ÜNAL DEMİRTAŞ (Zonguldak) - Teşekkür ederim Sayın Başkan.

Tabii, Komisyonumuzun adını ben bir kez daha tekrarlama ihtiyacı hissediyorum amacımızın ne olduğunu bir kez daha ortaya koymak adına. Bakın, ne deniyor Komisyonumuzun adı olarak? Bartın'ın Amasra İlçesinde Meydana Gelen Maden Kazasının Tüm Yönleriyle Araştırılarak Benzer Kazanların Önlenmesine Yönelik Tedbirlerin Belirlenmesi Amacıyla Kurulan Meclis Araştırması Komisyonundayız. Ama yani öyle bir noktaya geliyoruz ki değerli arkadaşlar, sanki biz bu soruları keyfe keder soruyormuşuz gibi değerlendiriliyor. Hayır, her birini bir teknik gerekçesi var ve siz de sürekli atıfta bulunuyorsunuz, ön bilir kişi raporuna dayanaraktan bazı verileri siz de oradan alıyorsunuz, zaten kurumdaki bütün bilgi ve belgeler elinizde ama bizim elimizde başka bilgi, belge yok; ön rapor var. Yani eğer, biz bu toplantıyı geçen hafta yapmış olsaydık bu soruları soramayacaktık belki. Elimizde teknik bir veri var şu anda, hani, bilirkişi raporu elbette takdiri delildir, kesin delil değildir, bunun dışında, başka bilirkişi raporları da alınacaktır yargının ilerleyen sürecinde; bunlara herhangi bir diyeceğimiz yok ama hepimizin elinde sadece bu veri var, başka bir veri yok, raporun dışında başka bir şey yok dolayısıyla bunu esas almak zorundayız, bunu dayanak almak zorundayız. Görüyorum ki siz de zaman zaman atıfta bulunuyorsunuz bu rapora ve bazı yönlerini dayanak kabul ediyorsunuz.

Şimdi, tabii, sorularımız, dediğim gibi, belki zaman da yetmediği için veya bazı konular sizin sorumluluk alanınızda olmadığı için biraz havada kalıyor bazı sorularımız ama bunların önümüzdeki süreçte açığa çıkarılması gerektiğini düşünüyoruz. Şimdi, zaten Sayın Genel Müdür Vekili de şöyle bir ifade kullandı "Bizim de yaptığımız değerlendirmelerde bazı şeyleri tam yerine oturtamadık." Çünkü daha yerin altına inilmedi, kazanın meydana geldiği yer incelenmedi, bazı bilgiler ve görüşler o incelemeden sonra ortaya çıkacak şeklinde... Evet, katılıyorum, doğrudur, şu anda bir aşamasındayız yani aşama aşama ilerlenecek ama bir gün ocağa girme durumu söz konusu olduğunda bunlar açığa çıkacaktır ama şu andaki verilerden hareketle de bazı değerlendirmeler yapabiliriz. Mesela, 1,69'da kalmış, patlama olmaz diyoruz yani bunu ben söylemiyorum -ben hukukçuyum- ama konunun uzmanları "1,69'da patlama olmaz." diyor. Neden 1,69'da takılıp kaldı sensör ve o şekilde hemen ardındaki saniyede patlama gerçekleşti. Bu, büyük bir soru işareti ama bunu işte bütün yönleriyle araştırmamız gerekir diyoruz, araştırmamız gerekiyor bunu. Ha, bunun hemen üstünü kapatamayız yani. "Kurum kendi içerisinde bir değerlendirme yapacak." dediniz. Gayet doğru ve yerinde bir karar. Kaza kanaat raporu hazırlayacak. Bu Komisyon çalışması bitmeden o da önümüze gelirse belki yol gösterici nitelikte de olabilir, ona da saygımız sonsuz ama elimizdeki verilerle de bir şeyleri konuşmamız lazım diye düşünüyorum doğru hareket etmemiz için.

Şimdi, havalandırma... Şimdi, Kozlu Müessese Müdürümüz havalandırmanın yerinde olduğunu... Hepiniz hemfikirsiniz ama "Mevzuata uymak için yaptık biz bunu, çok da önemli değil." gibi bir algı ortaya çıktı. Yani o zaman bu mevzuatı niye çıkarttık? Yani Soma Komisyonunda çıkan karar sonrasında bu mevzuata girmiş. Ya niye çıktı o zaman? Yani durup dururken keyfe keder yani böyle bir yenilemeye niye ihtiyaç duyuldu? Sanki önemsiz bir şey gibi anlatıyorsunuz yani ben bunu kabul edemiyorum. Bakın, işte dedik ki "Üzülmez'de yok böyle bir şey." Ya olabilir mi, olabilir. Kaza Kozlu'da olmadı, Karadon'da olmadı, Armutçuk'ta olmadı, havalandırma sistemlerini değiştirmişsiniz. Kaza havalandırma sisteminin değiştirilmesi aşamasında sürüncemede bırakılan Amasra'da meydana geldi ve konunun uzmanları da bakın bunu söylüyor, sadece bu bilirkişiler söylemiyor; Maden Mühendisler Odası da bunu söylüyor, konuyla ilgili, ilgisiz herkes bu konu üzerinde duruyor ama siz durmuyorsunuz, sizin gündeminizde yok böyle bir şey; bu olmaz, bunu ciddiye alın lütfen. Yani tüm yönleriyle araştıralım diyoruz. Belki siz bir şeyi gözden kaçırıyorsunuzdur, belki bu rapor doğrudur. Bir kendinizi "check" etmeniz gerektiğini düşünüyorum değerli arkadaşlar amacımız eğer şeyse... Şimdi, bu havalandırmayla ilgili meseleyi daha ilerleyen süreçte konuşmaya devam ederiz diye düşünüyorum ama başka konu başlıkları da var.

BAŞKAN TANER YILDIZ - Soracağınız sorular varsa onları seri bir şekilde soralım, not alsınlar, bir sonraki sunumda bahsedecekler.

ÜNAL DEMİRTAŞ (Zonguldak) - Var, söyleyeceğim şimdi.

Şimdi, mesela bir soru sormuşum, cevabı gelmedi. 2021 ve 2022'de Genel Müdürlüğünden Amasra Müessesesi 2 sondaj makinesi talep etmiş, verildi mi, verilmedi mi? Verilmediği yönünde bilgi geldi bize.

BAŞKAN TANER YILDIZ - Ünal Bey, tekrarlara girmeyelim lütfen. İstirhamım şu: Arkadaşlar, tutanaklarda da var atladığınız bir soru lütfen kalmasın. Şu anda cevaplamamış olabilirsiniz, onları notunuzu alın, ama tekrar etmeyelim lütfen.

ÜNAL DEMİRTAŞ (Zonguldak) - Bir cümle daha o zaman şey yapayım... Şu soruda askıda kaldı: Mesela, bakın, patlamayla ilgili daha önce bu 27'no'lu sensör...

BAŞKAN TANER YILDIZ - Bakın, önceki sorduğunuz soruysa lütfen tekrar etmeyin. Onlar cevaplamamış olabilirler, cevaplayacaklar.

ÜNAL DEMİRTAŞ (Zonguldak) - Belki şu anda cevaplar.

BAŞKAN TANER YILDIZ - Ama bak, cevaplasalardı bundan önce cevaplarlardı Ünal Bey. Bunu zorlamayın lütfen ya yani cevaplamazlar, bir sonrakinde cevaplayacaklar. Tekrar etmeyelim, vaktimizi iyi kullanalım.

ÜNAL DEMİRTAŞ (Zonguldak) - Daha önce 5'e çıkmıştı yani önemli bir husus, veri.

BAŞKAN TANER YILDIZ - Tekrarlardan lütfen kaçınalım.

ÜNAL DEMİRTAŞ (Zonguldak) - Evet, devam ediyorum o zaman.

Şimdi, tabii, bize göre kazanın meydana gelme sebeplerinden birisi de işçi ve personel açıkları; üretim işçisi. Yıllardır her KİT toplantısında, her Enerji Bakanlığı toplantısında hem ben hem diğer milletvekili arkadaşlarım bunu gündeme getirdik, Sayıştay raporlarını da defalarca bu yansıtıldı. Kurumun norm kadrosunu 14.500'lerden revize ettiniz, bir değerlendirme yaptınız ve kurumun norm kadrosu 10.750'ydi sanırım, yanlış hatırlamıyorsam, bu sayıya geri çekildi, şu anda da 8 binler civarında çalışan olduğunu ifade ettiniz, memurlar dâhil; 8.200 gibi rakamdı galiba, yanlış hatırlamıyorsam sunumda. Fakat, neresinden bakarsanız bakın, 3.501 üretim işçisi açığı var. 3.500 üretim işçisi açığıyla ilgili -Sayıştay raporlarında da defalarca söyleniyor- kurum, Enerji Bakanlığından bu açığın giderilmesini talep etti mi? Çünkü Sayıştay raporlarında net bir şekilde vurgulandığı üzere, kurumun iş sağlığı ve iş güvenliğine uygun bir şekilde çalışabilmesi için bu norm kadronun tamamlanması gerektiği ifade ediliyor. Üretimin, yer altındaki üretimin sağlıklı bir şekilde, iş güvenliğine uygun şekilde yürütebilmesi için bunun elzem olduğu ifade ediliyor. Daha doğrusu şöyle ifade edeyim: 2017'den bugüne kadar... Veya 2018 bir alım gerçekleştirildi en son, 2018'den, en son işçi alınan tarihten bugüne kadar Enerji Bakanlığından işçi açıklarının giderilmesi için talepte bulundunuz mu? Bulunduysanız ne kadar işçi açığı giderilsin dediniz ve bu yönde bir çalışma yaptınız mı? Çünkü az önce ifade ettiğim gibi işçi açıklarının iş güvenliğini tehdit ettiğine yönelik defalarca Sayıştay raporlarında düzenleme var, yorum var. Bu yerine getirildi mi? Getirilmediyse neden yerine getirilmedi? Yani siz kurum olarak üzerinize düşen yükümlülüğü yerine getirdiniz mi? Enerji Bakanlığından talep edersiniz, verir veya vermez, kendi bilecekleri iş. Bu konuda mümkünse sizden ivedilikle cevap bekliyoruz.

İkincisi, yatırım diyoruz. Yatırımla ilgili, kazanın meydana geldiği ocakta da bazı yatırımlar yapılmış; işte, su torbaları vesaire şeyler konulmuş. Bu konuda bir eksikliği var mı kurumun? Kömür tozuyla mücadelede su havuzu, taş toz atılması gibi bazı önlemlerin alınması gerektiği ifade ediliyor. Bu konuda sizce alınan önlemler yeterli midir? Çünkü kazanın meydana gelmesinin temel sebeplerden birisi olarak da bilirkişi raporunda bu kömür tozunu öngörmüşler yani bu kömür tozuyla ilgili yeterli bir mücadele yapılmadığını ifade ediyor. Bu konuda size göre yeterli bir mücadele var mı? Sizin 5 müessese müdürünün 4'ü burada. Diğer müesseselerdeki durum ne yani var mı bu konuda yeterli bir mücadele?

Bir başka konu denetimle ilgili bir konu. Biliyorsunuz, 6331 sayılı Kanun, iş sağlığı ve iş güvenliğine yönelik olan kanun işverenin de denetim sorumluluğu olduğunu ifade ediyor ve bu anlamda da Kurumun, Türkiye Taş Kömürleri Kurumunun İş Güvenliği ve Eğitim Daire Başkanlığı vardır, mevcuttur, herhalde o konunun uzmanı olan arkadaşımız da burada. Şimdi, bizim bu incelediğimiz ve atıf yaptığımız ön bilirkişi raporunda hem Enerji Bakanlığının kazanın meydana geldiği ocakta denetim ve teftişlerinin yapıldığını hem de Çalışma ve Sosyal Güvenlik Bakanlığının denetim ve teftişlerin yapıldığını ve bu denetim ve teftişlerde de -mesela en son 4 denetim, teftiş yapılmış MİGEM tarafından- her şeyin usulü de uygun olduğu, gerekli tedbirlerin alındığı yönünde görüşler var ama kaza oldu. 4 Rapor da o şekilde olmasına rağmen kaza meydana geldi, önleyemedik bunu. Eğer o raporlar doğru olmuş olsaydı zaten bu kaza meydana gelmezdi diye düşünüyorum. Sizin peki, İş Güvenliği ve Eğitim Daire Başkanlığı da sizin de temel görevlerinizden biri ve bu konuda da uzman bir sürü kişi var. Amasra ocağında bir denetim ve teftiş yaptınız mı? Kurum içi bir denetim ve teftiş yapıldı mı? Bir rapor sunuldu mu? Yani ne aralıklarla, ne sıklıklarla bu yapıldı?

BAŞKAN TANER YILDIZ - Arkadaşlar, bu soru sorulmuştu. Bakın, tekrar etmeyelim diyorum, bu soru soruldu. Tutanaklara bakın soru tekrarı etmeyelim lütfen. Sorulmamış sorumuz varsa soralım, sorulmuş soru varsa tekrar etmeyelim, zamanı iyi kullanalım.

ÜNAL DEMİRTAŞ (Zonguldak) - Bilmiyorum onu cevaplamadılar sanki kendileri.

BAŞKAN TANER YILDIZ - Bakın, cevaplamamak ayrı bir şey. Bakın tekrar ediyorum.

ÜNAL DEMİRTAŞ (Zonguldak) - Ben bu sorunun sorulduğunu bilmiyorum, bir; ikincisi...

BAŞKAN TANER YILDIZ - Bakın, cevaplamamak ayrı bir şey. Cevaplanmadığı için bazı şeyler bir sonraki oturumda istedik bunu. O yüzden lütfen sorulmuş soruları tekrar etmeyelim.

ÜNAL DEMİRTAŞ (Zonguldak) - Yani bununla ilgili bir denetim yaptınız mı? Yapmadıysanız neden yapmadınız? Yaptıysanız da sonucu nedir? Bir rapor varsa bize açıklar mısınız bunu?

Teşekkür ederim Sayın Başkan.