AHMET VEHBİ BAKIRLIOĞLU (Manisa) - Şimdi, şöyle, yerel yönetimlerin belli sorumlulukları var. Mesela, 50 bin üzerinde nüfusa sahipseniz kadın sığınma evi açmak zorundasınız. Bunu açıyor, açmıyor, ayrı bir şey ama bu bir zorunluluk. Kayda geçmesi için söylüyorum ve yerel yönetimlerde -atıyorum- birçok belediyede birbirine benzer ama normları farklı, standartları farklı etkinlikler var. Nedir? İşte, özellikle evde yalnız kalan yaşlılara yönelik belli periyotlarda kişisel hijyenler, temizlikler, ev temizliği hizmeti veren belediyeler var. Her belediyenin kendine has, kendinden farklı uygulamaları var. Esasında, burada, yerel yönetimlere bunun yasal bir zorunluluk olarak yüklenmesi gerektiğini ben düşünüyorum yani Komisyonun bunu değerlendirmesi gerektiğini düşünüyorum. O belediyenin inisiyatifine bırakılmaması lazım, bütün belediyelerde bunun bir zorunluluk hâle getirilmesi gerektiğini ben düşünüyorum. Ayrıca, mesela, çok önemli bir şey söyledi Murat Bey yani kamusal alanlarda umuma açık tuvaletlerin olmaması önemli bir problem, özellikle yaşlılar için önemli bir problem ve çok az hakikaten de. Belki insanların sosyalleşmesinin önündeki engellerden bir tanesi de bu, bunun da bir zorunluluk... Mesela, şunu diyebiliyoruz, bir şehre diyoruz ki: "Yeşil alan miktarı yüzde 10 olacak." Bunu diyebiliyorsak, buna hükmedebiliyorsak, o zaman "Belli yerlerde şu kadar da tuvalet inşa edeceksin." denilmesi gerekir. Bu bana göre önemli bir şey, böyle bir yaklaşım olabilir.

İkincisi, şimdi, kırsalda yaşayanlar da... Biraz evvel afetlerden bahsettiniz, kendi tecrübelerimden de ben bahsetmek istiyorum. Mesela, en büyük karşılaştığımız sorunlardan bir tanesi -ben bunu yaşadım, yaşadığımız yerde karşılaştım, siz de karşılaşmışsınızdır- yalnız kadınlar ve bunlar en fazla kırsalda çünkü çok ciddi bir göç var, köylerde yaşlı insanlar var ve birçoğu da yalnız kadın. Bunlar evlerinden de uzaklaşmak istemiyorlar, çocuklarının yanına da gitmek istemiyorlar. Mesela, alzaymır. Çok ciddi bir problem ve alzaymır, olup da kaçan yani evinden uzaklaşan, bulunamayan, ölen yaşlı kadın sayısı çok fazla. Benim gördüğüm bir olay bu.

İkincisi, herkes kentsel dönüşümden bahsediyor, bana göre bu ülkede kırsal dönüşümü de yapmak lazım çünkü bu insanların, kırsalda yaşayan insanların, köyde yaşayan insanların evleri yüz yıllık, yüz elli yıllık ve de mühendislik hizmeti görmemiş evlerde yaşıyorlar. En büyük sorunlardan bir tanesi, mesela, bir ülkenin gelişmişliği deprem eşiğiyle bellidir. Bazı ülkelerde 8'lik deprem, 9'luk deprem yıkıcı etki yaratmazken Türkiye'de 6,5 ve 6 üzeri depremler şehirlerde yıkıma sebep veriyor, 5,5 olduğu zaman da kırsalda çok ciddi tahribat veriyor. Ben bunu yaşamış bir insanım, Akhisar'da 5,4 şiddetli bir deprem merkezde bir şey yapmadı ama kırsalda yüzlerce evin yıkılmasına sebep oldu, tahribat görmesine sebep oldu ve burada yaşayan insanlar da yaşlı insanlar. O konuda, mutlaka bir kentsel dönüşüm yapılması lazım, kırsal dönüşüm yapılması lazım, bunun ele alınması lazım, düşünmemiz lazım.

Mesela, en büyük problemlerden bir tanesi kırsalda, köylerde yangın. Yangın olayları, ev yangınları çok fazla oluyor, sebebi de tesisatın, elektrik tesisatının çok zayıf olması ve bu tesisattan devamlı yangın çıkıyor. Özellikle gene kadınlar, evde yaşayan yalnız kadınlar bu yangınlarda ölüyorlar, yanarak can veriyorlar. Ya, bu önemli bir problem, kayda geçmesi için bunu söyledim. Yüksek katlarda yaşayan yurttaşlarla alakalı da belki şöyle bir şey yapabiliriz yani zemin katlardan ev almasını kolaylaştıracak yasal düzenlemeler yapabiliriz, özendirecek veyahut da çeşitli avantajlar sağlayacak yasal düzenleme yapabiliriz. Bu da bence önemli.

Bir de şöyle bir kesim var, bilmiyorum siz katılıyor musunuz buna, ben çok yaşıyorum, siyasetle uğraşıyoruz. İşte, benim kadın kollarının belli bir kısmı belli bir yaşın üzerinde. Genelde siyasetle belli bir yaşın üzerindeki insanlar ilgileniyor, emekliler ilgileniyor. Belli bir süre sonra kadın kollarında insan kalmıyor bizim. Neden? "Torun bakmaya gittim." Nereye gittin? "İstanbul'a gittim." "Ankara'ya gittim." Yani adamları bırakıyorlar, eşlerini memlekette bırakıyorlar ve gidiyorlar İstanbul'a, İzmir'e, Ankara'ya ve torunlarına bakıyorlar. Evet, ondan belki haz alıyorlar ama şimdi düşünün, yaşadığınız bir çevre var, bir arkadaş çevreniz var, komşuluk ilişkileriniz var; torununuza bakmak için gidiyorsunuz, bunu bir görev olarak yapıyorsunuz; görmeye değil, sevmeye değil, onunla vakit geçirmek için değil, bunu mecburiyet olarak yapıyorsunuz...

MUSTAFA ESGİN (Bursa) - Severek yapıyorlar.

AHMET VEHBİ BAKIRLIOĞLU (Manisa) - Ya, mutlaka severek yapıyorlar ama evde kalan da var, baktığın zaman onların da hayatı değişiyor. Öyle bir şey de var, böyle bir durum da var onun da kayda geçilmesi için söyledim. Bu insanlar da hakikaten sorun yaşıyorlar gibi geliyor bana.