ORHAN SÜMER (Adana) - Teşekkür ederim Sayın Başkan.

Sayın Bakan, Plan ve Bütçe Komisyonunun değerli üyeleri, kıymetli bürokratlar, basın emekçileri; hepinizi saygıyla selamlıyorum.

Ne yazık ki ülkemizde yaşanan yanlış politikalar nedeniyle ticaret büyük yara alıyor. Başta küçük esnafımız ve KOBİ'ler olmak üzere birçok ticarethane, esnaf girdi maliyetleri nedeniyle artık iflasın eşiğine gelmiş durumda. Böyle zor bir dönemde Ticaret Bakanlığının tüm esnaf sektörünü kucaklayacak projeler üretmesi gerekirken Bakanlığın sadece saraydan gelen talimatları uyguladığını görüyoruz.

İlim Adana'yla ilgili birkaç örnek vermek istiyorum. Mesela, Esnaf ve Kefalet Kooperatiflerine kısıtlı para aktaran Halkbankası ve Ziraat Bankası, söz konusu yandaş firmalar olunca kapalı fabrikalara, hatta kapalı, ticaretle uğraşmayan firmalara onlarca, milyonlarca lira kredi verebiliyor.

Ayrıca, maalesef, Bakanlık yıllardır Sayıştay tespitlerini ciddiye almıyor, geçmiş yıllardaki birçok bulgu bu yıl da karşımıza çıkıyor. Oysa, Sayın Bakan, 2022 yılı bütçe görüşmelerinde Sayıştayın bulgularını önemsediğini söylemişti ve eksiklerin üzerine gidileceğinin sözünü vermişti. Bu yılki rapor hem eski bulguların düzeltilmediğini hem de özellikle işletme rejimine ilişkin Bakanlığın ciddi suistimallerinin olduğunu, bunların ihracat potansiyeline ve katma değerli ürün ihracatına zarar verdiğini göstermiştir. 2020 Yılı Denetim Raporu'nda, Kamu İhale Kanunu'nun Bakanlığa verdiği yetkinin usulüne uygun kullanılmadığı ve Bakanlığın açık ihale yöntemi yerine genelde 2/B'yi tercih ettiği, 2020'nin ilk üç ayında 2/B usulüyle yapılan birçok ihale görünüyor. Sayın Bakan, 2020 ve 2021 yıllarında bu usulle ne kadar ödeme yapılmıştır? Sayıştayın uyarılarına rağmen bu yöntem niye hâlâ tercih edilmektedir? Altı yıl boyunca Sayıştay raporlarında yer alan ancak bu yıl bulunmayan şu husus önemlidir: "Program kapsamında, Türk firmalarının markalaşması ve küresel rekabet edebilmesi için desteklenen bazı firmaların çoğunluk hisseleri yabancı şirketlere satıldığı hâlde desteklenmeye devam ediliyor." Bu desteklemeye devam ediliyor mu, ediliyorsa ne kadar destek verilmiştir? Bu destekten hangi firmalar yararlanmıştır?

Yine, Sayın Bakan, ticaretin aksamasına neden olan, çözülmesi gereken birkaç konu var; onları belirtmek isterim. Ürünü görmeden, firmanın beyanına dayanarak ekspertiz raporu veriliyor. Dahilde işleme rejimi kapsamında özellikle tavuk ve balık sektörü önemli ekonomik kalemler olmasına rağmen, Bakanlık bu ürünleri ikincil işlem görmüş ürün kapsamında saymıyor. Ayrıca, firmalar vergi artı prim borçları tahakkuk ettikten ancak yetmiş beş ila iki yüz elli gün sonra destekleme ödemesi alıyor. Bu gecikme nedeniyle "Desteklemeye hak kazanan firmaların borcu yoktur." yazısının fiilen bir anlamı kalmıyor, gerçek borçluluk durumlarını yansıtmıyor.

Yine, ilim Adana'da, Kalkınma Ajansı, yasal bir yetkisi olmamasına rağmen TÜİK Adana Bölge Müdürlüğüne kendi binasını tahsis etmiştir. Oysa mevzuat, ajanslara mal alım satımı için verilen yetkiyi bir kamu kurumuna taşınmaz tahsis etmeyi içermiyor.

Sayın Bakan, ülke ekonomisinin canlandırılması, esnaf ve sanatkârlarımızın hak ettiği ekonomik imkânlara ulaşması amacıyla yeni iş yeri açacak esnaflarımıza beş yıl süreyle vergi indirimi sağlamayı, SGK prim teşvikini genişleterek esnafların istihdam ettiği işçilerde de uygulanmasını, çırak ve kalfalık SGK primlerinin de devletçe karşılanmasını, esnaf ve sanatkârların kullandığı enerjide indirim sağlanmasını, emekli esnaflarımızdan kesilen sosyal güvenlik destek primlerinin kaldırılmasını, ayrıca AVM'lerin de ilçe ve il dışına çıkarılmasını öngören çalışmanız var mıdır? Bu konudaki düşünceleriniz nelerdir?

Yine, ayrıca 2020 yılından günümüze Adana'da kaç esnafa ödeyemediği borcundan dolayı icra tebligatı yapılmıştır? Yapılan tebligatların tutarı ne kadardır? İlim Adana'yla ilgili, 2020 yılından günümüze, şirket vasfı taşıyan kaç işletmenin ödenmemiş elektrik, doğal gaz borcu bulunmaktadır? Adana genelinde kaç esnaf, şirket ve KOBİ üzerine kayıtlı kurumsal kredi kartlarında üç dönem üst üste asgari ödemesi yapılmamıştır? Aynı şekilde, kaç şirket kullandığı esnaf kredisini üç dönem üst üste ödeyememiştir?

Teşekkür ediyorum. Bütçenin ticaretle uğraşan tüm sektörlere hayırlı uğurlu olmasını diliyorum.