ÖMER FETHİ GÜRER (Niğde) - Sayın Başkan, teşekkür ederim.

Belediyelerin sorumluluğu maddede "Rehabilitasyon süreci tamamlanan hayvanlar bakımevine getiren belediye tarafından öncelikle aldıkları yere bırakılır." ibaresi değiştirerek "Rehabilite edilen hayvanlar sahipleninceye kadar bakımevinde kalır." biçimine dönüştürülüyor. Ayrıca, il özel idarelerin sorumluluğu ortadan kaldırılıp il özel idarelerine de yakaladığı köpekleri getirip barınağa verme şartı getiriliyor.

Bu kanun teklifi, aslında, Hayvanları Koruma Kanunu gibi gündeme gelse de köpek ağırlıklı bir kanun. Onun için ben de size verilerle bazı konularda açıklama yapmak istiyorum. Bir köpek için günde minimum 300 gram, ortalama bin köpek için günde 300 kilo, ayda 9 ton mama; ortalama mama kilogram fiyatı 50 lira, aylık 450 bin TL, yıllık mama gideri 5 milyon 450 bin lira bugünün fiyatıyla. 2024 yılı itibarıyla bir veteriner hekim maaşı 44.650 lira, bin hayvan için 46 veteriner hekim gerekli, aylık yaklaşık 2 milyon 50 bin lira, yıllık veteriner hekim maaş toplamı 24 milyon 600 bin lira. Veteriner sağlık teknisyeni maaşı ortalama 26 bin lira, 46 eleman gerekiyor, veteriner sağlık teknisyeni aylık maaşı 1 milyon 196 bin lira, yıllık veteriner sağlık teknisyeni maaşı 14 milyon 352 bin lira. 2024 yılı itibarıyla yardımcı hizmetli maaşı ortalama 30 bin lira, 88 bakıcının aylık maaşı 2 milyon 640 bin lira, yıllık bakıcı maaşı 31 milyon 680 bin lira. 2024 yılı yardımcı hizmetler maaş ortalaması 30 bin lira, 16 hasta bakıcı aylık maaşı 480 bin lira, yıllık hasta bakıcı maaşı 5 milyon 760 bin lira; 21 meydancı ve mutfak eleman için 630 bin lira, yıllık 7 milyon 560 bin lira; 12 araç görevlisi, 11 şoför, 23 çalışan için aylık 690 bin lira, yıllık maaşı 8 milyon 280 bin lira; idari bölümler, ofisler, müracaat, güvenlik, teknik kadro, depo, tıbbi cihazlar, teknisyen ve genel idari hizmetler için 36 kişinin aylık maaşı 1 milyon 80 bin lira, yıllık 12 milyon 960 bin lira. Sonuç olarak, bin hayvan konulacak bir barınakta mama ve personel giderleri; personel yıllık gideri 97 milyon 632 bin lira, yıllık mama gideri 5 milyon 450 bin lira, yıllık mama ve personel gider toplamı 103 milyon 82 bin lira; tıbbi tedavi, malzeme, ekipman, mazot, su, elektrik, öngörülmeyen giderler buna dâhil değil. Bin hayvan yerine 2-3 bin hayvanın bu düzenlemeyle barınağa alınacağı dikkate alındığında belediyelerin bütçeleriyle böyle bir bakımı gerçekleştirme şansları sınırlı. Hiçbir başkan da sırf bakmak için bu bütçeyi ayırıp -nasıl ayıracaksa- altyapı sorununu, yol sorununu, yeşil alan sorununu, kent sorununu öteleyerek, giderlerini yalnızca barınak için ayırmaya kalksa dahi zorlanacak. Orta büyüklükte bir belediyenin yıllık bütçesi 250 ila 600 milyon. 1.389 belediyeden 1.100'ünde bakımevi olmadığı düşünüldüğünde ya ölüm ya zulüm kampına dönüşen bakımevlerinin varlığı ortaya çıkacak çünkü buralarda hayvanlar yeterli bakım sağlanamayacağı için ölüme terk edilecek ve sahiplenme süresi uzadıkça da sorun derinleşecek. Burada hangi siyasi parti belediyesi diye de olaya bakmamak lazım; tüm belediyelerde farklı partiler de var, onu bütün içinde değerlendirmekte fayda var.

Barınağa götürme kılıfıyla kimisi de hayvanları toplayacak, farklı yerlerde imhaya yönelecek. Burada belediyelere eğer Tarım ve Orman Bakanlığı, İçişleri Bakanlığı, Çevre ve Şehircilik Bakanlığı ve il özel idaresi birlikte bir katkı sağlamazsa, bu barınaklarda sürekli ve düzenli olarak hayvanların barındırılma olanağı bu giderler dâhilinde mümkün değil. Bu kanun teklifiyle oluşacak bütçe giderinin çok daha azıyla kısırlaştırmaya harcama yapılabilir. Her yıl yüzde 30 civarında yapılacak kısırlaştırmayla üreme azalacaktır. Kısaca, barınakta toplama sayısı sınırlı olacağı için sokaktaki hayvan sayısı çoğalmaya da devam edecektir. Kısırlaştırma olduğunda tedricî azalmalarla üreme kontrol altına alacak ve sayı hızla azalacaktır. Yani barınakları yapıp barınaklara hayvanları toplayarak onları ölüme terk etmek yerine, kısırlaştırma önceliklenmeli, öldürme yasası çekilerek kısırlaştırmayla ilgili düzenlemenin öne alınması esas olmalıdır diyor, teşekkür ediyorum.

BAŞKAN VAHİT KİRİŞCİ - Teşekkür ederim.

ÖMER FETHİ GÜRER (Niğde) - Teklif sahibi yerine de etki analizini ben yapmış oldum.