KEMAL PEKÖZ (Adana) - Teşekkür ederim Sayın Başkan.

Sayın Bakan, öncelikle hoş geldiniz. Bütçenizin hayırlara vesile olmasını dileyerek başlamak istiyorum ve hemen bir serzenişte bulunmak istiyorum. Amasra'daki maden faciasından sonra, daha doğrusu maden cinayetinden sonra 42 insanımız yaşamını yitirdi ve siz de orada, gerçekten görüntü olarak son derece üzgündünüz ve bazı ifadeler kullandınız. İşte, "kader" dediniz, "fıtrat" dediniz, "Bundan sonra da olabilir." gibi şeyleri siz söylemeseniz bile sizin yanınızdaki insanlar ya da Cumhurbaşkanı tarafından bunlar söylendi. Oysaki sizin orada bir özür dilemeniz gerekirdi. Ben sizin için yeterli önlemleri aldıramadım, etkin önlemleri aldıramadım, dolayısıyla da bu kazanın olmasını engelleyemedim fakat bundan sonra elimden geleni yapıp bu kazaların olmaması için gerekli çabayı sarf edeceğim deyip bir özür dilemeniz gerekirken siz, bunu, kendiniz dışınızda bir yerlerle değerlendirmeye çalıştınız; bunu doğru bulmadığımı ifade etmek istiyorum.

Sayın Bakan, her konuştuğunuzda doğal gazın ya da elektriğin yüzde 75'ini biz karşılıyoruz, sübvanse ediyoruz diyorsunuz. Sayın Bakan, yirmi yıldır iktidardasınız, bu yirmi yılın beş yılında da siz Bakan olarak görev yapıyorsunuz. Dolayısıyla, devasa bir bütçe kullanıyorsunuz, bunu kullandığınız için de bu görevinizi yapmanızın son derece doğal olduğunu bilmeniz gerekir ve bunu tekrarlamanızın bir anlam ifade etmediğini söylemek istiyorum. Kaldı ki genel bütçeden yani yine bizlerin, bu, işte, sübvanse ettiğinizi söylediğiniz insanların verdikleri vergilerden bunu sağlamış oluyorsunuz. Bunu yaparken de yine bir ortalama indirim yapıyorsunuz herkese ve bu da adaletten uzak bir sonuç getiriyor çünkü varsıl insanla yoksul insana aynı oranları veriyorsunuz. Aynı oranları verdiğiniz zaman, 100 bin lira geliri olan bir insanla 5.500 lira asgari ücret geliri olan bir insanın aynı şekilde yararlanmasının, sübvanse edilmesinin de doğru olmadığını bir kez daha ifade etmek istiyorum.

Sayın Bakan, siz iktidara geldiğiniz zaman elektrik üretiminin yüzde 60'ı, elektrik dağıtımının ise yüzde 100'ü kamunun elindeydi. Şimdi dağıtımın yüzde 100'ü özelin eline geçti ve üretimin de sadece yüzde 20'sini siz yapıyorsunuz. Dolayısıyla, bunları bir nevi finanse etmekten de geri kalmamış oluyorsunuz. 2021 yılında 3,5 milyon insanın elektrikleri borçlarını ödeyemedikleri için kesildi, dolayısıyla da çok ciddi zorluklar yaşadılar. EPDK, tüketilen elektrik üzerinden yüzde 2,38 oranında kâr verdiği hâlde, dağıtım şirketlerine 35 milyon lira gibi bir transfer gerçekleştirdi. TEİAŞ ise mayıs ayında üretemedikleri enerji için 43 santrala 285 milyon lira transferde bulundu. Bu durum, teknolojideki gelişmelerle birlikte maliyetlerin düşmüş olmasına rağmen elektrik fiyatlarındaki yükseklik sadece hane halkını etkilemiyor, aynı zamanda üretim maliyeti olduğu için enflasyona da sebep olmaya devam ediyor. Dolayısıyla, elektrik fiyatlarının bu şekilde gitmesi, döviz kuruna bağlılık nedeniyle, hem dışarıdaki enflasyondan hem de içerideki enflasyondan etkilenmesi nedeniyle enflasyonun düşmesine de herhangi bir katkınızın olmayacağını ifade etmek istiyorum.

2022'nin ilk gününde elektriğe yüzde 52 ila yüzde 130 arasında zam yaptınız. Haziran ayında yine yüzde 15 ila yüzde 25 arasında bir artış gerçekleştirdiniz. Eylülde ise meskenlerde yüzde 20, iş yerlerinde yüzde 30, sanayide de yüzde 50 gibi bir artış gerçekleştirdiniz. Dolayısıyla, yıl içerisinde onuncu ayın sonuna kadar meskenlerde yüzde 136 ila yüzde 184, iş yerlerinde de yüzde 174 ila yüzde 266 arasında zam yapılmış oldu. Dolayısıyla iş yerleri de bu konudan çok ciddi etkilenmekte, özellikle küçük iş yerlerinin bundan etkilenmeleri nedeniyle işlerini yapamaz duruma gelmiş oluyorlar.

Sayın Bakan, Viranşehir ve çevresi yer altı sularının en çok bulunduğu yerlerden bir tanesi. 99 yılında, ben bölgeye gittiğim zaman yaptığımız araştırmada, yer altı sularının 90 ila 120 metre arasında çıkartıldığını, son zamanlarda ise bunun 450 ila 600 metre kadar aşağıya indiğini, dolayısıyla bunun böyle devam etmesi hâlinde, yakındaki Konya Ovası'ndaki obruklar gibi o bölgede de obrukların gündeme gelmesi söz konusu olacak.

OTURUM BAŞKANI ABDULLAH NEJAT KOÇER - Sayın Peköz, tamamlar mısınız lütfen?

KEMAL PEKÖZ (Adana) - Yine, GAP projesinin sulama kanalları bitmediği için üretim yapılamıyor. Enerjide 16 milyar dolar GAP projesine para harcanmış, şu ana kadar da 27 milyar dolarlık enerji elde edilmiş ama 1 milyar 200 milyon dolar ayrılıp su kanalları tamamlanıp oradaki insanların refah düzeyini iyileştirmek için bir çabaya girilmiyor, sizin de buna bir desteğinizin olması gerekir.