| Komisyon Adı | : | PLAN VE BÜTÇE KOMİSYONU |
| Konu | : | Devlet Memurları Kanunu İle Bazı Kanunlarda ve 375 Sayılı Kanun Hükmünde Kararnamede Değişiklik Yapılmasına Dair Kanun Teklifi (2/4527) |
| Dönemi | : | 27 |
| Yasama Yılı | : | 5 |
| Tarih | : | 30 .06.2022 |
GARO PAYLAN (Diyarbakır) - Teşekkür ederim Sayın Başkan.
Aynı not bende de vardı. Ya, ben geçenlerde tekrar yola çıktım İstanbul'da. Navigasyona bakıyorum, normalde ikinci köprü yolundan -gerçekten diyorum bakın- geçebileceğim ve normal gidebiliyorum gideceğim yere yirmi altı dakikada, bir bakıyorum üçüncü köprü yoluna veriyor. Allah Allah diyorum, tekrar öbürüne basıyorum, tekrar öbürüne gidiyor. Sayın Bakan Yardımcım, bakın, bu konuya lütfen bakın. Burada bu şirketler o navigasyon firmalarına parayla kesin... Çünkü onlar, biliyorsunuz, uluslararası şirketler, para veriyorlar ve navigasyon oraya yönlendirsin diye bunu yapıyorlar. Bu, bir soygun. Sonra ne oluyor, biliyor musunuz? O yol 10 misli para yani ikinci köprüden geçsen diyelim ki 10 lira vereceksin, öbür taraftan 100 lira vereceksin veya otoban orada parasız, orada otobandan 80-100 lira para alıyor. Bu, bir soygundur. Buna lütfen müdahale edin. Bu navigasyon şirketlerini özel şirketler satın alabiliyorsa devlet de gidip oraya müdahale edebilir. Bunların temsilcileri yok mu? Buradan yasa çıkarmadınız mı, Google mıdır nedir, onlara yasa çıkarmadınız mı? Yazıyı yazın, bu neden böyle oluyor, hesabını sorun.
CAVİT ARI (Antalya) - Beni de kandırdılar.
GARO PAYLAN (Diyarbakır) - Vallahi, ben de kandırıldım, navigasyona bir baktım, üçüncü köprüdeyim ya.
BAŞKAN CEVDET YILMAZ - Şimdi, bu teknik olarak incelenmesi gereken bir konu, arkadaşlarımız işaret ediyor, teknik olarak incelenmesi gereken bir konu.
ABDÜLLATİF ŞENER (Konya) - Ya, teknikle ilgisi var mı bunun ya?
BAŞKAN CEVDET YILMAZ - Uluslararası şirketlerin de nasıl çalıştığını ben bilmiyorum doğrusu. Yapay zekâlarla, şunlarla, bunlarla uğraşıyoruz.
GARO PAYLAN (Diyarbakır) - Vallahi, çalışıyorlar. Nasıl mesela bir şey alacaksın, yapay zekâ yönlendiriyor ya şu şirketin malına...
BAŞKAN CEVDET YILMAZ - Onu bir incelemek lazım, algoritmalarını, nedir ne değildir, onu söylüyorum ben.
GARO PAYLAN (Diyarbakır) - Diyelim ki ayakkabı alacaksın, şu şirketin ayakkabısına yönlendiriyor seni.
BAŞKAN CEVDET YILMAZ - O ayrı bir şey, ben navigasyona söylüyorum.
GARO PAYLAN (Diyarbakır) - Yapay zekâya para veriyor çünkü o şirket, Google'a para veriyor, Google da senin önüne o malı çıkarıyor. Burada da aynı şekilde, Google'a kesin para veriyorlar, Google size o yolu çıkartıyor yani. Ya, bu Niğde Otobanı'ndan kimse geçmiyor, navigasyon otobandan çıkarıyor kardeşim yani Niğde Otobanı'na illa gireceksin.
ABDULLAH GÜLER (İstanbul) - "En hızlı." diyor.
GARO PAYLAN (Diyarbakır) - Hayır, değil; en hızlı olmasıyla ilgilisi yok.
ABDULLAH GÜLER (İstanbul) - En hızlı mesafeye bakıyor.
BAŞKAN CEVDET YILMAZ - Oradaki algoritmalar istenebilir nedir, nasıl oluyor bu işler diye. Ama "Hiç yönlendirmesin." diye de söyleyemezsiniz yani oraya gitmek isteyeni de yönlendirecek.
GARO PAYLAN (Diyarbakır) - Hayır, ayrı alternatifleri gösterir ama öbürkünü alternatif olarak...
BAŞKAN CEVDET YILMAZ - Alternatifleri göstermiyor mu?
GARO PAYLAN (Diyarbakır) - Göstermiyor, doğrudan oraya yönlendiriyor Başkanım.
BAŞKAN CEVDET YILMAZ - Gösterdiğini söylüyor gençler.
GARO PAYLAN (Diyarbakır) - Hayır, doğrudan oraya yönlendiriyor.
AYHAN EREL (Aksaray) - Garo Bey'e, Aksaray Vekili olarak katılıyorum; köyden köye giderken bile paralı yola saptırıyor.
GARO PAYLAN (Diyarbakır) - Paralı yola saptırıyor illa para vereceksiniz.
BAŞKAN CEVDET YILMAZ - Algoritmalar incelenmeli, doğru; nedir, ne değildir.
GARO PAYLAN (Diyarbakır) - Değerli arkadaşlar, Orhan Bey, Sayın Bakan Yardımcım; şunu soracağım: Şimdi, bu diyelim ki hepimize oluyor, HGS diye bir şey var -OGS var, HGS var- kredimizin bittiğinin bazen gerçekten farkında olmuyoruz ve kaçak geçiyoruz, vatandaşların çoğu da bu şekilde karşı karşıya kalıyor. Ya, mesela, bununla ilgili bir mesaj sisteminiz vardı, eskiden geliyordu, şimdi o mesaj da gelmiyor. Bu özel şirketlerin olduğu yerlerde o mesaj da gelmiyor. Yani işte, diyelim ki: "Yanlış geçtiniz, krediniz yoktu." filan diye bir mesaj sistemi vardı, şimdi o mesaj da gelmiyor. Ya, bu şirketler, bu şekilde açıkça 4 katı alabilmek için, sonuç olarak 100 liralık yerden 500 lira alabilmek için, bunları sanki teşvik eder noktada bir durum var; bunu incelemeniz gerekir.
Ve benim bir önerim var: Gelin, bu cezayı kaldıralım, cezayı kaldıralım ya, cezayı kaldıralım diyorum. Normal, neyse doğal, yasal faiz, en fazla bu olabilir yani. Diyelim ki gecikmesi oldu, yasal faizle bu işlesin. Sonuç olarak, zaten bunu ödeyemeyenler dar gelirli yurttaşımız, diğeri farkına vardığında zaten ödüyor. Sonuç olarak sıfır cezayla, yasal faiziyle işlesin bunu. 1 kat, 5 kat cezalar kabul edilemez.
Bir şey daha soracağım, şöyle anlıyorum: Bu cezalar bu şirketlere gidiyor, doğru mu? Yani devlete mi geliyor, şirkete mi gidiyor?
CEMAL ÖZTÜRK (Giresun) - Evet, ben de onu soracaktım.
DURMUŞ YILMAZ (Ankara) - Şirkete gidiyor.
GARO PAYLAN (Diyarbakır) - Yani şirkete gidiyorsa ki öyle gözüküyor.
DURMUŞ YILMAZ (Ankara) - Elektrik zammı, nasıl özelleştirmeden alan şirkete gidiyor, o da dolar borcunu ödemek için bunu kullanıyorsa o da aynı şekilde.
GARO PAYLAN (Diyarbakır) - Orhan Bey, bakın, bu şirkete gidiyorsa çok daha vahim bir durum.
ORHAN YEGİN (Ankara) - Tamamlayın, sonra...
GARO PAYLAN (Diyarbakır) - Ya, Tayyip Bey "Çanakkale'ye köprü yaptım." dedi. E, güzel, helal olsun. "200 liracık." dedi ya! Şimdi, düşünüyorsunuz, zenginler için "200 liracık" doğru, toplumun yüzde 1'i için ama kalanı için "200 liracık" değil işte o para, korkunç bir para.
Diyelim ki yanlışlıkla kaçak geçti, bilmiyordu kredisinin olmadığını, Çanakkale Köprüsü geçişinden bin lira alacaksınız; olacak şey mi arkadaşlar ya, bu vicdansızlıktır ya, soygundur bu! Bunu kabul etmeyelim. Benim önerim: Bu yasa teklifi düzenlemesini -en fazla diyorum- yani yasal faizi neyse ona düşürmek lazım. Bir de cezanın da -gerçekten ceza koyacaksanız- kamuya geçişi, diyelim ki caydırıcılık çok küçük bir miktar olacaksa o noktada olmalı.