MURAT EMİR (Ankara) - Sayın Başkanım, bir yola gidiyoruz, yavaş yavaş taşları döşüyoruz ama bu taşlar bizi iyi bir yola götürmüyor.

Öncelikle, bilgilendirilmiş onamdaki şekil şartlarını kaldırdık. Aslında oraya "bilgilendirilmiş onam" demek yetmezdi, "aydınlatılmış onam" demek gerekirdi yani dünya literatürü aslında bunu gerektiriyor. Çünkü örnek üzerinden gitmek gerekirse otomatik bir ses kaydıyla milyonlarca insana bir şey dinlettirecekler ve "Bilgilendirdik." diyecekler. Hâlbuki o 1 milyon insanın aslında bundan ne anlayacağını bilmiyoruz. Sayın hocalarım da bilirler ki bunun karşılığı "aydınlatılmış onam"dır ama "bilgilendirilmiş onam"a razı olduk. Dolayısıyla bu aslında kişilik haklarını başından yaralayan, zedeleyen bir şey. Yani oradaki, literatürdeki "informed consent" kelimesini bire bir "bilgilendirilmiş onam" diye çevirmek aslında bana göre doğru değil.

Peki, bunu aldık bir şekilde, sonra ne yapıyoruz? Tutuyoruz, normal kişisel verilerde bir sürü istisnayla aslında o rızayı geçersiz hâle getiriyoruz. Bir defa o sisteme takıldıysa kişi, 5'inci maddedeki birçok istisnayla dilediğimiz gibi kullanıyoruz. Hatta bunu meşru menfaat sınırı da getirerek -ne olduğunu bilmediğimiz- iyice genişlettik.

Bu da yetmedi, şimdi 6'ncı maddeye geldik; bu sefer de özel nitelikli verileri iyice işlemeye başladık istisnalarla. Bakınız, bunlardan birisi şu mezhep ve kılık kıyafet. Bunun nereden alındığını bilmiyorum ama bu elimizdeki metinlerde de yok. Yani şu Avrupa Konseyinin taslak önerisinde de yok. Yine Avrupa Konseyinin 95/46 direktifinde de yok Sayın Bakanım. Yani bir insanın mezhebini, kılık kıyafetini niye işleyeceksiniz, hem de istisna olarak? Özel nitelikli olduğunu kabul ediyorsunuz ve işleme niyetiniz var. Niye yapıyorsunuz bunu? Amaç nedir burada? Bu, sizin her zaman dayanak gösterdiğiniz Anayasa, uluslararası anlaşmalar, 95/46 Avrupa direktifi, önümüzdeki özet taslak metnin neresinde var? Bunun olmaması gerekir. Buradaki özel nitelikli olduğu zaman kesinlikle ve kesinlikle aydınlatılmış onamın olması şarttır. Bu olmadan bu maddeler aslında kişilik haklarını tamamen ortadan kaldıran maddelerdir.

Bir de bir ayrıntıya dikkatinizi çekmek isterim. Yine bu Avrupa Birliğinin taslağında "genetik veri" tanımlanmış. Bu genetik verinin de yine aynı şekilde bu maddede özel nitelikli bir veri olarak tanımlanması şarttır çünkü genetik veri şu anda özellikle biyoteknoloji alanında son derece değerli bir veridir ve bunun da en azından özel nitelikli veri olarak burada sayılması bu kanunun sürekliliği açısından büyük önem taşımaktadır.

Teşekkür ederim.