Komisyon Adı | : | PLAN VE BÜTÇE KOMİSYONU |
Konu | : | 6/2/2023 Tarihinde Meydana Gelen Depremlerin Yol Açtığı Ekonomik Kayıpların Telafisi İçin Ek Motorlu Taşıtlar Vergisi İhdası ile Bazı Kanunlarda ve 375 Sayılı Kanun Hükmünde Kararnamede Değişiklik Yapılması Hakkında Kanun Teklifi (2/1264) |
Dönemi | : | 28 |
Yasama Yılı | : | 1 |
Tarih | : | 07 .07.2023 |
SEZAİ TEMELLİ (Muş) - Teşekkür ederim Sayın Başkan.
Arkadaşlar, şimdi, 1999'da ek bütçeyle geldi bu bir kere, böyle bir torba yasa filan söz konusu değildi, ek bütçe yapıldı. Dolayısıyla da orada bütçe hakkı dediğimiz mesele ve bütçe yapma iradesi Meclisten geçti. Anayasa'da onun reddedilmemesi, depremle olan alakası fakat daha sonra da bu düzenlemeye dair 2003 yılında yapılan şey Anayasa Mahkemesinde iptal edildi. Şimdi, bunu, buna bir şey kamuflaj malzemesi olarak düşünmek aslında çok da uygun değil, kaldı ki depremden bugüne geçen süreye de baktığımızda.
Sayın Ök, biraz önce bir rakam verdiniz -ben rakamları severim- dediniz ki: "104 milyar dolar maliyeti var depremin."
NİLGÜN ÖK (Denizli) - Tahminî, Strateji ve Bütçe Başkanlığının verdiği rakam.
SEZAİ TEMELLİ (Muş) -Tahminî, tamam, çok güzel. "650 bin de konut yapacağız." dediniz; bu da tahminî herhâlde yani konut başı 160 bin dolar.
İSMAİL GÜNEŞ (Uşak) - O tahminî değil.
SEZAİ TEMELLİ (Muş) - Peki, tamam, müsaade edin.
Yani 160 bin dolarlık ev yapacağız depremzedelere, herhâlde İtalyan tarzı bu ve bilabedel veriyorsunuz öyle mi?
NİLGÜN ÖK (Denizli) - Hayır, o sadece 10 il.
SEZAİ TEMELLİ (Muş) - Ya, şimdi, işte, rakamlarla oynuyorsunuz...
İSMAİL GÜNEŞ (Uşak) - Maliyet sadece ev maliyeti değil ki, sadece konut değil yani.
SEZAİ TEMELLİ (Muş) - Tamam, yüzde 20'sini de çevreye verelim. Ne olur? 128 bin dolar olur, değil mi? Yani rakamlarla oynuyorsunuz.
YAŞAR KIRKPINAR (İzmir) - Kişilere ödenen paralar var yani sadece öyle konutla sınırlandırılamaz.
SEZAİ TEMELLİ (Muş) - Var, var biliyorum, düştüm onların hepsini 128 bin oldu, hadi 125 bin dolar olsun.
BAŞKAN MEHMET MUŞ - Şimdi, değerli arkadaşlar...
SEZAİ TEMELLİ (Muş) - Şimdi, gerçekten depremzedelerin bu mağduriyetlerini ortadan kaldıracaksak bu, rakamlarla oynayarak olmaz, hele motorlu taşıtlar vergisi gibi meselelerle hiç olmaz çünkü depremin mağduriyeti depremzedelerin ötesinde bütün ülkeye de yayılmış durumda. Dolayısıyla, bugün dolaylı vergiler üzerinden değil. Mesela, motorlu taşıtlar vergisiyle bir kısmını eğer gidermek istiyorsak şöyle yapsaydınız o zaman, deseydiniz ki: "2.000 cc üzerindeki araçlardan, lüks araçlardan vergi alacağız." Yoksa genel olarak zaten büyük mağduriyet yaşayan, işte, düşük cc'li, eski model arabası olan ya da mağduriyeti artıracak şekilde değil yani herkesi aynı kefeye koyarak değil.
YAŞAR KIRKPINAR (İzmir) - Onlar zaten düşük veriyor.
SEZAİ TEMELLİ (Muş) - Oransal bir şey; o düşük veriyor diye az veriyor değil, o, kendi bütçesine göre o oranla, o vergi yüküne katlanıyor. Şimdi, burada ekonomi dediğimiz böyle bir şey, dolayısıyla adalet dediğimiz de bunun içinden çıkan, siyaset de bunun içinden çıkan bir şey. O zaman, eğer gerçekten bir mağduriyete karşı bir tedbirle bu vergiyi alacaksak buna uygun bir düzenleme yapsaydık, değil mi? Çok kazanandan çok...
ORHAN YEGİN (Ankara) - Verin teklifinizi, önergenizi verin.
SEZAİ TEMELLİ (Muş) - Teklifi vereceğiz ama yine de bu teklifte karşımıza gelen şeyde deprem gerekçe olamaz. Bence esas gerekçe ekonomi politikanız. Dolayısıyla deprem sadece burada belki de bunun örtüsü oluyor ama ekonomi politikalarında öyle açıklar oluşmuş ki artık neyi bulsanız ondan vergi alma gibi bir telaşla hareket ediliyor. Dolayısıyla da mesela motorlu taşıt vergisine benzeyen bir vergi dalgasını da sabah Hazinenin şafak operasyonuyla yaşadık. İlk defa bir Hazine şafak operasyonu yaptı gecenin saat üç ellisinde. Biz şafak operasyonlarına alışığız ama Hazinenin yapmasına alışık değiliz. Dolayısıyla, bu nasıl bir telaş ve katma değer vergisini artırdı yani motorlu taşıtlar vergisinin yaratacağı o olumsuz etkiye bir de KDV artışları eklendi. Mesela, çocuk bezi de var onun içinde yani çocuk bezlerindeki vergiyi artırarak neyi kapatabiliriz ki biz, hangi açığı kapatabiliriz? Dolayısıyla, bu düzenlemenin içindeki rasyonalitede bir sıkıntı var ve buna dair, bence, bu teklifin bu maddesi eğer gerçekten bir deprem niyetiyleyse o zaman bir ek bütçe çerçevesinde oturup tartışalım, gerçek maliyetlere bakalım, toplumsal maliyetlere bakalım, yüklere bakalım ve adaletli bir şekilde bu yükü dağıtacak bir vergi düzenlemesini hep beraber yapalım. Buna kimse itiraz etmez ama bu hiçbir şeyi telafi etmeyeceği gibi yeni mağduriyetler yaratır.
Teşekkür ederim.