DENİZ YAVUZYILMAZ (Zonguldak) - Patlamadan sonra, patlama anında veri vermeyi kesip daha sonra veri vermeye devam eden sensör oldu mu, var mı? Varsa numaraları neler? Verdiği verileri talep ediyorum.

BAŞKAN TANER YILDIZ - Evet, o soruyu da dikkate alarak sözü TTK'ye bırakıyoruz.

Buyurun.

TÜRKİYE TAŞKÖMÜRÜ KURUMU TEMSİLCİSİ RIDVAN KAPUAĞASI - "Eksi 350 hazırlık galerisinde açığa çıkan karbonmonoksit sensörü hangi sensördür?" Yani açığa çıkan...

DENİZ YAVUZYILMAZ (Zonguldak) - Karbonmonoksiti ölçen...

TÜRKİYE TAŞKÖMÜRÜ KURUMU TEMSİLCİSİ RIDVAN KAPUAĞASI - Ölçen, tamam.

Şimdi, bu planlara baktığımızda, eksi 350 kalın damarda, oradan çıkacak CO 27 no.lu sensör ancak ilk olarak bunu görebiliyor, buradaki plana göre.

DENİZ YAVUZYILMAZ (Zonguldak) - Yani rekubun ucundaki sensör.

TÜRKİYE TAŞKÖMÜRÜ KURUMU TEMSİLCİSİ RIDVAN KAPUAĞASI - Evet, eksi 320 kalın damarın eksi 300'deki birinci rekubuyla bağlantı noktası arasındaki 27 no.lu sensör.

DENİZ YAVUZYILMAZ (Zonguldak) - O nedenle biz 27 numaralı karbonmonoksit sensörünün verilerini incelerken oradaki karbonmonoksidin hem eksi 320'nin arınında yapılan patlamayla gelen karbonmonoksit hem de eksi 350 hazırlık galerisinde yapılan patlamadan doğru gelen karbonmonoksit olduğunu görüyoruz.

TÜRKİYE TAŞKÖMÜRÜ KURUMU TEMSİLCİSİ RIDVAN KAPUAĞASI - "Eksi 350 kalın damar çıkışında neden sensör yok?"

DENİZ YAVUZYILMAZ (Zonguldak) - Metan gazı sensörü...

TÜRKİYE TAŞKÖMÜRÜ KURUMU TEMSİLCİSİ RIDVAN KAPUAĞASI - Evet, metan gazı sensörü... Şöyle bir cevap vereceğim: Maden İşyerlerinde İş Sağlığı ve Güvenliği Yönetmeliği'nin Ek-3 10'uncu maddesinin (3)'üncü fıkrasında "Grizulu ocaklarda havalandırma ile ilgili değerler her vardiya ölçülür, metan gazı ölçümleri bu ölçümlerle beraber yapılır. Havada %1'den çok metan gazı tespitinde, bu oran %1'in altına düşünceye kadar ölçümler aralıksız sürdürülür. Üretim ünitelerinden dönüş havası içinde ve üretim yerlerindeki gazların birikebileceği yerlerde metan gazı seviyesi sürekli olarak izlenir. Merkezi izleme sistemine bağlı sensörler; oksijen, metan, karbonmonoksit, hidrojensülfür, sıcaklık ve hava hızı değerlerini ölçecek şekilde, sayıları ve yerleri sağlık ve güvenlik dokümanında belirtilerek yerleştirilir. Ancak, bu sensörler, asgari olarak, ocağın ana hava giriş yolunda, üretim bölgelerinin her birinin temiz hava giriş ve hava dönüş yollarında, hazırlık çalışması yapılan bölgelerin hava dönüş yollarında ve ocağın kirli havasının ocak dışına çıktığı nefesliklerde bulunur." Eksi 350 kalın damar burada hazırlık bölgesine girmektedir. Burada da istenen şey, hava dönüş yolunda olması yeterli anlamı çıkmaktadır yönetmeliğe göre.

DENİZ YAVUZYILMAZ (Zonguldak) - Ama...

TÜRKİYE TAŞKÖMÜRÜ KURUMU TEMSİLCİSİ RIDVAN KAPUAĞASI - Geleceğim Sayın Vekilim.

Burada da baktığımızda 27 no.lu karbonmonoksit sensörü ve grup sensörleri burayı görüyor.

DENİZ YAVUZYILMAZ (Zonguldak) - Ama tek başına orayı...

TÜRKİYE TAŞKÖMÜRÜ KURUMU TEMSİLCİSİ RIDVAN KAPUAĞASI - Geleceğim Sayın Vekilim.

Aslında yönetmeliğe aykırı bir durum yok gibi görünüyor. Ancak, TTK'nin yaptığı uygulamalarda öncelikle metan sensörünün yeri nerede olur, onu söyleyelim. Hazırlık galerileri tahliye havalandırmayla havalandırıldığı için vantüp uzunluğumuz genelde 15 metredir. Vantüpün metan sensörüne direkt temas etmemesi şartıyla arında geriye doğru ilk konveyörün elektrik motorunu metan görmeden görecek şekilde sensör yerleştirilir, biz TTK'de bu şekilde uyguluyoruz. Burada baktığımızda şöyle bir durum var: Hazırlık galerisinden çıkan gazı eksi 350'den birinci rekup, eksi 350 mekanize ayak-tavan damar ile kalın damara giden ortak bir kesişme noktası görülmekte ve bu noktadan temiz hava gelmektedir. Temiz hava burada eksi 350 hazırlık galerisinden çıkan kirli havayla sulanmakta. Seyrelen hava buradan, 350 kalın damardan, 320 kalın damara bağlantı yolundan devam etmekte.

DENİZ YAVUZYILMAZ (Zonguldak) - Yani kirli hava oradan gidiyor.

TÜRKİYE TAŞKÖMÜRÜ KURUMU TEMSİLCİSİ RIDVAN KAPUAĞASI - Burada ancak 27 no.lu sensör CO sensörünü görmektedir ve 37 no.lu grup sensörlerini görmektedir. Bu da bizim istediğimiz bir durum değildir çünkü yanıltıcı sonuçlar verir, sulanan hava arındaki gerçek bilgiyi vermez. Biz de zaten bunun doğru olduğunu savunmuyoruz. Komisyon olarak da bizim... Ya, uzman olarak da zaten Komisyonda da iyileştirme çalışmalarıyla alakalı yönetmeliğin burada daha ayrıntılı bir şekilde yazılması gerektiği hususunda çalışmalarımızı yaptık.

DENİZ YAVUZYILMAZ (Zonguldak) - Başkanım, bunu anlatmaya çalışıyoruz, AK PARTİ'li arkadaş da yok "Tekrara girdiniz." yok "Öyle oldu, böyle oldu..."

BAŞKAN TANER YILDIZ - Yok, yok. Açıklığa kavuşması iyi oldu bunun, açıklığa kavuşması iyi oldu "Zaten onu savunmuyoruz ve o yönetmeliğin de değişmesi lazım." diye söylendi; gayet güzel.

TTK'nin ekleyeceği başka konu var mıdır?

TÜRKİYE TAŞKÖMÜRÜ KURUMU TEMSİLCİSİ RIDVAN KAPUAĞASI - Başka bir şey yok Sayın Başkanım.

BAŞKAN TANER YILDIZ - Peki.

Bu arada, risk raporuyla alakalı, Ünal Bey geldi...

ÜNAL DEMİRTAŞ (Zonguldak) - Bakıyorum şimdi.

BAŞKAN TANER YILDIZ - Tamam.

Peki, arkadaşlar, o zaman değerli sendika başkan...

DENİZ YAVUZYILMAZ (Zonguldak) - Başkanım, bir şey söyleyeceğim.

Bu M2 kategorisindeki ekipmanlar -ki konveyörler bunlardan biri- metan gazının havadaki oranı yüzde 1,5'u geçince enerjisi kesilmesi gereken ekipmanlar bunlar. Sorum şu: Eğer burada enerji kesilmediyse, eksi 320 kotunda enerji kesilmediyse metan gazı yükseldiği hâlde sensör bir başka devre kesiciye sinyal gönderip kesmediyse, ortamda enerji varsa bu ekipmanların da doğal olarak M2 kategorisinde oldukları için patlatma riski var mıdır?

BAŞKAN TANER YILDIZ - Buyurun.

TÜRKİYE TAŞKÖMÜRÜ KURUMU TEMSİLCİSİ RIDVAN KAPUAĞASI - Bu soruyla alakalı şöyle diyeyim: Bir galeriden dönüş havasında yer alan tüm elektrikli ekipmanları görecek sensör yerleştirilir, o galerideki elektrikli ekipmanlar yol vericiye bağlanır, yol verici bunun elektriğini, enerjisini sağlar. Buradaki sensör devre kesiciye haber gönderir, devre kesici de yol vericilerin enerjisini keser ve oradaki cihazlar çalışmaz metan gazı 1,5'u gördüğü zaman. Biz bu konunun bu şekilde olduğunu zaten savunuyoruz. Oradaki devre kesici eğer ki olay yeri değil de başka bir yeri kesiyorsa burada mutlak bir sıkıntı vardır. Bunu da ancak ocak açıldığında yerinde incelemelerle tespit edeceğiz. Bizim sensör kablolarımız çelik zaten, bunlar bu yangında hasar görmüş olsa bile -dış cepheleri görmüştür- yine kesicilere vesaire bağlıdır, burada net bir şekilde netleştireceğiz.

DENİZ YAVUZYILMAZ (Zonguldak) - O zaman şöyle sorayım daha net olsun: Şimdi, eksi 320 kotunda, patlamanın olduğu galeride iki tane metan gazı sensörü var; biri 27 numaralı sensör, biri de 37 numaralı sensör; ikisi. Şimdi, bu TTK'nin verdiği 1 Ekim 2022 tarihli sensör ve devre kesicilerle ilgili tabloda 27 numaralı sensör başka bir devre kesiciye bağlı görülüyor, 37 numaralı sensör de başka bir devre kesiciye bağlı görülüyor. Bu normal mi?

TÜRKİYE TAŞKÖMÜRÜ KURUMU TEMSİLCİSİ RIDVAN KAPUAĞASI - Dediğim gibi, kesinlikle öyle olmaması gerekiyor.

DENİZ YAVUZYILMAZ (Zonguldak) - İki sensörde de aynı devre kesici...

TÜRKİYE TAŞKÖMÜRÜ KURUMU TEMSİLCİSİ RIDVAN KAPUAĞASI - Dediğim gibi, oradaki elektrikli ekipman cihazları kesmesi lazım. Başka bir yeri kesiyor, oradakilere yol vermeye devam ediyorsa bu istenmeyen bir durumdur. Yine yerindelik incelemelerinde...

BAŞKAN TANER YILDIZ - Tamam, siz o zaman ocağa indiğinizdeki not alınan maddeler arasına koyuyorsunuz bunu. Yani biz "Şunlara, şunlara, şunlara bakacağız; bunlarla alakalı şeyleri açıklığa kavuşturacağız." dediğiniz maddeler arasına alıyorsunuz.

TÜRKİYE TAŞKÖMÜRÜ KURUMU TEMSİLCİSİ RIDVAN KAPUAĞASI - Evet.

DENİZ YAVUZYILMAZ (Zonguldak) - Başkanım, benim orada üstünde durduğum bir belge var ve belgede 27 numaralı sensör başka bir devre kesiciye bağlı...

BAŞKAN TANER YILDIZ - Anlaşıldı o.

DENİZ YAVUZYILMAZ (Zonguldak) - Hayır, ben şunu söylüyorum: O ayrı görünüyor, 37 numara da ayrı görünüyor yani belgeye yansıyan bu hata sabit midir? Yani belgenizde niye böyle bir hata var?

Diğer soru da şu: İddianameyi hazırlayan, hani diyoruz ya işte "Adalet tecelli edecek mi?" "Yargı karar verecek mi?" Ama bakın, kaç ay geçti? Fezleke hazırlandı, iddianame hazırlandı ama belli ki sensörlerin hangi devre kesiciye bağlı olduğu hiç sorulmamış, araştırılmamış. Bunu da Araştırma Komisyonunda ortaya çıkarıyoruz. Yani dolayısıyla evet yerine gireceğiz, ineceğiz, bakacağız.

BAŞKAN TANER YILDIZ - Evet, yerine...

DENİZ YAVUZYILMAZ (Zonguldak) - Adaletin tecelli etmesi yönünde yargının bir süreci olacak ama Araştırma Komisyonunun da bizzat talep ettiği ve üzerinde incelediği, değerlendirdiği belgelerle olayın aydınlığa kavuşmasında önemli bir fonksiyonu olacak.

BAŞKAN TANER YILDIZ - Tabii şöyle, şöyle de bir hakkı teslim etmemiz lazım: "Ocağa inildikten sonra açıklığa kavuşturulacaklar listesi" diye geniş, uzun bir liste var ve siz onu orada açıklıkla söylüyorsunuz. Bunu atlamadan o listeye koyacağız.

Peki, başka söz talebi yoksa...

TÜRKİYE TAŞKÖMÜRÜ KURUMU TEMSİLCİSİ RIDVAN KAPUAĞASI - Başkanım...

BAŞKAN TANER YILDIZ - TTK'den var mı?

TÜRKİYE TAŞKÖMÜRÜ KURUMU TEMSİLCİSİ RIDVAN KAPUAĞASI - Şu 2022 metan dedektör devre kesici kontrol raporunda...

BAŞKAN TANER YILDIZ - Buyurun.

TÜRKİYE TAŞKÖMÜRÜ KURUMU TEMSİLCİSİ RIDVAN KAPUAĞASI - Şimdi, burada şöyle bir yanlışlık var Sayın Bakanım.

BAŞKAN TANER YILDIZ - Nedir? Soruyu bir daha tekrar eder misiniz. Koptuk, bir dakika...

TÜRKİYE TAŞKÖMÜRÜ KURUMU TEMSİLCİSİ RIDVAN KAPUAĞASI - 2022 yılı Amasra müessesesi ocak içi aylık metan dedektör devre kesici kontrol raporu var. Bu da onuncu ayın 1'inde 2022'de alınmış.

BAŞKAN TANER YILDIZ - Evet.

TÜRKİYE TAŞKÖMÜRÜ KURUMU TEMSİLCİSİ RIDVAN KAPUAĞASI - Şimdi burada şunu biz de kabul ediyoruz: Sensör adresi değil aslında buradaki, sensörün bağlı olduğu ana istasyonun adresi.

DENİZ YAVUZYILMAZ (Zonguldak) - İstasyon...

TÜRKİYE TAŞKÖMÜRÜ KURUMU TEMSİLCİSİ RIDVAN KAPUAĞASI - Yani bu sensör adresi, 27 no.lu sensör, burada eksi 300 ikinci rekup ana istasyonu gösteriyor ya, sanki oranın elektriği kesilmiş gibi bir algı oluşuyor ama tekrar edeyim: Bu sensörün olduğu adres değil, bu ana istasyonun bulunduğu adres. Bunu düzeltmek istedim Sayın Bakanım.

DENİZ YAVUZYILMAZ (Zonguldak) - Yani 2 tane istasyon ayrı devre kesicilere bağlı değil mi?

TÜRKİYE TAŞKÖMÜRÜ KURUMU TEMSİLCİSİ RIDVAN KAPUAĞASI - Ana istasyonun yardımcı istasyonları var, ana istasyon tek bir istasyon değil; ana istasyona da bağlı sensörler var yardımcı istasyonlara da bağlı sensörler var. Bu yardımcı istasyonlara bağlı sensörler belirli sabit bir devre kesiciye bağlı değildir.

DENİZ YAVUZYILMAZ (Zonguldak) - Ya, öyle şey olur mu?

TÜRKİYE TAŞKÖMÜRÜ KURUMU TEMSİLCİSİ RIDVAN KAPUAĞASI - Bunlar farklı farklı devre kesicilere haber gönderip sensörlerin orada bulunması enerjisini ana istasyondan alıyor mantığı var.

DENİZ YAVUZYILMAZ (Zonguldak) - Ya, bakın, burada devre kesicilerin tipi var. Devre kesiciler birbirinden farklı 2 devre kesici, yazıyor işte "kesici tipi" diyor. İkisinin tipi birbirinden farklı yani ikisi ayrı devre kesici yani siz sensörleri bağladığınız istasyonları ayrı devre kesicilere bağlamışsınız yani bunun açıklaması bu. Şimdi elektrik mühendisi olsanız bu söylediğim şeyi daha rahat anlayacaksınız. Dolayısıyla bu...

BAŞKAN TANER YILDIZ - Ben elektrik mühendisi olarak anladım Deniz Bey.

DENİZ YAVUZYILMAZ (Zonguldak) - Siz anladınız mı?

BAŞKAN TANER YILDIZ - Anladım.

DENİZ YAVUZYILMAZ (Zonguldak) - İstasyonlar ayrı devre kesicilere bağlı ve...

BAŞKAN TANER YILDIZ - Tamam. Yalnız bu TTK'nin söylediği gerçeği şöyle kesmiyor...

DENİZ YAVUZYILMAZ (Zonguldak) - Hayır, devre kesicinin ayrı tek hat şemaları var.

BAŞKAN TANER YILDIZ - Yok, yok ayrı... Şimdi, bakın...

DENİZ YAVUZYILMAZ (Zonguldak) - 2 devre kesicinin ayrı 2 tek hat şeması...

BAŞKAN TANER YILDIZ - Aynen bu şuna benziyor: Deniz Bey, şimdi, cep telefonlarımız var. Bu nereye bağlı? Yenimahalle'ye bağlı. Şimdi, oradaki bahsettiği "GSM operatörünün sırf yalnızca ana anteni yok, bir de yardımcı anteni var." dedi.

DENİZ YAVUZYILMAZ (Zonguldak) - Başkanım, devre kesici sisteminin içinde öyle karmaşık bir...

BAŞKAN TANER YILDIZ - Ama "Enerjisini besleyen oradan gelmiyor." dedi bak, ben dikkatle dinledim.

DENİZ YAVUZYILMAZ (Zonguldak) - İki ayrı yerden beslenmez.

BAŞKAN TANER YILDIZ - "Enerjisini besleyen, kesicinin enerjisini besleyen yer aynı yerden değil." dedi. 2 ayrı kesici var ya...

DENİZ YAVUZYILMAZ (Zonguldak) - Evet, bakın, burada ayrı ayrı tek hat şemaları var, ayrı.

BAŞKAN TANER YILDIZ - Evet.

DENİZ YAVUZYILMAZ (Zonguldak) - İkisinin ayrı tek hat, ayrı yol vericileri var. Anlatabiliyor muyum? Tek değil.

BAŞKAN TANER YILDIZ - Tamam, tamam, ayrı yol verici...

DENİZ YAVUZYILMAZ (Zonguldak) - Yani siz bu verilen bilgiye göre 27 numaralı sensör 1,5'u algıladığı an bilgiyi merkez gaz izlemeye gönderiyor ama veriyi de sinyal sistemi üzerinden devre kesiciye gönderiyor ya o onun kestiği yer başka, diğer alıcının kestiği yer başka.

BAŞKAN TANER YILDIZ - Tamam, çok güzel. "Orada kesmiyorsa orada bir hata var." dedi ama bak, onu söyledi.

DENİZ YAVUZYILMAZ (Zonguldak) - Oradaki temel sorun şu: Maalesef ki kesmiş. Bakın, o, raporda var. Bakın, okuyorum size, nereyi kesmiş ama? Diyor ki: "Saat 18.07 sıralarında patlama öncesi anons geçtiğini ve eksi 300 kotun 2'nci rekupta elektrik kesintisi olduğunun söylendiğini..." diyor orada çalışan işçi.

BAŞKAN TANER YILDIZ - İşte, dedi ya "Yanlış yeri mi kesmiş?" diye. "Ona bakacağız." dedi.

DENİZ YAVUZYILMAZ (Zonguldak) - Ben de onu söylüyorum.

BAŞKAN TANER YILDIZ - İşte, tabii "Yanlış yeri kestiyse biz onu tespit edeceğiz." dedi, onu söyledi.

DENİZ YAVUZYILMAZ (Zonguldak) - Sanki arkadaşlar şöyle bir şey üzerinden hareket etmeye çalıştılar, onun mümkün olmadığını söylüyorum: Yani bunlar, farklı sensörler 2 ayrı istasyona bağlanıyor ama istasyonlar bir tane devre kesiciye bağlanıyormuş gibi, aynı olmaz.

BAŞKAN TANER YILDIZ - Yok, hayır, 2 ayrı devre kesici var.

DENİZ YAVUZYILMAZ (Zonguldak) - 2 ayrı devre kesici çünkü bölümlemek zorunda zaten.

BAŞKAN TANER YILDIZ - Zaten öyle anlamadım ben, ben öyle anlamadım.

TÜRKİYE TAŞKÖMÜRÜ KURUMU TEMSİLCİSİ RIDVAN KAPUAĞASI - Ben öyle demedim.

BAŞKAN TANER YILDIZ - Siz de öyle demediniz, ben de öyle anlamadım. "Burada eğer farklı bir yeri, yanlış yeri kesiyorsa bunu incelememiz lazım." dediniz.

TÜRKİYE TAŞKÖMÜRÜ KURUMU TEMSİLCİSİ RIDVAN KAPUAĞASI - Evet, doğrudur.

DENİZ YAVUZYILMAZ (Zonguldak) - Zaten şeklen ya 27 numaralı veya 37 numaralı sensörün ikisi de ayrı devre kesicilerde olduğu için hata zaten var.