MEHMET EMİN EKMEN (Mersin) - Sayın Başkanım, teşekkür ediyorum.

Sayın Bakanım, Türkiye'nin tarım gayrisafi millî hasılasına en çok katkı veren 3'üncü büyük ili olan Mersinli çiftçilerin sorunlarına dikkat çekmek için söz almış bulunmaktayım. Süreç çok kısa, bürokrat arkadaşlarımız başlıkları not alabilirlerse çok memnun olacağız.

Ziraat Odası Başkanımız Sayın Musa Yılmaz'dan bu gündem için önerilerini istediğimde bana tam 10 maddelik bir not gönderdi; yarısı ulusal tarım politikalarıyla, yarısı Mersin'le ilgili.

Öncelikli olarak Mersin'le ilgili olan hususlara dikkatinizi çekeceğim. Biliyorsunuz, Cumhuriyetin ilk tarımsal araştırma enstitülerinden biri, hatta belki de ilki Alata Enstitüsüdür. Son üç aydır Mersin'de yoğun olarak Alata Enstitüsünden birtakım toprağın ayrılarak statüsünün değiştirileceği iddiaları vardı. TARGEM Genel Müdürümüzle de görüştüm. Bakanlığınızın bu konudaki tutumunu biliyorum ancak Çevre ve Şehircilik Bakanlığı ayağında bir süreç yürütüldüğü iddialarının kamuoyuna net ve açık olarak açıklanmasında fayda olacaktır.

Sayın Bakanım, gıda enflasyonu en büyük sorunumuz. Bütün dünyada gıda enflasyonu düşerken bizdeki akla ziyan ekonomik politikaların devam eden etkisi nedeniyle gıda enflasyonu ya artıyor ya da düşüş eğilimine geçmiyor. Gıda enflasyonunu düşürmenin en önemli yollarından biri, çiftçilerin girdi maliyetlerini azaltmak. Mersinli çiftçiye 1 liralık yatırım yaptığınızda Mersin'den 10 liralık gelir elde ediyorsunuz. O nedenle, Mersin'e yapılacak yatırımların... Özellikle, sulama alanında dikkatinizi çekmek istiyorum, tam 9 adet ihalesi yapılmış sulama projemiz var Mersin'de devam eden. 2024 yılında bunların 5'ine sadece 1 milyon iz ödenek ayrıldı. Bunlara 2024 yılında 1 milyon iz ödenek ayrılırken Tarsus Hizmet Binası'nın yenilenmesine ise 32 milyon ayrıldı. Bunun öncelikli ve doğru bir durum olup olmadığını sizin takdirinize sunuyorum. Ancak bu sulama projelerinde başta Pamukluk ve Sorgun Barajı olmak üzere, devamında Aksıfat, Anamur, Erdemli, Mut ve yine, Anamur Anıtlı Baraj ve Sulama Projelerinin bütçelerinin bu yıl öncelikli olarak ele alınması gerekiyor. Bunların tamamı yüzde 10 ile yüzde 20 arasındaki tamamlanma oranlarına sahip. Bu şu anlama geliyor: Eğer Sayın Mehmet Şimşek'in bazı kuralları kamuoyuna yansıdığı gibiyse "Belirli bir orana ulaşmadığı için hiçbir ödenek ayrılmayabilir." anlamına geliyor.

Sayın Bakanım, bu sulama projelerinin Türkiye'de tarıma, çiftçiye ve gıda enflasyonuna katkısı noktasında öncelikli olarak ele alınması gerektiğini dikkatlerinize bir kez daha sunuyoruz.

Sayın Bakanım, birçok kalemde Mersin, Türkiye'nin çok önemli ihtiyaçlarını ilk 3 sırada karşılıyor. Bunlardan en başta gelenlerden biri de narenciye üretimi. Geçen yıl narenciye bahçede kaldı; DFİF desteği yeterli olmadı, Akdeniz sineği baş gösterdi. Yani bir yerdeki domino taşı gibi böyle bir aksamanın birçok alandaki sonuçlarını hep birlikte gördük. Sayın Bakanım, narenciyede en büyük sorun işçilik problemi oldu yani 1 lira, 2 lira fiyat biçiliyor, 2 liraya, 3 liraya -kilo başına söylüyorum- işçi bulamıyoruz. Dolayısıyla, Tarım Bakanlığının destekleme kalemleri arasına, narenciye gibi elle toplanan ve makineyle toplanması mümkün olmayan ürünlerin hasadı için mutlaka bir işçilik destek kaleminin eklenmesi lazım.

Bununla birlikte, çiftçinin bu büyük üretiminin heba olmaması için ek tedbirler alınması lazım. Sayın Bakanım, mesela -mutlaka gündemimize gelmiştir- bütün bir Mersin'de yani Türkiye'nin meyve ihtiyacının yüzde 65'ini karşılayan Mersin'de bir tane meyve suyu fabrikası var. Çiftçinin boğazına aracılar aracılığıyla çökülüyor. Henüz hasat mevsimine gelmedik, 1 lira fiyat dolaşımda ve çiftçiler bundan tedirgin. Şeftaliyi 8 liraya mal ettiler, bunu meyve suyu fabrikası 4 liraya aldı, 5 liraya aldı Sayın Bakanım. Meyve suyu fabrikalarının sayısının desteklerinizle artırılması lazım, bunun Hükûmet eliyle bir projeye dönüşmesi lazım, buna uygun destekler üretilmesi lazım.

Diğer yandan, dün bir video yayınlandı, Japonlar gelip nar kabuğu ve çekirdeğini alıyor. Biz niçin bu narenciye ürünlerinden yağlık kozmetik ve ilaç alanında AR-GE noktasında destekleri artırmıyoruz? Alata Enstitüsünü, kurulacak olan, kurulması gereken Mersin tarım ve teknoloji fakültesiyle birleştirerek orada bu paha biçilmez, Japonların kabuğuna talip olduğu, İtalyanların kabuğundan gübre yaptığı ürünleri biz değerlendirmiyoruz da niçin çöpe atıyoruz? Bu noktada, şüphesiz katma değeri artıracak çalışmalara ihtiyaç var.

Taban fiyat oluşumu çok değerli, birçok kalemde taban fiyat açıklanıyor ama narenciye -ve bu yılda başka ürünlerde yaşandı- taban fiyat politikasının genişletilmesini talep ediyoruz.

(Mikrofon otomatik cihaz tarafından kapatıldı)

BAŞKAN MEHMET MUŞ - Teşekkür ediyorum.