MÜZEYYEN ŞEVKİN (Adana) - Teşekkür ederim.

Öncelikle kapsamlı sunumunuzdan dolayı teşekkür etmek istiyorum. Ancak ülkede gelinen noktada, özellikle şu anda aşağıda bir maden yasasının görüşülmekte olduğu süreçte Adalet ve Kalkınma Partisi iktidarları döneminde tam 22 kez Maden Kanunu değiştirildi ancak maalesef maden kazalarının, maden cinayetlerinin önüne hâlâ geçilemedi. Sadece çok ölümlü cinayetler meydana gelirse kamuoyunun dikkatini çekiyor, bunun dışında orada olagelen kazalar ne yazık ki kamuoyunun dikkatinden kaçırılıyor.

Genel olarak kaza olduktan sonra, deprem olduktan sonra, afet olduktan sonra işte, burada kriz merkezleri oluşturmak ve Sayın Enerji Bakanının, Çalışma Bakanının günlerce orada olduğu... Keşke bu kadar ilgi denetim sırasında ve bu madenlerin işletilmesi esnasında gösterilse bu alanlara ve sağlıklı ve ulusal madencilik politikasını önceleyen bir maden yasası oluşturulsa ülkede gerçekten. Türkiye'nin her yanı şu anda âdeta çürük dişler gibi maden ruhsatlarının alabildiğine verildiği ve vahşi madenciliğin yoğun bir şekilde işletildiği bir süreci yaşamakta ne yazık ki.

Şimdi, tabii buradan Çöpler'e gelecek olursak... Baktığımız zaman, özellikle Maden Tetkik Arama'ya sormak isterim başta, Maden Tetkik Arama Enstitümüz Genel Müdürlüğü tarafından 2013 yılında hazırlanarak yürürlüğe giren Türkiye diri fay haritasına göre Çöpler Altın Maden sahası içinden geçen ve aktif olduğu belirtilen Ovacık-Malatya fay zonunun bir kolu olan ve İliç ile Ovacık arasında bulunan kuzeybatı-güneydoğu doğrultulu Munzur fay segmentinin üzerinde paleosismoloji çalışması yaptınız mı bu ÇED raporları verilmeden önce? Deprem üretme potansiyeli, tekrarlama potansiyeli, periyodu konusunda çalışmalar yapıldı mı? Yapıldıysa işletme sahası içerisinde yer alan bu tesislerle ilgili yığın liçi ve açık ocak işletmeleri projelerinde herhangi bir revizyona gidildi mi? Yani bu kadar açık ve net, Sabırlı Deresi zaten bir fayı takip eden, fay zonu üzerinde olan bir işletme ve buna dair herhangi bir çalışma yapıldı mı? Öncelikle MTA'ya sormak isterim bunu. Sonra Çöpler Altın Madeni işletmesinde olası tehlikelere karşı acil durum planları yok muydu? Yani bunları öngören bir projelendirme, bir öngörü, acil duruma ilişkin herhangi bir çalışma yapılmamış mıydı daha öncesi? Yine 2022 Haziran ayında liç sahasının doğusunda, linç alanına siyanürlü çözelti taşıyan borularda bir kırılma yaşandı, kamuoyu tarafından da bu biliniyor. Bu kırılma sonucu siyanürlü kimyasal atıklar Sabırlı Deresi boyunca zehirli kimyasallar Karasu Nehri'ne ve üzerinde yer alan baraja doğru aktı; bunlar bilinmekte. Bu sürede bir süre işletme kapatıldı ve üretim durduruldu. Peki, hangi tedbirler yeterli oldu da yani yeterli tedbir aldığı konusunda nasıl bir kanaat getirildi ki burası tekrar işletmeye devam etti? Yeniden bu siyanür akması siz heyelan diye özellikle niteliyorsunuz ama bu bir heyelan değil, göz göre gere gelen bir akmadır, âdeta çılgın bir nehir gibi. Bu liç yığını aşırı sulama ve siyanürlü o püskürtme nedeniyle, aşırı çözelti hâline getirilen o yığının âdeta bir sıvı gibi akmasını sağlamıştır. Buna dair de hangi tedbirler alınmıştır? Doğrusu bunu da sormak isterim.

Maden ve Petrol İşleri Genel Müdürlüğü yeterli jeolojik, jeoteknik, hidrolojik, hidrojeolojik araştırma ve inceleme yapmadan bu tür işletmelerin açılmasına izin vermekte midir yani gerçekten bütün bu çalışmalar yapıldıktan sonra mı bu yere izin verildi ve maden atık barajı aktif fay zonları üzerinde veya yakınında yer almalı mıdır ve bu işletme sahalarında gerçekten yeterli tedbirlerin alındığına siz kanaat getiriyor musunuz? Yani yılda ortalama neredeyse bir atık barajının maalesef kazasının yaşandığı dünyada dolayısıyla böyle bu siyanürle altın aramanın gerçekten çok sıkıntılı bir süreci...

(Mikrofon otomatik cihaz tarafından kapatıldı)

BAŞKAN ATAY USLU - Buyurun.

MÜZEYYEN ŞEVKİN (Adana) - Sorular çok biriktiği için üzgünüm yani mecburen...

BAŞKAN ATAY USLU - Bence şöyle yapalım: Yani hakikaten ben de dikkatle dinliyorum, birinci turda arkadaşlar sorsunlar, yine şey yapalım ikinci turda.

MÜZEYYEN ŞEVKİN (Adana) - Peki, ben buraya kadar sormuş olayım, yine devam edeyim o zaman.

BAŞKAN ATAY USLU - Olur, olur. Hem de cevapları alalım, sonra ikinci turu yapalım.

MÜZEYYEN ŞEVKİN (Adana) - Olur, hayhay. Tabii ki, tabii ki. Epeyce bir sorum var yalnız benim.