TAHSİN OCAKLI (Rize) - Teşekkür ederim Sayın Başkan.

Değerli üyeler, Komisyonumuzun, Bakanlığımızın değerli temsilcileri; yaptığınız çalışma ve sunum için sizlere de teşekkür ederiz.

Konutların turizm amaçlı kiralanmasına ilişkin konuşuyoruz fakat bizim önümüze konan bu sunumda doğru olmayan yerleri tespit ettim, buna ilişkin görüşlerimi açıklayarak konuşmamı sürdüreceğim.

Şimdi, bir kere, 30 maddelik bu teklifin ilk 7 maddesi, evet, bu gündemle ilgili, bu doğru ama geriye kalan kısımlarının teklifin bütünlüğüyle bir ilgisi yok üstelik de tam da ihtisas komisyonunun görüşlerinin olması gerektiği yerde -komisyon üyesi arkadaşlarımdan bazı milletvekili arkadaşlarımız da burada- onların görüşleri alınmadan direkt Plan ve Bütçe Komisyonuna bu hususun gelmesini de ayrı bir yanlış olarak belirtmek isterim.

Şimdi, belli ki bu düzenlemede amaç aslında ek bütçe yaratmak, Türkiye'ye ayrıca bir gelir kaynağı yaratmak; bunu anlamış olduk. Çünkü düzenlemenin her maddesinde "Şu olmazsa şu kadar TL ceza var, bu olmazsa bu kadar TL ceza var." gibi cezaları hatırlatarak gelir sağlayıcı olan, özellikle izin belgesinin alınması, mutlaka plaka elde edilmesi gibi zorunluluk getiren düzenleme aslında gelir elde edilmesini amaçlamaktadır. Şimdi, değerli arkadaşlarım, bizim Karadeniz'de tarım yapılır; kimisi hayvancılık yapar, kendi yiyeceğini içeceğini karşılar, kimisi de çay toplar. Bize Allah'ın bahşettiği çok güzel bir coğrafya var; derelerimiz var, denizlerimiz var, dağlarımız var ve çalışmaktan bizim insanımız, çiftçilerimiz buraların farkına varamamış. Çay topladığında sadece önüne bakarmış ama bir gün çayının para etmediğini görünce, işte, o çaylıkların geçim kaynağı olmasından vazgeçip içine parasıyla -bir yerden denkleştirmiş- bir tane bungalov yapmış. Bu bungalovu yaparken devletin kurumları ona hiçbir rehberlik etmemiş, yol göstericilik yapmamış, o bölgeye ait herhangi bir turizm master planı hazırlanmamış ama siyasi rant sağlama amacıyla kaçak yapıların oluşmasına izin vermiş ve günün sonunda da şimdi bu getirilen yasayla buralardan bunun bedelinin, karşılığının istenmesine karar verilmiş; doğru değil.

Rize'yle ilgili -özellikle dikkatimi çekti- sayın Komisyon üyelerime bilgi vermek isterim. Burada 117 kayıtlı evin olduğu, binin üzerinde ilan olduğu, 4.100 TL günlük kira istendiği bilgisi nereden alınmışsa doğru bilgi değildir çünkü benim 2-3 tane evim var, 2-3 tane evim, aylık 2.500 lirada şu anda kiraya oturulan merkezde yerlerdir ama günlüğü 4 bin liraya kira verilen yerler var mı? Vardır elbette ama bunlar ortalama değildir, bunun bilinmesi lazım.

Ayrıca şu önemli: Burada elde edilecek olan gelirlerden -bugün hepimizin ortak sorunu olduğunu kabul ettiğimiz ama dillendirmekten kaçındığımız emeklilere- bir pay mı verilecek? Bugün gelen bir üniversite öğrencisi bana şunları anlattı, bilmenizi isterim; Rize'den gitmiş, Gümüşhane'de okuyor, diyor ki: "Ağabey ben 1.250 lira KYK bursu alıyorum, bunun 480 lirasını aylık KYK'ye geri veriyorum, 400 lira yemek parası veriyorum, 20 TL de yol ücreti veriyorum, o da 400 lira ediyor, benim aldığım burstan sıfır TL elimde kalıyor." Bir üniversite öğrencisinin sorunundan bahsettim size. Emekliler için 5 bin TL diye konuşuyoruz, aslında bugünün gündemi emekliler için ne yapabileceğimiz olmasına karşılık, biz gelirleri nereden artırabiliriz, bunun tartışmasını ya da bunun şeyini hazırladık.

Şimdi, genel gerekçede söz edildiği üzere, kanun teklifiyle aslında Kültür ve Turizm Bakanlığının kontrol ve denetimi dışında kalan yerlerden, buraları denetleme, bu denetleme yoluyla gelir elde edilmek isteniyor. Şimdi, benim de size söyleyeceğim şey şu: Bir master plan yapılması lazım. Mesela, bizim Rize'de bir master planımız yoktur. Bu master plana uygun aynı zamanda modellemelerin vatandaşa rehber olarak verilmesi lazım. Buradan ticaret yapılmasının önü açıldıktan sonra vergilemeyi istemek gerekiyor ama şimdi durum öyle olmuyor. Şimdi, bu yetkiler Bakanlıkta biriktirilmiş, Bakanlık isterse valiliğe aktarıyor ama sonuçta Cumhurbaşkanının kararı ve yetkisi olmadan hiçbir değişim yapamıyorsunuz.

Şimdi, genel düzenlemelerin içinde başka dikkatimi çeken şeyleri de yine size arz etmek istiyorum. Şimdi, özellikle, bir; turizmde bir kategori yapmak lazım değerli kurul üyeleri. Burası çok önemli. Bence her destinasyonun kendine ait özellikleri ve ticari getirileri olan alanları olabilir. Örneğin, gerçekten de emekli olup iki üç ayını sadece kiraya verme, buradan bir yan gelir elde etme düşüncesiyle -ki bu geçinememekten kaynaklanmaktadır, hiç bunun ötesi yoktur- sadece bu amaçla yapılan kiralamalar bence kapsam dışında tutulmalıdır.

İki; örneğin, Antalya'nın göbeğinde bir evin kirası ile Rize Çayeli'deki bir evin kirasının gelirleri aynı olmaz, bunlar da tasnif edilmeli, bunların da -tasniflerine göre, gelirlerine göre- daha doğrusu getirisi veya düzenlemesi yapılmalıdır.

Benim kısaca söyleyebileceğim şimdilik bu kadar ama şöyle söyleyeyim; şu, özellikle cevaplanmasını istediğim sorular var, vatandaş onu bilmiyor: İzin belgesi alabilmenin bedeli ve şartları ne olacaktır, bunun kamuoyuna açıkça bildirilmesi gerekiyor.

Yine burada bir kuşku daha var. Seyahat acentelerinin, özellikle (A) grubu seyahat acentelerinin bazı hususlarda yetkili olabileceği, bazı konutları kiraya verebileceği kamuoyunda şu tür yorumlara neden olmaktadır: Turizmdeki pasta belli kesimlere bırakılıyor, sadece bu kesimlerin turizmden pay alması sağlanmak isteniyor. Bu hususta daha yaygınlaştırılarak, özellikle tabana yayılarak küçük işletmelerin ya da bireylerin kendilerinin yapabilecekleri turizm modellemelerine geçilmesi gerekiyor çünkü bir ilçenin, bir ilin insanlarının asla bir başına bir otel yapabilme kapasitesi yoktur. Otel yapabilme kapasitesi olanlara bu bırakılırsa -Turizm Bakanımız için de dâhil- şaibeli konuşmalar başlayacak. O yüzden bu düzenlemeleri mutlaka bireylerin kendine indirgeyecek, özellikle emeklileri bu durumun dışında tutacak düzenlemeleri yapmak gerekiyor. Bu yüzden bu itirazlarımı belirtip sorularımın da sonradan cevaplanması dileğiyle saygılarımı sunuyorum.

Teşekkür ediyorum.