CEMAL ÇETİN (İstanbul) - Şimdi, anladığım kadarıyla işletmenizin teknolojik donanımı çok yüksek, anlattığınız bütün programlar sizin işletmenizde uygulanıyor eğitim programları da dâhil olmak üzere. Bütün bu programlara rağmen ocağınızda kaza riski var mıdır? Varsa ne kadardır yani?

BAŞKAN TANER YILDIZ - Güzel bir soru.

CEMAL ÇETİN (İstanbul) - Çünkü "Yüzde 100 önlenebilir." diye daha önceki sunumlarda gerek bilim insanlarından gerekse bazı şeylerden işittiğimiz şeyler var ama bildiğimiz kadarıyla madencilikte her türlü tedbire rağmen "Öyle de bir kaza riski vardır." tanımlaması var. Bu konuda sizin fikrinizi öğrenmek istiyorum.

POLYAK EYNEZ ENERJİ ÜRETİM MADENCİLİK SANAYİ VE TİCARET AŞ İSG MÜDÜRÜ ERGİN KAHRAMAN - Yani şöyle: Bizde esas olan, var olan madenciliğin tehlikelerine ve risklerine göre sizin bir risk yönetim stratejisi belirlemeniz. Dünyadaki bütün uygulamalar bu şekilde. Kaza olmayacak şekilde bütün çalışmaları ona göre organize etmemiz ama risk olarak hani bir uçak düşüyorsa, bir gemi batabiliyorsa... Yani olmasını hiç istemeyiz, kesinlikle sektör... Dünyanın neresinde olursa olsun maden kazaları sıkıntılı şeylerdir yani çok fazla insan olduğu için, kapalı bir hava devresi olduğu için.

"Bütün önlemler alınsa dahi olur mu, olamaz mı?" Bu, herkese göre değişen bir yorumdur. Şöyle bakıyorum ben: Vicdani olarak alınabilecek bütün altyapı, güvenlik donanımı ve bunları alıp sürdürülebilir bir şekilde süreci yönetmek gerekiyor. Hani net olarak verebileceğim en temel cevap bu.

Serkan Bey, siz cevaplamak ister misin?

CEMAL ÇETİN (İstanbul) - Yani buna rağmen olur mu kazalar?

POLYAK EVNEZ ENERJİ ÜRETİM MADENCİLİK SANAYİ VE TİCARET AŞ GENEL MÜDÜRÜ SERKAN BAHÇEKAPILI - Yani şöyle Sayın Vekilim: Şimdi, yüzde 100 önlenebilirlik konusunda, burada oturalım herkesten bir fikir çıkar. Şimdi, bu kadar teknolojik altyapıya rağmen hâlâ biz kendimizi eksik buluyoruz. Mesela, diyorum ya biz otomasyon sistemi kurmaya çalışıyoruz bir yazılımla, bizim görmediğimiz 2.500 tane veri var Sayın Vekilim. Gaz analizini her dakika yapamazsınız. Elimizde bir gaz analiz cihazı var. Biz kendinden yanmayı çok çok önceden görmeye çalışıyoruz. Ne yapıyoruz? Oradaki asetilen, etilen, etan gibi gazlara bakıyoruz. Normalde siz hiçbir şekilde monoksit okumazsınız fakat bu gazın belli bir değeri vardır. O değeri yakaladınız "Evet, burada 50-60 derece, 100 derece sıcaklık var, arkada monoksit gelecek." diyebilirsiniz. Şimdi, bunu yakalayamazsanız, bu veriyi alamazsanız risk yine ortadadır. Teknoloji neye imkân veriyorsa yapmaya çalışıyoruz. Şimdi, biz mesela burada, havzada şöyle bir şey yapıyoruz: Birbirini denetleme. Ben her şeyi görebilme şansına sahip değilim, iş körlüğü de olabilir, işi de göremeyebilirim, "Girdiğim her şeyi çok iyi yapıyorum." desem zaten böyle bir ekibi kurma gereği olmaz. Onu da bıraktık "Birbirimizi denetleyelim." diyoruz. İşte, Gökalp Bey, siz gelin bizi denetleyin veya ne bileyim Vekilim siz gelin bir denetleyin, bir gözle bakın yani yüzde 100 olur mu...

CEMAL ÇETİN (İstanbul) - Sayın Genel Müdür, ben bütün bunları anladım yani siz bazı şeyleri tartışırken, sunumunuzda konuyu da ayrıntılı, detaylı bir şeklide inceledim. Benim sorduğum soru çok net "Sizde veya başka bir yerde..." Öyle sorayım ben, şimdi direkt "siz" deyince tabii ki bir yanlışlık oluşmuş olabilir.

POLYAK EVNEZ ENERJİ ÜRETİM MADENCİLİK SANAYİ VE TİCARET AŞ GENEL MÜDÜRÜ SERKAN BAHÇEKAPILI - Yok, yok, o konuda şeyimiz yok yani açık, net söyleriz biz.

CEMAL ÇETİN (İstanbul) - Başka bir yerde, bütün bu önlemlere rağmen bir ocakta kaza riski var mıdır? Bütün...

POLYAK EVNEZ ENERJİ ÜRETİM MADENCİLİK SANAYİ VE TİCARET AŞ GENEL MÜDÜRÜ SERKAN BAHÇEKAPILI - Vardır yani bence vardır. "Yok, onu yüzde 100 önledim." diyen biraz -nasıl diyeyim- ütopik bir görüş atar ortaya.

SERPİL KEMALBAY PEKGÖZEGÜ (İzmir) - Bilime "ütopik" diyen bir anlayış...

POLYAK EYNEZ ENERJİ ÜRETİM MADENCİLİK SANAYİ VE TİCARET AŞ GENEL MÜDÜRÜ SERKAN BAHÇEKAPILI - Anlayış değil, bakın...

BAŞKAN TANER YILDIZ - Serpil Hanım, size söz...

Sorunuz varsa Serpil Hanım'a vereceğiz sözü.

POLYAK EYNEZ ENERJİ ÜRETİM MADENCİLİK SANAYİ VE TİCARET AŞ GENEL MÜDÜRÜ SERKAN BAHÇEKAPILI - Sayın Vekilim, siz şimdi öyle bir şey diyorsunuz ki...

BAŞKAN TANER YILDIZ - Genel Müdürüm, bir dakika...

Serpil Hanım, biraz önce geriye dönük bir söz istemiştiniz.

CEMAL ÇETİN (İstanbul) - Ben sorumun cevabını bir alayım da, ondan sonra istediğinize söz verirsiniz.

POLYAK EYNEZ ENERJİ ÜRETİM MADENCİLİK SANAYİ VE TİCARET AŞ GENEL MÜDÜRÜ SERKAN BAHÇEKAPILI - Sayın Vekilim, minimize edilebilir ama ben diyorum size: Bunu yüzde 100 engelleme şansı yok bence.

CEMAL ÇETİN (İstanbul) - Minimize edin.

Ben de jeoloji mühendisiyim yani minimize edilebileceği tabii ki mümkündür, zaten bu teknolojik gelişmelerle, eğitim sistemiyle mümkündür ama işte, bazı bilim insanları veya farklı görüşler tarafından tüm bu teknolojik eğitimden sonra kazaların yüzde 100 önlenebileceği de burada ifade edildi, dinledik. Ben sizden öğrenmek istedim. Gördüğüm kadarıyla bütün teknolojik yapılanmanız var, eğitim sisteminizi uyguluyorsunuz ve yedek tedbirlerle ocağı destekliyorsunuz, havalandırma sisteminiz mükemmel, ölçümler saatinde, zamanında, belli bir şekilde yapılıyor. Bütün bunlara rağmen, mümkün müdür diye sordum, merak ettim yani.

POLYAK EYNEZ ENERJİ ÜRETİM MADENCİLİK SANAYİ VE TİCARET AŞ GENEL MÜDÜRÜ SERKAN BAHÇEKAPILI - Bence mümkün değil yani benim anlatmaya çalıştığım o.

CEMAL ÇETİN (İstanbul) - Kaza yüzde 100 önlenebilir mi?

POLYAK EYNEZ ENERJİ ÜRETİM MADENCİLİK SANAYİ VE TİCARET AŞ GENEL MÜDÜRÜ SERKAN BAHÇEKAPILI - Yüzde 100 önlenemez. Şöyle diyeyim size: Türkiye'de şu anda... Bizim kendi açımızdan söyleyeyim -en basit- 3 bin çalışanız biz; 1.330'umuz ilkokul mezunu ve ilkokul terkiz. Bu insanları eğitmek için yazılı doküman veremezsiniz, görsel ve şey... Yani anlatmaya çalıştığım şu...

CEMAL ÇETİN (İstanbul) - Anladım ben.

SERPİL KEMALBAY PEKGÖZEGÜ (İzmir) - Biz bunları dinlemek zorunda değiliz Sayın Başkan.

BAŞKAN TANER YILDIZ - Serpil Hanım, size...

SERPİL KEMALBAY PEKGÖZEGÜ (İzmir) - Açıklanan şey, gerekçe...

CEMAL ÇETİN (İstanbul) - Dinlemezseniz çıkın dışarı, dinlemezseniz çıkın; siz bana öyle diyordunuz, siz de çıkabilirsiniz.

SERPİL KEMALBAY PEKGÖZEGÜ (İzmir) - Gerekçe, sorunun cevabı sorudan daha beter; ben ne diyeyim şimdi size.

POLYAK EYNEZ ENERJİ ÜRETİM MADENCİLİK SANAYİ VE TİCARET AŞ GENEL MÜDÜRÜ SERKAN BAHÇEKAPILI - Serpil Hanım, biz gerçekleri konuşuyoruz, kimsenin gözünü boyamıyoruz. Bunu yüzde 100 yapabilen varsa hiç sıkıntı yok, biz bunu her türlü tartışabiliriz.

SERPİL KEMALBAY PEKGÖZEGÜ (İzmir) - Siz kendi çıkarlarınızı realize ediyorsunuz.

CEMAL ÇETİN (İstanbul) - Sizin baskınıza maruz kalıp...

Biz yarım saat yorum yapıp soru sormuyoruz yani.

SERPİL KEMALBAY PEKGÖZEGÜ (İzmir) - Bu insanların eğitimsiz olması zaten sorun.

POLYAK EYNEZ ENERJİ ÜRETİM MADENCİLİK SANAYİ VE TİCARET AŞ GENEL MÜDÜRÜ SERKAN BAHÇEKAPILI - Biz de bunu düzeltmeye çalışıyoruz.

SERPİL KEMALBAY PEKGÖZEGÜ (İzmir) - Tamam.

BAŞKAN TANER YILDIZ - O hâlde, teşekkür ediyoruz.

SERPİL KEMALBAY PEKGÖZEGÜ (İzmir) - Bakın, işte, o yüzden...

BAŞKAN TANER YILDIZ - Serpil Hanım, bir dakika..

POLYAK EYNEZ ENERJİ ÜRETİM MADENCİLİK SANAYİ VE TİCARET AŞ GENEL MÜDÜRÜ SERKAN BAHÇEKAPILI - Anlatmaya çalışıyoruz.

BAŞKAN TANER YILDIZ - Pardon, affedersiniz...

Buyurun.

CEMAL ÇETİN (İstanbul) - Sayın Genel Müdür, ben şunu sormak istedim: Yani siz cevaplarını verdiniz de tabii, birilerinin hoşuna gitmeyebilir; biz soru soruyoruz, yorum da yapmıyoruz burada.

AYSU BANKOĞLU (Bartın) - Amasra'yla ilgili değerlendirmeler olacak mı Sayın Başkan?

BAŞKAN TANER YILDIZ - Bir dakika...

CEMAL ÇETİN (İstanbul) - Daha önceki ifadelerden yola çıkarak bunları soruyoruz. Yüzde 100 önlenme noktasında... Şimdi, bizim ehliyetimiz var; yirmi yıllık şoförüz, uzun yol tecrübemiz, her şeyimiz var ama uyuyoruz, belli sıkıntılar oluyor. Bunlardan kaynaklanan eksikliklerden, insan hatalarından da kazaların olması mümkün müdür maden ocaklarında?

POLYAK EYNEZ ENERJİ ÜRETİM MADENCİLİK SANAYİ VE TİCARET AŞ GENEL MÜDÜRÜ SERKAN BAHÇEKAPILI - İnsan hatalarından olabilir.

Bir, ikincisi; yer altında bilmediğiniz birçok veriyle uğraşıyorsunuz. Ne kadar sondaj da yapsanız, ne kadar bu verilerle teknolojinin getirmiş olduğu sismik kontrol veya -ne bileyim- radarla kontrol de yapsanız bazı şeyleri göremiyorsunuz yapı içerisinde veya yapının kendi içerisindeki tektonik hareketlerden dünya sürekli oluşuyor. Soma bölgesi 3'üncü jeolojik dönemde oluşmuştur, siz jeoloji mühendisisiniz, daha iyi bilirsiniz; orası hâlâ taze, oluşumunu devam ettiren bir saha. TTK çok çok eskidir, oluşumunu bitirmiştir ama orada hapsolmuş birçok hazne var. Bu hazneleri görmek, oradan nelerin gelebileceğini görmek mümkün olduğu zaman bu riskler daha da azalır.

Şimdi, burada benim az önce dediğim, tenkit edildiğim "Risk yok mudur? Yüzde 100 kapatılabilir mi?" Bence değil; ha, olabilmesi için gerekli veriler neyse onları tartışalım, bunları yaptığımızda yüzde 100 olmuyorsa o zaman başka bir şeyi sorgulayalım. Bilmiyorum, biz de isteriz bu iş tamamen, yüzde 100 risksiz olsun, kaza olmasın. Şimdi, diyorsunuz ya: "Yirmi yıllık ehliyetim var, araba kullanıyorum." ama karşı taraftakinin kontrolü sizde değil, böyle bir şey var. Uçakla uçuyorsunuz, müthiş teknolojik ama hava koşulları sizde değil.

DENİZ YAVUZYILMAZ (Zonguldak) - Sayın Başkan, çok özür dilerim...

BAŞKAN TANER YILDIZ - Sırayla söz vereceğim, Cemal Bey'den sonra.

CEMAL ÇETİN (İstanbul) - Deniz Bey...

DENİZ YAVUZYILMAZ (Zonguldak) - Yoksa tartışma çok uzayacak, şöyle...

CEMAL ÇETİN (İstanbul) - Deniz Bey, siz uzatıyorsunuz, bakın, ben araya girmiyorum; beni tahrik etmeyin yani.

DENİZ YAVUZYILMAZ (Zonguldak) - Siz zaten sordunuz aynısını.

CEMAL ÇETİN (İstanbul) - Devam ediyor bakın, aynı soru değil yani. Ben de devam edeyim müsaade ederseniz biraz.

DENİZ YAVUZYILMAZ (Zonguldak) - Tabii, edin canım.

POLYAK EYNEZ ENERJİ ÜRETİM MADENCİLİK SANAYİ VE TİCARET AŞ GENEL MÜDÜRÜ SERKAN BAHÇEKAPILI - Genelde söyleyeceğim bu yani bunun yüzde yüz olamayacağını ben...

CEMAL ÇETİN (İstanbul) - Şimdi, havzalaşmadan söz ettiniz. A havzasındaki veya A noktasındaki ocakla, alınacak tedbirler ile B noktasındaki ocakların tedbiri aynı mıdır? Yani aynı mı olması gerekir? Bir standart var mıdır o konuda?

POLYAK EYNEZ ENERJİ ÜRETİM MADENCİLİK SANAYİ VE TİCARET AŞ GENEL MÜDÜRÜ SERKAN BAHÇEKAPILI - Burada ortak olan şeyler vardır, ortak kurallar vardır ama az önce dediğim gibi havzaya has belirlenip, tespit edilip ortaya koyulması gereken değerler var. Bu şekilde olması lazım, görüşüm bu. Standartlar var, tabii ki standartlar var. Biz genelde Avusturalya'yı örnek alıyoruz.

AYSU BANKOĞLU (Bartın) - Linyitte daha farklı...

POLYAK EYNEZ ENERJİ ÜRETİM MADENCİLİK SANAYİ VE TİCARET AŞ GENEL MÜDÜRÜ SERKAN BAHÇEKAPILI - Linyitte şöyle bir şey...

AYSU BANKOĞLU (Bartın) - İkisi birbirinden farklı değil mi yani linyitte alınması gerekenler ile taş...

POLYAK EYNEZ ENERJİ ÜRETİM MADENCİLİK SANAYİ VE TİCARET AŞ GENEL MÜDÜRÜ SERKAN BAHÇEKAPILI - Bakın, sayın vekilim, şöyle bir şey var: Şimdi tabii ki linyitteki farklıdır ama linyitte metan da var, bizim olduğumuz yerde metan da var, biz metanı da linyitin getirmiş olduğu eksileri de değerlendirip çalışmamız gerekiyor. Onun için ne oluyor? Karma bir yapı oluşmuş oluyor yani evet, TTK'deki metanla ilgili alınacak önlemlerin belki bir kısmını ben de almak zorundayım. Kendiliğinden yanmayı belki orası almayabilir ama sonuçta bir risk midir? Bir risktir, bu da olabilir. Sonuçta bu kömürdür, yanabilir mi? Yanar. Kendinden yanma değeri linyitte düşüktür, orada çok yüksektir ama şartları oluşturursanız yanar. Onun için değerleri "ortak değerler" ve "lokal, özel değerler" olarak ayırıp bunları net veriler hâlinde getirmek lazım.

CEMAL ÇETİN (İstanbul) - Teşekkür ediyorum.

BAŞKAN TANER YILMAZ - Cemal Bey, teşekkür ederiz.