MEHMET RÜŞTÜ TİRYAKİ (Batman) - Umarım söylediklerinizi başarabilirsiniz ama bizim açımızdan çok inandırıcı gözükmüyor. Bunun temel nedeni de yaklaşık olarak orta vadeli plan üzerinden bazı rakamları açıklıyorsunuz, hedeflerinizi ortaya koyuyorsunuz ama yakın geçmişteki orta vadeli planların hiçbirinin hedefi tutturmadığını herkes çok iyi biliyor. Dolayısıyla bu planın da Merkez Bankasının Başkanı olarak açıkladığınız verilerin de gelecek açısından çok güvenilir olduğunu söylemek mümkün değil. Yaşayarak hep birlikte göreceğiz, bunun ne kadarını Merkez Bankasının ekibinizle birlikte tutturacağını göreceğiz.

Temel göreviniz yasada da belirtildiği gibi fiyat istikrarını sağlamak ve ben doğrusunu söylemek gerekirse uzunca bir süredir fiyat istikrarının olmadığını... Benim söylememe gerek yok, bu ülkedeki herkes biliyor ki bu ülkede bir fiyat istikrarı yok. Herhangi bir markete gittiğiniz zaman daha önce birkaç ayda bir fiyat etiketleri değiştirilirken şu anda Türkiye'deki her market birkaç günde bir fiyatlarını, fiyat etiketlerini değiştiriyor. Dolayısıyla büyük bir ekonomist olmaya gerek yok, o etiketleri değiştiren birisine sorduğunuzda "Bu ülkede fiyat istikrarı yok." diyecektir. Umarım başarırsınız, bu ülkede umarım fiyat istikrarı gerçekleşir ama gerçekten buna inanmak zor, rakamların hiçbiri bunu doğrulamıyor.

Genelde biz bu tür eleştirileri gündeme getirdiğimiz zaman yakın geçmişte Hükûmet 3 temel şey üzerine kurguluyor, diyor ki: Bir, Ukrayna savaşı çıktı. İki, Covid vakası var. Üç, küresel fiyatlarda artış var. Yani şimdi buna bakınca dersiniz ki muhtemelen bütün dünyada böyle oluyordur. Yani bütün dünyada dolar karşısında, euro karşısında her ülkenin para birimi değer kaybediyor, her ülkenin ekonomisi yaklaşık olarak benzer biçimde küçülüyor sanırsınız ama gerçeklik böyle değil. Yani Türkiye ekonomisi diğer ekonomilerden negatif biçimde ayrılıyor. Bakın, ben sadece bir tane örnek vereyim, ne demek istediğimi anlarsınız Sayın Başkan; bunu daha önce Genel Kurulda da söyledim, sizinle de paylaşayım: Şimdi, bundan üç yıl önce 1 TL yaklaşık olarak 15 Afgan afganisi ediyormuş. Üç yıl önce 15 Afgan afganisi ediyormuş. Şu anda, bakın, Taliban rejiminin yönettiği, dünyada hiç kimsenin yaşamak istemeyeceği Afganistan'ın afganisi TL karşısında o kadar değer kazanmış ki 1 TL 3 Afgan afganisi yapıyor. Küresel fiyat artışı varsa muhtemelen onların da etkilenmesi gerekir, Covid'in oraya ulaşmadığını söylemek çok mümkün değil, Ukrayna savaşının dünyada herhâlde etkilemediği ülke Afganistan olmamalı. Yani aynı koşullar geçerli fakat gerçekten Türkiye ekonomisi negatif biçimde diğerlerinden ayrılıyor.

Bakın, yine Afganistan'dan örnek vereyim: Bu ülkenin çokça eğitimli bireyi bu ülkeyi terk ediyor, mühendisleri terk ediyor; en iyi üniversitelerinde eğitim almış, en yüksek puanları almış gayet başarılı öğrencileri, ülkenin geleceğine katkı sunacak nitelikli insanlar bu ülkeyi terk ediyor; mühendisleri terk ediyor, hekimleri terk ediyor, iyi eğitimli herkes bu ülkeyi terk ediyor. Afganistan'dan bize çobanlar geliyor uzunca bir süredir, on binlerce çoban var Türkiye'de. İstihdam alanı bulabildikleri tek yer orasıydı. Size şunu söyleyeyim Başkan, Afganistan'dan gelen çobanlar da Türkiye'yi terk ediyor yani Türk lirası Afgan afganisi karşısında bile o kadar çok değer kaybediyor ki dolayısıyla Türkiye'de yaşamanın koşulları ciddi biçimde azalmış durumda. Yani sorun "Küresel piyasalarda fiyat artışı böyle oluyor; Ukrayna'da savaş oldu, yağmur yağdı, böyle oldu." değil yani Türkiye ekonomisi iyi değil; diğer ülkelere -"gelişmekte olan ülkeler" diyebilirsiniz, "az gelişmiş ülkeler" diyebilirsiniz; biz bu kavramları kullanmıyoruz ama sıkça kullanıldığı için söylüyorum, bunların hiçbirine- benzer durumda değil. Türkiye ekonomisi iyi değil, enflasyon her geçen gün yükseliyor ve emin olun, ücretle geçinmek zorunda kalanlar, emeğiyle geçinmek zorunda kalanlar her geçen gün daha zor koşullarla mücadele etmek zorunda kalıyor. Genel ekonomi politikalarıyla ilgili söylenecek çok şey var ama siz bunun muhatabı değilsiniz; fiyat istikrarını sağlamak konusunda kanun size bir görev vermiş ve ben bu görevi yakın geçmişte Merkez Bankasının yerine getiremediğini düşünüyorum, sizin de getirebileceğiniz konusunda kuşkularım var ama umarım yanılırız ve gerçekleştirmiş olursunuz diyorum.

Teşekkür ediyorum.

Tekrar, buraya geldiğiniz ve hepimiz açısından, bütün sorunların çözüm adresi olarak gördüğümüz Mecliste bizi bilgilendirdiğiniz için bir kez daha teşekkür ediyorum.