| Komisyon Adı | : | KAMU İKTİSADİ TEŞEBBÜSLERİ KOMİSYONU |
| Konu | : | Türkiye Cumhuriyeti Ziraat Bankası AŞ'nin 2019 ve 2020 yıllarına ait bilanço ve netice hesaplarının görüşmeleri |
| Dönemi | : | 27 |
| Yasama Yılı | : | 5 |
| Tarih | : | 30 .06.2022 |
ATİLA SERTEL (İzmir) - Diğer bulgu ve önerilerde "9.2.1. İhale yoluyla yapılması gereken yapım işlerinin Banka tarafından belirlenen şirketlere ihalesiz olarak verilmesi." diyor. Bu herhâlde çok önemli görülmedi, üst Komisyona taşınmamış ama bence çok önemli çünkü Sayıştay "İhale yoluyla yapılması gereken yapım işlerinin Banka tarafından belirlenen şirketlere ihalesiz olarak verilmesi." diyor. Sayıştay bu konuda bunun üst Komisyonda izlenmesi noktasında bence dirayetli davranmalıydı.
MEVLÜT KARAKAYA (Ankara) - Taşınmış durumda, şu anda üst Komisyonda olduğu için konuşuluyor.
BAŞKAN MUSTAFA SAVAŞ - Sayın Karakaya...
MEVLÜT KARAKAYA (Ankara) - Yanlış ama Sayın Başkanım.
DENİZ YAVUZYILMAZ (Zonguldak) - Bir milletvekili konuşuyor.
ATİLA SERTEL (İzmir) - Sayın Mevlüt Bey, bakın, siz konuşurken tek kelime etmedik, konuşmadık, eğer konuşacaksanız, karşılıklı konuşmayı biliriz.
MEVLÜT KARAKAYA (Ankara) - Sayın Sertel, bakın, bir şeyi söylüyorum: "Üst Komisyona taşınmamış." dediğiniz şey üst Komisyonda olan bir konudur, onu düzeltiyorum.
ATİLA SERTEL (İzmir) - Hayır, düzeltmiyorsunuz. Üst Komisyonda "ana bulgular"a taşınmamış, onu söylüyorum "diğer bulgular"a atılmış, onu söylüyorum. Bu konu çok önemli bir konu. Yani "diğer bulgu ve öneriler"e atılmış "ana bulgu" olarak üst Komisyona taşınmamış onu söylüyorum. Bir yanlış var mı? Söylediğimde bir yanlış var mı Mevlüt Bey? Anlayabildiniz mi beni? Bir kez daha anlatayım mı?
MEVLÜT KARAKAYA (Ankara) - Bakın...
BAŞKAN MUSTAFA SAVAŞ - Devam etsin, ondan sonra söz vereceğim size.
Buyurun, devam edin.
ATİLA SERTEL (İzmir) - Bir kez daha anlatabilirim isterseniz.
Bakın "diğer bulgu ve veriler"e atılmış, "ana bulgu" olarak üst Komisyona taşınmamış, bunu söylüyorum. Yanlış bir şey yok. Var mı yanlış?
NEVZAT ŞATIROĞLU (İstanbul) - Yanlış, tamamen yanlış.
MEVLÜT KARAKAYA (Ankara) - Var, var, yanlış var.
ATİLA SERTEL (İzmir) - Hiç yanlış yok.
BAŞKAN MUSTAFA SAVAŞ - Siz devam edin, sonra açıklama yaptıracağız Sayın Sertel.
ATİLA SERTEL (İzmir) - Ya, biz birbirimizin sözünü kesmiyoruz saygı gereği. Dünyanın konuşmasını yaptınız; böyle ayar veren konuşmalarla, üslupla, üstten bakışla; tek kelime etmedik, etmeyiz de yani, biz belli bir saygının gereği siyaset yapan insanlarız. Biz, bu konuda konuşma yaparken, daha dakika bir, daha söylerken araya giriyorsunuz; ben bunu anlamlandıramıyorum, neden bu heyecan, neden bu aşk? AK PARTİ'liler dururken MHP'li arkadaşın bu kadar heyecanla savunmasını da anlayamıyorum yani. Yani herhâlde alt komisyonda Başkan olmasının getirdiği duyarlılıkla hareket ediyor, onu da anlamak gerekiyor.
MEVLÜT KARAKAYA (Ankara) - Evet, bu doğru.
ATİLA SERTEL (İzmir) - Şimdi, bu bulguda Sayıştay, ihale yoluyla yapılması gereken yapım işlerinin Banka tarafından ihalesiz olarak verilmesini gündeme almış ve bu konuda görevini yapmamakla itham ederek sayfalar dolusu cevap vermişsiniz. Sayıştayın bize sunduğu her bulgu bizim için çok önemli ve baskılara rağmen görev yapmaya çalışıyorlar, gayret ediyorlar. Siz, tek başına küçük görünse de toplamda milyonlarca lira harcadığınız ve ihalesiz yaptırdığınız tadilatlar için "Kanuna uygun." diyorsunuz. Sayıştay da şubelerin yapım onarım işlerini ihalesiz, pazarlıksız olarak hep belirli firmalara verdiğinizi söylüyor. Bu firmalar kimler Allah aşkına? Ziraat Bankası şubelerinin hangi firmalar tadilatını yapıyor; boyasını, badanasını, yıkımını, dökümünü, yapımını yapıyor? Bunları merak ediyorum, hangi firmalar bunlar? Yani devletin kaynakları harcanırken elbette kanunlara bakacaksınız, elbette ki Sayıştayın uyarısına bakacaksınız, bir parayı harcarken kılı kırk yararak harcayacaksınız; bu para sizin babanızdan kalma bir para değil ki, Bankanın içindeki para. Bu parayı elbette ki tadilat, yapım işlerini piyasayı araştırarak, rekabet oluşturarak ve önemli olan bir rakamı geçtiği zaman da ihaleye girerek yaptırmak kurumun önemli görevi. İşte ben o açıdan soruyorum size: 2020 yılında 36 milyon liralık tadilat ve onarım işi yapmışsınız, 36 milyon TL. 2021 yılında şubelerde yaptırdığınız tadilat ve onarım da var, buna ne kadar harcadınız, bunu öğrenmek istiyorum. 2021 yılında da Sayıştayı dinlemeyip tadilat ve onarım işlerini yine ihalesiz olarak mı yaptınız, bunu öğrenmek istiyorum. 2020, 2021, 2022 yıllarında şube müdürlüklerinize yaptırdığınız tadilat, bakım, onarım işlerini hangi ilde hangi firmalara yaptırıyorsunuz, bunu bir tablo olarak sizden talep ediyorum. Açıklık ve şeffaflık konusunda... Tadilat işi bankacılık sırrına da girmediğine göre "Ben şu firmaya şu fiyata yaptırdık, bu firmaya bu fiyata yaptırdık." diye bunların dokümantasyonunu bize verin çünkü Sayıştayın bu konuda uyarısı var. Şube tadilatını üstlenen firmaların sahip ve ortaklıklarının Ziraat Bankasının yönetici ve çalışanlarıyla acaba akrabalık bağı var mı, yok mu; ona da bakacağız biz. Bilsek o firmaları, hangi şubeyi hangi firma yaptı bilsek "Onunla acaba bağı var mı?" diye, bunu da inceleyeceğiz. Son üç yılda yapılan şube müdürlüklerinin yenilenmesi işi için toplamda ne kadar harcama yaptınız ve kaç şubeyi tamamen yenilediniz, bunu öğrenmek istiyorum.
Ayrıca, Diğer Bulgu 9.2.2'de kiralanan taşıt araçlarının Banka dışındaki kuruluşlara tahsis edilmesinden bahsediliyor. Diyor ki Sayıştay: "Bankanın aktifinde 88 adet hizmet taşıt aracı var, 439 adet zırhlı araç var. Bunların dışında, hizmet için ihtiyaç duyulan taşıtlar kiralama yoluyla karşılanıyor. Kiralanan araçların 2019 yılı sonu itibarıyla 85'i, 2020 yılı sonu itibarıyla 91'i banka dışındaki kurum ve kuruluşlara tahsis edildi. Mülkiyeti Bankaya ait hizmet araçlarından 20'si banka dışındaki kurum ve kuruluşların kullanımında bulunmaktadır." Çok önemli bir şey. Yani kirayı siz ödüyorsunuz ve bu araçlar başka kuruluşların hizmetinde oluyor; bunu da anlamlandırmak mümkün değil. Hangi kuruluşlarsa onlar kendileri araç kiralayabilirler ya da araç satın alabilirler, niye Banka öyle bir iş yapıyor? Yani niye bazı kurum ve kuruluşlar kamu araçlarındaki kanuni sınırlamaları aşmak için bankanızı kullanıyor? Niye kullandırıyorsunuz? Belki onların yeteri kadar araç kiralama hakkı olmayabilir, onu baypas ederek sizin Bankanızı aracı olarak kullanıp arkadan dolandırarak böyle bir müsaadeye yol açılması son derece yanlıştır diye düşünüyorum.
2022 yılı itibarıyla toplam kiralık araç sayınızı merak ediyorum; araçların tiplerine göre, modellerine göre dağılımını rica ediyorum. Bulguda bahsedilen, 2020 yılında 91 aracı hangi kurum ve kuruluşlara tahsis ettiniz, tahsis ettiğiniz bu araçları kimler kullandı; bunların dokümantasyonunu istiyorum. Yine, 2021 yılında aylık kirası 45 bin lira olan 2 araçtan bahsediliyor, aylık kirası 45 bin lira. Bu 2 aracın markası, modeli neydi ve kime tahsis edilmişti, kim kullanmıştı bu araçları? Aylık kira bedeli 45 bin lira oldukça yüksek bir rakamdır. Yani bu rakamdaki araçların herhâlde modeli ve kullanan kişinin de itibarı çok yüksektir size göre, yoksa o kadar büyük bir rakamdan söz edilemez.
Yine, 2022 yılında kiraladığınız araçların kaç tanesi diğer kurum ve kuruluşların hizmetine verilmiştir. Banka tarafından kiralanan, banka bünyesinde kullanılan ve kurum dışına tahsis edilen araçların modellerini istiyorum ve kiralanma sürelerini istiyorum, ödediğiniz bedelleri istiyorum. Günümüz itibarıyla, sizin kiralayıp başka kurumlara tahsis ettiğiniz araçları kimler kullanmaktadır? Günümüz itibarıyla, kiraladığınız araçlara en düşük, en yüksek ödediğiniz tutar nedir? 2020-2022 yılları arasında araç kiralamaya ne kadar ödeme yaptınız?
İşte bu noktalarda Sayıştayın size yönelttiği sorulara yanıt bekliyoruz yani bu konuda sizin yanıt vermeniz lazım. Verdiğiniz yanıtlarda o kişi, kurum ve kuruluşlar yok, üstünden geçerek birtakım yanıtlar vermişsiniz. Nasıl bir uygulama yapıldığını... İşte "Resmî Gazete'de yayımlanarak..." "4603 sayılı Kanun..." "233/397..." "Bankamız sektördeki en etkili rekabet koşulları..." gibi hep yuvarlama, bir sürü masal anlatmışsınız, hikâye anlatmışsınız ama "Kiraladığımız araçları şu kişiye verdik, şu kuruma verdik, şunlar kullandı." diye bir açıklamanız yok. Yani Sayıştayın sorduğu sorulara yanıt vermediğiniz gibi, biliyorum -bize gelecek yanıtları da buradan kamuoyuyla paylaşmak istiyorum- bize de yanıt vermeyeceksiniz bu konuda, çok açık ve net söylüyorum. Çünkü her kurum ve kuruluş siyasi iktidardan aldığı güçle muhalefet milletvekillerinin hiçbir sorusuna yanıt vermez noktaya gelmiştir. Ama bu yaptıklarınızın her biri bence vicdanen, hukuken, kamu vicdanını yaralaması açısından, halkın parasının har vurup harman savrulması açısından da çok üzüntü vericidir. Geneli üzerindeki konuşmamda da Sayıştayın "Bizde var bilgileri." dediği noktada konuşma yapacağım, onda da -geneli üzerinde- ayrıntılı bir bilgi vermek istiyorum ama çok açık ve net söylüyorum: Biz sizden somut yanıtlar istiyoruz Sayın Genel Müdür.
Teşekkür ediyorum.