KAMİL OKYAY SINDIR (İzmir) - Teşekkür ediyorum Sayın Başkan.

Sayın Başkan, değerli milletvekilleri; Enerji ve Tabii Kaynaklar Bakanlığımızın, başta Sayın Bakan olmak üzere, çok değerli bürokratları ve bağlı kurum ve kuruluşların çok değerli temsilcileri, başkanları; hepinizi saygıyla selamlıyorum.

Ben sözlerime öncelikle... Her zaman bunu eleştirmişimdir, bir kez daha eleştireceğim. Bu Enerji ve Tabii Kaynaklar Bakanlığının adına benim takıntım var; "tabii kaynaklar" ifadesi kanımca doğru bir ifade değil. "Doğal varlıklar" demenin, hem Türkçe açısından hem de kaynağı bir meta olarak değil de bir varlık olarak görmenin ve sömürülen bir değer değil de değer verilen bir unsur olduğu anlayışının Bakanlık adıyla da vurgulanması doğru olacaktır diye düşünüyorum; öncelikle bunu belirtmek istedim.

Şimdi, Sayın Bakan, sizin 2023 yılı bütçenizi de inceledim. Oldukça büyük bir artış var, merkezî yönetim bütçesindeki 2022 yılı bütçesine göre artış oranı itibarıyla. Hatta 2022 yılı ek bütçesi de dâhil, onun üzerinde bile çok ciddi bir artış var. Şöyle ki: 2022 yılı bütçesine göre merkezî yönetim bütçemizdeki artış oranı yüzde 155,3, sizde yüzde 254,2. Bu önemli ama bu artışa bakarken dikkatimi çekti, 2023 yılı bütçe ödeneğiniz 18 milyar 861 milyon lira. Bu başlangıç ödeneğinin 15 milyar 772 milyon liralık kısmın yani yüzde 84'lük kısmı -az önce Sayın Bakan Yardımcımıza da geldim, sordum, bir yanıt gelmediği için buradan sorma ihtiyacı duyuyorum yani nasıl yanıt alamıyorum, onu da merak ediyorum çünkü- bütçenizin yüzde 84'lük kısmı programlar itibarıyla "Yerel Yönetimlerin Güçlendirilmesi Programı" altında yer alan, ekonomik sınıflandırmaya göre ise "mal ve hizmet alımı giderleri" altında "Tüketime yönelik mal ve malzeme alımları" başlığı altında bir ödenek, bu ödeneğin ne olduğunu, detayını öğrenmek istiyorum sizden ve geçen yıla göre de oldukça büyük bir artış olarak görünen bu ödeneği sormak istiyorum; bir.

İkincisi, bu bütçe teklifinizin gerekçesinde performans programınızdan bazı veriler var. Mesela diyorsunuz ki: "Enerji verimliliği alanında bu enerjinin verimli kullanımının sağlanması, alt program hedefi. Bunun performans göstergelerinden 2 no.lu performans göstergesi, enerji verimliliği alanında destek verilen projeler sonucu oluşan enerji tasarrufu miktarı." 2023 yılında 15 bin hedef koymuşsunuz TEP olarak, 2024'te bu 11.670'e düşüyor. Neden düşüyor enerji tasarrufu miktarı? Sonra 2025 tahminini de 31.290'a çıkarıyorsunuz. Bu değişkenliğin, iniş çıkışın izahatını istiyorum.

Diğer alt program hedefi, enerji ve üretimde yenilenebilir kaynakların oranının artırılması ki yenilenebilir kaynakların elektrik üretimindeki payı yüzde 41,7; gerçekleştirme tahmininiz bu 2022 için. 2023'teki hedefiniz yüzde 41,5 yani gerçekleşme tahmininin altında bir pay öngörüyorsunuz yenilenebilir enerji kaynaklarının elektrik üretimindeki payına. Tabii, bu kaynakların toplam kurulu güç içindeki payının da 2022 yılı Ekim sonu itibarıyla yüzde 54,1 olduğunu kendi sunuş konuşmanızda belirtmiştiniz. Burada neden düşük bir hedef ortaya koydunuz? Yoksa bu hedef revize edilmedi mi de bundan kaynaklanıyor?

Yine, elektrik enerjisi üretimindeki yerli kaynak payı, enerjide dışa bağımlılığın azaltılması alt programında 2022'deki gerçekleşme tahmini yüzde 57,8 iken bunu 2023'te 57,7'ye düşürmüşsünüz hedef olarak. Bunları belki önemsemediniz ama buraya koyuyorsanız ve Bakanlığınızın bütçe gerekçeleri içerisinde yer alıyorsa önem vermeniz gerekir diye düşünüyorum.

Sayın Bakan, en temiz enerjinin tasarruf edilen enerji olduğunu, verimli kullanılan enerji olduğunu hepimiz gayet iyi biliyoruz. Enerji verimliliğini, enerji tasarrufunu, bu konudaki uygulama politikası anlayışınızı, enerji fiyatlarını fahiş bir düzeye çıkararak vatandaşı çaresizliğe terk ederek mi sağlamaya çalışıyorsunuz yani enerjiyi daha verimli kullanmak bu sayede mi mümkün olacak, enerjiyi tasarruf edebilmek bu sayede mi mümkün olacak? Bakın, Brent petrolün dünya piyasasındaki 2018 varil fiyatı yaklaşık 70 dolar. Endeks olarak 2018'i 100 alırsak 2022 yılında, bugün itibarıyla Brent petrol 93 dolar, yani 100 endeks alırsak 2018'i, 132 olmuş Brent petrol. Aynı şekilde, doğal gaz metreküpü dünya piyasalarında 3 dolarken 3,82 olmuş, yani 100 endeksi 127 olmuş. Bakın, bizde benzin ne olmuş mesela, aynı endekse endekslersek benzini 6,24 lirayken 22,85'e çıkmış, yani 100 olan endeks 2018'de 366'ya çıkmış, yani dünya piyasasında Brent petrolün 3 mislinden daha fazla bir artış var. Motorin 5,24'müş, 24,96'ya yani 100'ken 460'a çıkmış, onda da yaklaşık 4 kat bir artış var. Doğal gaz 100 endeksi 566 olmuş, dünyadaki artış 127'ye çıkarken bizde 566'ya çıkmış, dünya piyasalarının neredeyse 4 katı, 5 katı. Yani, sizce, bu fahiş fiyat artışları kabul edilebilir mi, yoksa gerçekten enerji tasarrufunu, enerji verimliliğini, bu sayede yüksek fiyatlar üzerinden kısmayı mı daha çok düşünüyorsunuz?

Sayın Bakan, enerjinin iş yapabilme kapasitesi olduğunu hepimiz biliyoruz. Yani, iş yapabilmemiz için, üretebilmemiz için, hizmet üretebilmek veya kalkınabilmemiz için evimizde, iş yerimizde, tarımda, sanayide, ticarette, yaşamın her alanında bu kapasiteye ihtiyacımız var, enerjiye ihtiyacımız var. Tabii, ben hep söylüyorum, aslında, burada, Bakanlığınızın bünyesinde dikkate alınan, öne çıkan bu istatistikler, ürettiğiniz politika ve stratejilerinizin temelini oluşturan enerji kaynaklarının dışında, sizde hiç yerini almayan, en büyük, en önemli, en vazgeçilmez enerji kaynağımızın da aslında toprak olduğunu, tarımsal üretim olduğunu da altını çizerek söylemek istiyorum. Bir insanın ısınmaya, aydınlanmaya ihtiyacı var ama beslenme üzerinden enerjiye daha çok ihtiyacı var. Dolayısıyla, bütün canlı varlıkların hayatta kalabilmesi için beslenme yoluyla enerji gereksinimlerini karşılayan toprak, su, güneş ve havanın, tabii, adı "Enerji ve Tabii Kaynaklar" olan bir Bakanlığın toprağı da tarımsal üretimi de ve bu varlıklarımızın enerji potansiyelini de yok saymaması gerekir. Yani, bu sayede, enerji potansiyelimize yani iş yapabilme kapasitemizin güvenliğinde de kendi öz kaynaklarımıza, varlıklarımıza yönelmek en temel yaklaşımımız olmalıdır.

Son birkaç cümlem de Akkuyu Nükleer Güç Santrali'nde üretilecek enerji sizce yerli ve millî midir, ben bunu sormak istiyorum.

SALİH CORA (Trabzon) - Bal gibi de yerli ve millîdir.

KAMİL OKYAY SINDIR (İzmir) - Yani, gereklidir, gereksizdir tartışmasına girmeden, Akkuyu Nükleer Güç Santrali'nde üretilecek enerji sizce yerli ve millî midir Sayın Bakan, size soruyorum.

SALİH CORA (Trabzon) - Bal ne kadar yerli ve millîyse...

KAMİL OKYAY SINDIR (İzmir) - Bakın geçen yıl ithal ettiğimiz...

EMİNE GÜLİZAR EMECAN (İstanbul) - Bakana sordu, Bakana.

CAVİT ARI (Antalya) - Sen Bakan mısın?

SALİH CORA (Trabzon) - Ben size bakıyorum.

KAMİL OKYAY SINDIR (İzmir) - Arkadaşlar, izin verin, bitireyim.

BAŞKAN CEVDET YILMAZ - Bir müsaade edin Kamil Bey'e, devam ediyor.

KAMİL OKYAY SINDIR (İzmir) - Geçen yıl ithal ettiğimiz doğal gazın yaklaşık yüzde 47'sini, kömürün yüzde 39'unu, petrolün yüzde 24'ünü temin eden Rusya'ya bağımlılığımızın bu bağlamda çok riskli olduğunu düşünüyorum. Bunların yanı sıra, Akkuyu Nükleer Güç Santrali Projesi'yle bu bağımlılığımızı daha da arttıracak yükümlülüklere giriyoruz.

BAŞKAN CEVDET YILMAZ - Son yarım dakikanız.

KAMİL OKYAY SINDIR (İzmir) - Üretilecek elektriğe yüksek fiyatlı alım garantisi verilmesinde -ki güneş ve rüzgâr enerjisi fiyatlarının 3-4 katı- Rusya'ya bağımlılığı arttıracak olmasında, nükleer santral yapımcısı, işleticisi şirketlerinin atık bertaraf yükümlülüğünden dahi muaf tutulmasında, 25-30 milyar dolarlık yatırım tutarı olan üreteceği elektrik enerjisi için on beş yılda 70 milyar dolara yakın garanti ödenmesinin taahhüt edilmesinde, tüm gelirlerinin ülkemiz dışına transfer edilmesinde, bir kaza -Allah korusun- durumunda yaratacağı maddi ve çevre felaketlerinin tahribatından doğacak milyarlarca dolar zararın sorumluluğundan dahi muaf tutulmasında ülkemizin hangi yerli ve millî çıkarı bulunmaktadır? Bu soruma da yanıt arıyorum Sayın Bakan.

Bu duygu ve düşüncelerimle, bütçesinin çok önemli olduğunu düşündüğüm, bakanlıklar içerisinde çok özel, önemli ve geleceğimize dair hassas bir değeri olan bir bakanlık olan Enerji ve Tabii Kaynaklar -veya doğal varlıklar- Bakanlığımızın 2023 yılı bütçesi ülkemize, milletimize hayırlı olsun diyorum.

Hepinizi saygıyla selamlıyorum.