehir Belediyesinin ortaklığıyla oluşmuş bir şirket. Ben bu şirketin çalışmalarında başarılar diliyorum. Ancak dikkat çekici bir hususu da burada söylemeden, altını çizmeden geçmeyeyim, bizim işimiz ve bizim bu Komisyondaki görevimiz... Siz eğer Kamu İhale Kanunu'na tabi değilseniz yani istisna kapsamında işleri protokol imzalayarak Türkiye'de Devlet Demiryolları kurumundan alıyorsanız ondan sonraki süreci çok dikkatli bir şekilde takip etmek durumundasınız yani kendi yeteneğinizle yapacağınız işleri mutlaka kendinizin yapması gerekiyor ki bu, sizin değerinizi artıracak kurum olarak. Diğer taraftan, bunun dışında kalan işlerin başka üçüncü kişilere veya yüklenicilere verileceği zaman da bir ihale sistemi uygulamanız, burada eşit rekabet koşullarını oluşturmanız, buna da kati surette tabi olmanız, uyum göstermeniz gerekiyor. Bunun dışına çıkarsanız biz de bu alandaki eleştirilerimizi mutlaka artıracağız. Dediğim gibi, o nedenle, bugüne kadar ya üçüncü kişilere yaptırdığınız işlerle ilgili -Sayıştay zaten tablosunu vermiş- 2022 yılı da dâhil olmak üzere hangi şirketlere hangi tutarlarda, hangi ihale usulüyle veya protokol imzalayarak veya sözleşme imzalayarak her ne şekilde işleri verdiğinizi, bu şirketlerin hangileri olduğunun bilgilerini sizden talep ediyorum.

Çalışmalarınızda bir elektrik mühendisi olarak, mühendislik eğitimi almış biri olarak sonsuz başarılar diliyorum.