| Komisyon Adı | : | PLAN VE BÜTÇE KOMİSYONU |
| Konu | : | 2023 Yılı Merkezi Yönetim Bütçe Kanunu Teklifi (1/286) ve 2021 Yılı Merkezi Yönetim Kesin Hesap Kanunu Teklifi (1/285) ile Sayıştay tezkereleri a) Millî Eğitim Bakanlığı b) Yükseköğretim Kurulu c) Ölçme, Seçme ve Yerleştirme Merkezi Başkanlığı ç) Yükseköğretim Kalite Kurulu d) Üniversiteler |
| Dönemi | : | 27 |
| Yasama Yılı | : | 6 |
| Tarih | : | 03 .11.2022 |
İMAM HÜSEYİN FİLİZ (Gaziantep) - Teşekkür ederim Sayın Başkan.
Sayın Bakan, sayın YÖK Başkanı, sayın Komisyon üyeleri, Yükseköğretim Kalite Kurulu Başkanı, ÖSYM Başkanı, sayın Bakanlık mensupları, değerli basın mensupları; hepinizi saygılarımla selamlayarak sözlerime başlıyorum.
Ben üniversitelerle ilgili konuşacağım ve zaman kısıtı nedeniyle de sorunları ancak satır başları hâlinde sıralayacağım.
Sorunların en başında öğrenci kontenjanları gelmektedir. Arz talep dengesi gözetilmeden kontenjanlar artırılmakta, mezunlarına ihtiyaç olmayan bölümlere hâlâ öğrenci alınmaktadır. Sağlıklı eğitimin bir kriteri olan öğretim üyesi başına düşen öğrenci sayısı, gelişmiş ülkelere nazaran yaklaşık 3 kat fazladır. Özlük hakları sorununa ilaveten öğretim elemanlarının ders yükleri alabildiğine fazladır. Özellikle taşrada inanılmaz bir ders yükü altında ezilmektedirler. Araştırma görevlilerine gelince daha kötü durumda, ek görevler nedeniyle araştırma dahi yapamamaktadırlar.
Birçok üniversitedeki eğitimin lise düzeyini bile aşamadığını biliyoruz. Vakıf üniversitelerinin büyük bölümü bir binaya sıkışık şekilde sadece para kazanmak amacını taşımaktadır. Üniversitelerdeki pek çok öğretim üyesi ve görevlisi yeterli niteliklerde değildir. Yandaşlıktan başka bir özelliği olmayan kişilerin öğretim görevlisi olarak atanması ciddi sorunlar yaratmaktadır. Üniversitelerdeki personel ve akademik kadro ilanları sanki adrese teslim olarak hazırlanmaktadır. Üniversitelerdeki bilimsel ve teknolojik çalışmaları yönlendirmesi beklenen rektörlerin büyük bölümünün uluslararası yayını yoktur ve hiç atıf almamıştır. Birçok fakülte dekanlığına vekâlet eden, başka öğretim üyesi yokmuş gibi aynı kişilere sayısız görev veren, televizyonlarda boy gösteren, üniversitesine arada sırada uğrayan rektörler var ve herkesin bilmesine rağmen Yükseköğretim Kurulu buna müsaade etmektedir.
Sayın Bakan, sayın YÖK Başkanı; eğitimin kalitesi sadece ön lisans ve lisansta değil, yüksek lisans ve doktora eğitiminde de düşmüştür. Dersler doğru düzgün yapılmamaktadır. Öğretim üyeleri zaman olarak kapasitelerinin üzerinde yüksek lisans ve doktora tezlerini yönetmektedir. Tezlerde aranması gereken niteliklere bakılmadan ahbap çavuş ilişkileriyle jüriler kurulmakta, ayrıca tezlerin geçme garantisi veren tez yazma şirketleri tarafından hazırlandığı bilinmektedir.
Üniversiteye girişte adaylar kontenjan nispetinde başarı sırasına göre yerleştirildiğinden TYT'de 150 ve AYT'de 180 olan baraj puanlarının kaldırılması, birçok devlet ve vakıf üniversitesinin boş kalan kontenjanlarının üniversiteye giriş donanımı olmayanlarca doldurulması, vakıf üniversitelerine maddi katkı sağlamaktan başka bir şeye yaramamıştır. Aslında sormamız gereken şey on iki yıl okuduktan sonra matematik veya Türkçe testlerinden bir soru dahi yapamayacak olan ortaöğretim mezunlarımızın olmasıdır. Bu noktaya nasıl geldik sorgulamalıyız.
Üniversite mezunu işsizlerimiz her geçen gün artmaktadır. İş bulanlarınsa önemli bölümü meslekleri dışında asgari ücretle çalıştırılmaktadır. İşsiz iktisadi ve idari bilimler fakültesi mezunu 500 bin civarındadır. 110 binin üzerinde işsiz mühendis bulunmaktadır. 700 bin civarında da öğretmen işsizdir.
Sayın Bakan, sayın YÖK Başkanı; üniversitelerimizin bütçeleri de oldukça kısıtlıdır. 2022 yılı Millî Eğitim Bakanlığı bütçesi içinde YÖK ve Kalite Kontrol Kurulu dâhil 127 devlet üniversitesine ayrılan bütçe 134 milyar 693 milyon TL'dir. Bugünkü kurla 7,24 milyar dolar olup 7,39 milyar dolarlık bütçesiyle tek başına Oxford Üniversitesinden daha azdır. Bu durumda bir yığın sorun ve kıt kaynaklarla üniversitelerimiz gelişmiş ülke üniversiteleriyle nasıl yarışacaklar? Times'ın 104 ülkede Yüksek Öğrenim Dünya Üniversiteleri Sıralaması 2023 verilerine göre 401-500 bandında sadece Çankaya, Koç ve Sabancı Üniversiteleri yer alırken 501-600 bandında ise sadece ODTÜ var. Kısaca, ilk bin üniversite içinde sadece 13 üniversitemiz bulunuyor. Listenin ilk sıralarında ise yine Oxford, Harvard Cambridge ve Stanford gibi üniversiteler yer alıyor.
Sayın YÖK Başkanı, üniversitelerin farklılaşması ve uzmanlaşması konusunda destek verdiğimizi ifade etmeliyim.
BAŞKAN CEVDET YILMAZ - Son on saniyeniz.
İMAM HÜSEYİN FİLİZ (Gaziantep) - Ancak nitelikli doktora mezunları olmadan uyduruk doktoralılarla başarıya ulaşılamaz.
BAŞKAN CEVDET YILMAZ - Teşekkür ediyorum.
İMAM HÜSEYİN FİLİZ (Gaziantep) - Bitiriyorum Başkanım, müsaade edersiniz.
BAŞKAN CEVDET YILMAZ - Son bir cümle söyleyin.
Buyurun.
İMAM HÜSEYİN FİLİZ (Gaziantep) - Sayın Bakan, YÖK Başkanı; AK PARTİ'nin yirmi yıllık uygulamalarında üniversiteler konusu hep sürüncemede kalmış, öğrencilerin ve üniversitelerin sorunları katlanarak devam etmiştir. Tenkidimiz bu yüzdendir.
Mezunlarının kolayca iş bulabildiği, nitelikli eğitim ve araştırma yapan üniversiteler yaratmak hepimizin görevidir diyor, 2023 yılı bütçemizin ülkemiz, öğretim elemanları, öğretmenler, öğrenciler ve eğitime emek veren çalışanlar için hayırlı olmasını diliyor, saygılar sunuyorum.