KAMİL OKYAY SINDIR (İzmir) - Teşekkür ederim.

Şimdi, bu deniz hıyarı sadece dalgıçlar tarafından alınan bir...

BİREYSEL SU ÜRÜNLERİ DALGIÇLARI DAYANIŞMA VE YARDIMLAŞMA DERNEĞİ BAŞKANI KEMAL KUK - Evet, dalgıçlar.

KAMİL OKYAY SINDIR (İzmir) - Tamam, güzel.

Biz buna da "üretim" diyoruz aslında. Yani ben bu "üretim" kavramına hep takılıyorum. Şimdi üretim değil bu, tüketim aslında. Yani gıda anlamında değil ama denizden tüketiyoruz. Hani, bir bitkisel üretim yaparsınız, tohumunu ekersiniz, gübresini verirsiniz, bakımını yaparsınız; sonra ürününü alırsınız.

BAŞKAN FUAT KÖKTAŞ - Hasat edersiniz.

KAMİL OKYAY SINDIR (İzmir) - Hasat edersiniz, bir ürün elde edersiniz. Ama girdilerini verirsiniz.

ÜMİT YILMAZ (Düzce) - Ama Kamil Hocam, o sizin dediğiniz zirai tarım, bir de kestane toplamaya gidiyorsunuz ormanda, hiçbir şey ekmiyorsunuz.

KAMİL OKYAY SINDIR (İzmir) - O toplayıcılıktır, üretim değil. Şimdi, ben "üretim" kavramından bahsediyorum, toplayıcılıktan değil. Şimdi, doğadan toplayıcılık vardır, tarımda ona da "doğadan toplayıcılık" denir, "üretim" denmez; miktarı da ayrıdır onun. Tıbbi ve aromatik bitkilerde de doğadan toplayıcılıkla, işte, bazı kökler, soğanlar toplanır vesaire.

Şimdi, bakın, 2008-2009 yılında toplanan deniz hıyarı miktarı yaklaşık 34-35 bin kilogram, 35 ton civarında. On yıl sonraya, bugüne geldiğimizde, şu anda toplanan deniz hıyarı miktarı 1 milyon 292 bin 121 yani 2019 için söylüyorum.

BAŞKAN FUAT KÖKTAŞ - Yani 120 tona çıkmışız.

KAMİL OKYAY SINDIR (İzmir) - Yani neredeyse yaklaşık 40 katı.

MUHAMMET BALTA (Trabzon) - Kilo mu, ton mu?

KAMİL OKYAY SINDIR (İzmir) - Söylediğim kilogram, 1 milyon 292 bin kilogram.

BAŞKAN FUAT KÖKTAŞ - 120 tona çıkmış, 4 katına çıkmışız.

KAMİL OKYAY SINDIR (İzmir) - Öbürü de 33 bin kilogramdı, bu 1 milyon 292 bin.

BAŞKAN FUAT KÖKTAŞ - 33 tondu, 120 tona çıktık işte.

MUHAMMET BALTA (Trabzon) - Evet, 4 katı yani.

BAŞKAN FUAT KÖKTAŞ - 4 katı.

KAMİL OKYAY SINDIR (İzmir) - Hayır, 120 değil, 1.292 tona çıkmışız. 33 tondan 1.292 tona çıkmışız ton olarak ifade edersem.

BAŞKAN FUAT KÖKTAŞ - Öyle mi çıkmışız?

KAMİL OKYAY SINDIR (İzmir) - Evet ya, on yılda 33 tondan 1.292 tona çıkmışız. İnanılmaz bir artış var.

Şimdi, doğal olarak, bu bir gelir kapısı, ekmek kapısı, bunu yaparken hani, benim dediğim tarımsal üretimle karşılaştırırken bir girdi sağlıyorsunuz. Yani yeniden üreyebilmesi için bir fayda, bu yapılıyor mu?

BİREYSEL SU ÜRÜNLERİ DALGIÇLARI DAYANIŞMA VE YARDIMLAŞMA DERNEĞİ BAŞKANI KEMAL KUK - Şimdi, Sayın Vekilim, ben, şurada bir...

KAMİL OKYAY SINDIR (İzmir) - Hayır, hayır, burada Bakanlığımızın yetkilileri var.

BAŞKAN FUAT KÖKTAŞ - Yok, yok, soru size değil.

KAMİL OKYAY SINDIR (İzmir) - Yani denizden toplanan bu deniz hıyarının karşılığında, deniz hıyarının yeniden gelişmesi, o ekosistemde varlığını sürdürebilmesi için bir geri besleme var mı? Yani olmadığına göre, bunu sürekli tüketiyoruz ve yok ediyoruz. Yine, sürdürülebilir bir deniz üretiminden bahsederiz ki burada bir sorun olduğu da ortada çünkü bunun, bu deniz hıyarı ihracat anlamında da ciddi bir ihracat ürünü, kurutulmuş veya dondurulmuş şekliyle bayağı ciddi bir şeyi var işlenerek. Türkiye'de pek tüketilmiyor ama başka ülkelere ihraç ediliyor. Dolayısıyla, bu tür talep ve ihracat potansiyeli olan bir ürünü, bir denizel varlığı denizden sürekli topluyoruz ama onun kendi biyolojik ortamında, ekosisteminde gelişmesi, üremesi, çoğalması için alınmış herhangi bir önlem var mı? Bunu ben Bakanlık yetkililerine de sormuş olayım.

Teşekkür ederim.