HASAN SUBAŞI (Antalya) - Sayın Başkan, değerli milletvekilleri, Sayın Bakan ve katılımcılar, değerli bürokratlar; ben Bakanlığınızın 2023 bütçesinin şimdiden hayırlı olmasını diliyorum.

Ekonomi politikaları, liyakate ve bilgiye dayanmadığı takdirde bunun üzerine doğruları inşa etmek çok kolay değil. Sizin Bingöl'deki konuşmanız da bunu ortaya koyan çok iyi bir resim olmuş. "Son yıllardaki ortalamayı saymazsak diğer yılların ortalaması enflasyon yüzde 8-9 civarındadır." demişsiniz Sayın Bakanım. Bunun tabii, anlamı çok açık. Son yıllarda başkanlık sistemindeki gelişmeleri saymazsak o, beğenilmeyen parlamenter sistemde işlerin daha iyi gittiğinin bir kanıtıdır, kesin delilidir. Ardından da şunu eklemişsiniz: Bingöl Belediyesinin 1 kişiyle yönetildiğini ama çok kişiyle yönetimlerin tekli iradeye nazaran daha kötü olabileceğini ifade etmişsiniz ki, bu, bir ülkenin tek iradeye teslimi anlamına geliyor ve bugün de tam sizin anlatmak istediğiniz son yıllardaki Cumhurbaşkanlığı hükûmet sisteminin modelini bizim önümüze koyuyor. Bu konuya çok önemli olduğu için girdim çünkü hiçbir politikada böyle bir yanlış temel başlayınca üzerinde doğru inşaat yapmak asla mümkün değil -ne ekonomide ne hukukta ne yargıda ne Merkez Bankasında- ve liyakatsiz yönetimlerle de artık enflasyonu dizginleme imkânı kalmamıştır.

Sayın Bakan, 2002-2007 döneminizde yani parlamenter sistemin en acemi döneminde Türkiye'ye 70 milyar dolar para girdisi olmuştu. Bugün Cumhurbaşkanlığı hükûmet sisteminde para girdisi olmadığı gibi, sermaye girişi olmadığı gibi, dünyada 5 trilyon dolarlık güvenli liman bekleyen açıkta para olmasına rağmen, son yıllarda Türkiye'ye para girdisi, sermaye girişi olmamaktadır ancak 100 dolara 8,56 dolar ödemek suretiyle -bir nevi tefeci faizi- para bulabiliyoruz. Hâlbuki 2018 yılında, parlamenter sistemin son döneminde bile 100 dolar bulmak için 2 dolar faiz vermek suretiyle para bulabiliyorduk. Ama bugün hem güvenilir bir liman görülmediği için yatırımlardan pay alamıyoruz hem de faiz kaç kat yükselmiş durumdadır ve 40 milyar doları da aşkın cari açığımız bulunmaktadır.

Enflasyon, parlamenter sistemde, 2018 yılında yüzde 15,39 iken yine son yıllarda, 2022 yılında yüzde 79,60 olmuştur ve siz yine bu konuşmanızda, çevremizdeki çembere rağmen, istikrarsız çembere rağmen "Büyüyoruz." demişsiniz. Gerçekten, bu Cumhurbaşkanlığı hükûmet sisteminde komşularla, ticaret yapabileceğimiz komşularla da gerginlikler nedeniyle, kâh Irak'la kâh Suriye'yle, Mısır'la, İsrail'le, Birleşik Arap Emirlikleri'yle, Suudi Arabistan'la, AB ülkeleriyle, ABD'yle sürekli inişli çıkışlı ve gergin politikalar yürüttüğümüz için, diplomasiyi de sağlıklı yürütemediğimiz için ticaret yapıp da ciddi bir ekonomik kalkınma sağlayabileceğimiz ülkelerle gerginlik yaşamışızdır. Ukrayna ve Rusya'yla ise; iki ülkeye de ciddi bağlantımız ve çıkar ilişkimiz ve ihtiyaçlarımız vardır, hatta muhtaçlığımız vardır. Bugün o iki ülkenin de bize muhtaçlığı olması nedeniyle ilişkiler iyi gidiyorsa sebebi de bunlardandır, yoksa ara buluculuk ilişkilerinde başarılı olduğumuz için diyemeyiz.

Yine, sunumunuzun 6'ncı sayfasında -en büyük yatırımın- yüzde 118 artışla enerji ithalatında büyük açığımız olduğunu söylemişsiniz. Doğrudur, 2019'daki yönetmelikle GES'ler yapılmasını büyük ölçüde teşvik etmiştik ama 2020'deki yönetmelikle yine keyfî yönetim sonucu bunu değiştirmek suretiyle 2019'daki büyük yatırımların batmasına neden olduk artık onların kredi imkânı kalmamıştır.

BAŞKAN CEVDET YILMAZ - Affedersiniz, dalmışım ben, bir dakika da aşmışsınız sürenizi.

HASAN SUBAŞI (Antalya) - Teşekkür ediyorum, bütçenin de hayırlı olmasını diliyorum.

BAŞKAN CEVDET YILMAZ - Buyurun Sayın Bakan.