ÜNAL DEMİRTAŞ (Zonguldak) - Teşekkür ederim Sayın Başkan.

Sayın Bakan, 2023 yılı bütçenizin milletimize hayırlı olmasını diliyorum.

Değerli milletvekilleri, çok önemli bir Bakanlığın bütçesini konuşuyoruz. Bugün, AK PARTİ döneminde birçok sorunu çözülemeyen, tam tersine yapısal ve zihinsel sorunları derinleşerek devam eden ve sorunlar yumağı hâline gelen bir yargı sisteminin bütçesini konuşuyoruz. Üzülerek ifade edeyim ki liyakatin gözetilmediği, yargının bağımsızlığını ve tarafsızlığını yitirdiği, hâkim ve savcıların yüzünün saraya döndüğü, yargının siyasetin aparatı ve sopası hâline geldiği, ağır işleyen ve etkinliği olmayan, güven vermeyen ve erişilemeyen bir sistemden adalet çıkmamaktadır. Maalesef, bugün yargı sistemimiz adalet dağıtmayı başaramamaktadır. Oysa, 85 milyon vatandaşımızın tamamı da hızlı, etkin, güven veren ve erişilebilen yargı sistemini fazlasıyla hak etmektedir.

Değerli milletvekilleri, bugün vatandaşlarımızın büyük bir bölümü yargıya hiçbir şekilde güvenmemektedir, güven vermeyen bir yargı ise adalet dağıtamıyor demektir. Yargıtay önceki Başkanı Sayın İsmail Cirit "2016'da geçmişte yargıya güven yüzde 70 idi, şimdi yüzde 30'lara düştü." diyor. Cumhurbaşkanı Yardımcısı Fuat Oktay yasaların herkese tarafsız ve adil uygulandığını düşünenlerin oranının 2018 yılı için yüzde 38,1 olarak gösterdiğini açıklamıştır. Topluma güven vermeyen TÜİK verilerinde bile yargı sisteminde bir ilerleme olmadığı, tam tersine bir gerileme olduğu gözlemlenmektedir. TÜİK'in yargıya ilişkin verilerine baktığımızda davaların karara bağlanma süresi 2004 yılında yüzde 44,6'imiş, 2021 yılında 44,1'e gerilemiş; sizin söylediğinizin aksine toplumda davaların görülme süresinin uzadığına ilişkin genel bir kanaat vardır. Özellikle Yargıtaya bölge adliye mahkemelerinden sonra giden iş kazaları, meslek hastalıkları, işçilik alacağı davaları, ticari davalar ve ceza davaları yönünden on-on beş yıl gibi süren davalar vardır.

Yine, TÜİK'in "yasaların herkese adil ve tarafsız uygulanması" başlıklı verisine göre 2004 yılında yüzde 56,1 iken 2021 yılında yüzde 43,3'e düşmüştür. TÜİK'e göre bile adil ve tarafsız yargı 13 puan gerilemiştir. Aksoy Araştırma'ya göre ise, yargıya güvendiğini ifade edenlerin oranı ise yüzde 18'dir yani Cumhur İttifakı'na oy verenler bile yargıya güvenmemektedirler.

Değerli milletvekilleri, maalesef, yargı sistemimiz Avrupa Birliği ilerleme raporlarında ve dünyanın saygın ve ciddi hukuk kurumlarında da ağır şekilde eleştirilmektedir. 2022 yılı Avrupa Birliği İlerleme Raporu'nda "Avrupa Birliğinin demokrasi, hukukun üstünlüğü, temel haklar ve yargı bağımsızlığının sürekli kötüye gitmesiyle ilgili ciddi endişeleri giderilememiştir." denilmektedir. Dünya Adalet Projesi 2022 Hukukun Üstünlüğü Endeksi Raporu'na göre ise ülkemiz 140 ülke arasında 116'ncı sırada yer almıştır, yargımız açısından çok kötü bir tablodur bu tablo.

Değerli milletvekilleri, "Bu can bu bedende durdukça o Brunson serbest kalamaz." derken papazı bir telefonla Amerika'ya gönderirseniz, 3 sent dolar için Türkiye'nin egemenlik hakkını ihlal ederek Cemal Kaşıkçı dosyasını Suudi Arabistan'a gönderirseniz, Avrupa İnsan Hakları Mahkemesinin kararlarını uygulamaz, Osman Kavala'yı yıllardır hapiste tutarsanız, adli yıl açılış törenini yargının evinde yani Yargıtayda değil de tek adamın evi olan sarayda yaparsanız, yine, Anayasa Mahkemesine Yargıtayda tek bir gün bile dosya kapağı açmamış olan bir kişiyi üye yaparsanız, hâkim, savcı mülakatlarını tarafsız ve objektif bir şekilde yapmazsanız, ilk defa yazılı sınavda 1'inci olan Oğuzhan Mete'yi mülakatla elerseniz, AK PARTİ teşkilatlarında görev yapan yüzlerce avukatı bir gecede hâkim, savcı yaparsanız, doğal hâkim ilkesine aykırı olarak hâkimlerin görev yerlerini sürekli değiştirirseniz ve hâkim güvencesini ortadan kaldırırsanız, davalar yıllarca bitmez, on-on iki yıl uzatırsanız, yargınız yolsuzluklarla mücadele etmez, yolsuzlukların üzerini örterseniz sizin yargınıza hiç kimse güvenmez.