NAİL ÇİLER (Kocaeli) - Sayın Başkan, Değerli Bakanım, sevgili bürokratlar, değerli milletvekili arkadaşlarım; ben bugün size milletvekili kimliğimle değil, dört dönem yaptığım Oda Başkanlığı kimliğimle bu bütçe sunumu hakkındaki görüşlerimi söyleyeceğim çünkü sanayinin başkentinden geldim.

İlk önce, Bakanıma çok teşekkür ediyorum; burada hazırlananlar çok güzel, çok hazırlanılmış ve çok profesyonel bir sunum, onun için teşekkür ediyorum fakat benim sunumun içinden bazı sorularım da olacak.

Şimdi, bunlar çok güzel ama bunları nasıl başaracağız? Kaliteli, sürdürülebilir… Üretim merkezlerinde eleman sorunu var, bürokrasi sorunu var, finans sorunu var, nitelikli eleman sorunu var; var da var.

Millî Eğitim Bakanı değişiyor, her değiştiğinde millî eğitim yazboz tahtası; müfredat değişiyor. Mesleki eğitim için bir zamanlar ne demiştik? "Meslek liseleri memleket meselesi." Ama maalesef onları unuttuk, meslek liseleri memleket meselesi olmadı.

Şimdi, Bakanın sunumda da çok güzel şeyler var. Tabii, ezbere dayalı eğitim sistemi iflas etti, Türkiye’de herkes yapay zekâya uyumlu… Sunumun zaten çoğunluğu öyle, yapay zekâyla uyumlu fakat yapay zekâyla ilgili Kocaeli’de, sanayinin başkentinde meslek liselerinin sayısına baktığınız zaman tüm okulların yüzde 10’u bile meslek lisesi değil, teknolojiye dayalı meslek liseleri yok. Yıllar önce dedik ki: Gelin, gelişmiş bölgelere pilot okul yapın; yapay zekâyla uyumlu, mesleki eğitimde başarılı olacağımız, veriden değer elde edeceğimiz okullar olsun.

Bakın, Sayın Bakanım, siz bir konuşmanızda dediniz ki: “Model fabrika sayısı…” Ben Oda Başkanıyken model fabrika sayısı 8’di, şimdi 10 olmuş. Kocaeli’de -sizin döneminizde değil tabii- bizi topladılar, dediler ki: “Kaizen metodu kullanılacak; işte, belirli zaman dilimlerinde müşteri memnuniyeti ortaya çıkacak, süreçleri iyi değerlendireceğiz, maliyetleri düşüreceğiz.” Biz de “Tabii.” dedik. 4 tane oda olarak parasal desteğin yüzde 50’sini verdik, 14 tane OSB’den para toplandı ama bugüne kadar Kocaeli’de model fabrika unutuldu; soru bir.

Soru iki; demin arkadaşlar haklı olarak dediler ki -tabii, benim bölgemde- Değerli Başkanım dedi ki: “Biz de işin içindeydik." Biz bu ülkenin kalkınması için doğru olan her projenin arkasında oluruz; ZY elektrikli traktör üretecekti, ben Oda Başkanı olarak kendilerine gittim “Hazinenin 110 dönüm yeri var, yapacağınız testleri burada yapabilirsiniz.” dedim, o günden beri beni aramadılar. Benim Oda Başkanlığım bitti, milletvekilli oldum ama ben maalesef hiçbir elektrikli traktör göremedim, eğer duyan, gören, bilen varsa haber versin.

Demin arkadaşlarımız ve biz üretim merkezlerinden konuşuyoruz, akıllı şehirlerden konuşuyoruz; değil mi? Türkiye deprem bölgesi. Peki, depremde 11-12 ilde üretim merkezleri durdu, siz neler yaptınız; onu da bu sunumda, sanayi alanında görmek isterdim.

Şimdi, bir diğer konu, yakın zamanda tanık olduğumuz bir konu, olduğu şekilde okuyacağım.

Arkadaşlar, Türkiye'de faal OSB'lerin sayısı 354 falan. Fazla mı? Tabii, bizim üretmeden var olma şansımız yok; tüketerek yok oluruz, üreteceğiz, üretime dayalı şeyler yapacağız, bunları destekliyoruz ama yaptığınız yönetmelikleri, mevzuatları da bir gözden geçirmek lazım, işin mutfağında olana muhakkak sormanız lazım. Şimdi, siz bir apartmanda oturuyorsanız sizin kendi kendinizi yönetmeniz lazım yani apartmanın dışından birinin gelip o apartmanı yönetmesi doğru bir şey değil, eksikler çıkar.

Şimdi, OSB'lerle ilgili okuyacağım izin verirseniz: "Organize Sanayi Bölgeleri Kanunu ile Bazı Kanunlarda Değişiklik Yapılmasına Dair 7451 sayılı Kanun ile 4562 sayılı OSB Kanunu'nun bazı maddeleri değiştirilmiş ve birtakım yeni düzenlemeler 10/4/2023 tarihli Resmî Gazete'de yayımlanarak bu tarihte yürürlüğe girmiştir. 4562 sayılı Kanun’un uygulamasına ilişkin Organize Sanayi Bölgeleri Uygulama Yönetmeliğinde Değişiklik Yapılmasına Dair Yönetmelik ise 5/9/2024 tarihli Resmî Gazete'de yayımlanarak aynı tarihte yürürlüğe girmiştir. Yönetmeliğin değişikliğin yayımlandığı tarihte yürürlüğe girmesi ve bazı maddeleri için herhangi bir geçiş süresinin tanınmaması, -Yani karar alıyorsunuz yürürlük tarihinde giriyor- birçok yetkinin Sanayi ve Teknoloji Bakanlığı bünyesinde toplanması nedeniyle Türkiye'deki 350'yi aşkın OSB'lerin iş ve işlemlerinin uygulanmasında ciddi sorunlarla karşılaşılmaktadır. -Yani isterseniz bir çalıştay yaparsınız OSB'ler arasında- Katılımcıların ortaklık pay değişikliğinin Bakanlıkça onaylanmasına, katılımcıların tesislerinin kiralanmasına, OSBÜK Başkanının Bakanlıkça atanmasına..." OSB'ler üst kuruluş arkadaşlar, niye kendi kendilerini yönetmiyor? Şimdi, biz milletvekiliyiz, yani bir komisyon kuruluyor, komisyon başkanının milletvekili olması lazım ya da o konunun içinden gelen birinin yani ÖSBÜK Başkanının Bakanlıkça atanması yanlış, kesinlikle gözden geçirilmesi lazım. "... dair iş ve işlemlere ilişkin olarak tamamlamaya, değişen usul ve esasların hemen uygulanmaya..." Arkadaşlar, biliyorsunuz, bir zamanlar FETÖ okul aile birliklerine dahi girmişti. Lütfen Bakanım, siz çok zeki bir insansınız, ben sizinle çalışmalar yaptım, siz hep hedef odaklı çalışırsınız, bunun yanlış olduğunu muhakkak görmeniz lazım. OSB'lerin kendi yönetimlerini kendilerinin yönetmeleri lazım yani OSBÜK'e bir başkan dışarıdan atanamaz, yanlış, yanlış bir şey arkadaşlar bu. "... sanayicilerin, yatırımcıların, girişimcilerin yatırım, üretim, plan ve programlarının gerçekleşmemesine, zaman kaybına ve belirsizliklere neden olmakta. Ayrıca, ilgili taraflar arasında yönetmelik değişikliğinden önceki mevcut sözleşme veya taahhütlerden dolayı bu durum önemli hukuki anlaşmazlıklara yol açacağı gibi, yatırım kararlarının ertelenmesine veya vazgeçilmesine itecektir." Zaten yukarıdaki nedenlerden dolayı finansa erişim çok zor, faizler çok yüksek, sanayicinin boğazını sıkmışsınız, enflasyon muhasebesi çıkmış, aldığı nefesten bile vergi alacak Maliye Bakanlığı; biraz da siz rahat bırakın, mutlu olsunlar, motivasyonları düşmesin. "...Bu nedenle, öncelikle, OSB'lerdeki tesislerin kiralanabilmesinde katılımcının bir yıllık bekleme süresine dair maddenin yürürlük tarihinin değiştirilerek uygulamanın ..." Buna bir şey demiyorlar ama diyorlar ki: "Yürürlüğe girdiği andan, o tarihten önce başlamışsa belli bir tarih verilsin." Siz, Galatasaray-Fenerbahçe maç yapıyor, oyunun içinde kural değiştiriyorsunuz; bize göre yanlış Sayın Bakanım bu.

VELİ AĞBABA (Malatya) - Doğru olan ne var ki doğru olan?

NAİL ÇİLER (Kocaeli) - Şimdi geleceğiz... Model fabrikayı sorduk, TOGG'u da konuşacağız. Ben aynı zamanda otomotivciyim; BYD'i de konuşacağız, Chery'i de konuşacağız.

Evet, yıllar önce çok sevinmiştim Türkiye'de AR-GE merkezlerinin sayısı 1.200'den fazlaydı ama şimdi, bakıyorum, yıllar geçmiş, 1.327'ye ulaşmış. Tasarım merkezlerinin sayısında artış var, evet.

Şimdi, biliyorsunuz, karbon salınımı hayatımıza girdi, Yeşil Mutabakat konusu da girdi. Bunlar için bilmiyorum bir teşvik var mı, özel teşvikler veriliyor mu? Bir de Sayın Bakanım, bu teşvikler verilirken gelişmiş bölgelere, illere veriyorsunuz teşviki. Şimdi, dikkatinizi çeksin diye söylüyorum, Kocaeli'deki vergi tahakkuk miktarı 48,5 milyar TL ve benim bölgem Gebze'de -ben Gebze'de yaşıyorum, ve Gebze, sadece bir ilçe- KDV İhtisas Vergisi de dâhil olmak üzere 4 tane vergi dairesi var arkadaşlar ve Gebze'deki tahakkuk miktarı 23,2 milyar TL. Ben de bir Gebzeli olarak diyorum ki teşvikler ilçe bazında verilemez mi? Biz denizi görüyoruz diye bizi cezalandırıyor musunuz? Sanayinin başkenti, endüstrinin başkenti Kocaeli'nin tamamında 14 tane OSB var, 5 tane teknoloji geliştirme bölgesi var; Allah sizlerden razı olsun, burada KOSGEB Başkanı var, çok emeği oldu, sizlerin çok emeği oldu, beraber çalıştık, kuruluş yeri Gebze Ticaret Odası olan Bilişim Vadisi var, kuluçka merkezleri var, 124 tane bankanın olduğu yerden, 1 tane teknoloji bankasının olduğu yerden bahsediyorum arkadaşlar, az gelişmiş ya da gelişmekte olan ülkelere teknoloji satıyoruz ama maalesef kepçeyle veriyoruz kaşıkla alamıyoruz; sanayicinin durumu da bu arkadaşlar yani zengin kentin fakir bekçileriyiz. Sayın Bakanım, teşvik verilirken ilçe bazında verilsin.

Bir şey daha var arkadaşlar, bu rakamlar doğru rakamlar değil, gümrükten alınan rakamlar eksik, bunlar da doğru değil. Neden? Bizde üretim yapan -diğer illerde de var aynı sıkıntı- fabrikaların çoğunun merkezi Gebze'de değil, ya da Kocaeli'de değil. Bizim bir önerimiz var, diyoruz ki kim, nerede üretim yapıyorsa -hem kayıt altına almak daha çok kolay- oradaki vergi dairesine, belediye hudutları içindeki vergi dairesine vergisini yatırsın. Yıllardır Türkiye Odalar ve Borsalar Birliğinden, Bakanlıktan talebimiz var.

(Mikrofon otomatik cihaz tarafından kapatıldı)

NAİL ÇİLER (Kocaeli) - Süre bitmedi inşallah Başkanım.

BAŞKAN MEHMET MUŞ - Sayın Nail Bey, buyurun.

NAİL ÇİLER (Kocaeli) - Şimdi, "Sanayi hamlesi yapmamız gerekli." diyerek bütçeyi tartışıyoruz; evet, yüksek katma değerli ürünlere yönelmek lazım, doğrudur fakat dedim ya, nitelikli, nicelikli eleman bulamıyoruz. Siz istediğiniz kadar teşvik verin, istediğiniz kadar şimdi 56, 60 olan faizi 20'lere düşürün biz nitelikli, nicelikli eleman bulamadıktan sonra, mesleki eğitimde yeterli okul sayısını bulamadıktan sonra bunları yapma şansımız yok.

Bir şey daha sormak istiyorum Sayın Bakanım: Türkiye'de kaç tane serbest bölge var? Daha önceki sunumlarda Türkiye'de ihtisas serbest bölgeleri kurulacağı söylenmişti; acaba kuruldu mu? Benim haberim yok. Bu konuda da bizi bilgilendirirseniz seviniriz.

BAŞKAN MEHMET MUŞ - Ticaret Bakanlığının sorumluluğunda onlar.

NAİL ÇİLER (Kocaeli) - Ama ticaret ile sanayi iç içe; ihtisas serbest bölgesi kurulacaksa...

(Mikrofon otomatik cihaz tarafından kapatıldı)

BAŞKAN MEHMET MUŞ - Sayın Çiler, toparlayın.

Buyurun.

NAİL ÇİLER (Kocaeli) - Peki.

Son olarak BYD'den bahsedeceğim, aslında konuşacağımız çok şey var; BYD ile bir dijital, e-ticaret merkezinin... Bilmiyorum biz BYD'den... Pardon, e-ticarette lisans bedeli alınmasın diye karar çıkarttık...

RIDVAN UZ (Çanakkale) - Trendyol.

NAİL ÇİLER (Kocaeli) - Trendyol, adını söyleyebiliriz. Trendyol her ne hikmetse, şimdi herhâlde nişan mı yaptı, söz mü yaptı TOGG'la, onu da öğrenmek istiyoruz. Gazeteden okuduğumuz kadarıyla bir şeyler var, orada bence biraz kokular var, bunu takip etmek lazım.

Şimdi, değerli dostlar, Togg bizim göz bebeğimiz, hepimiz Togg'u destekliyoruz, "millî ve yerli" dedik, çıktık yola, Togg'un AR-GE merkezi Gebze'de, kimse Togg'un hikayesini benim kadar bilemez, binden fazla mühendis çalışıyor, destekliyoruz, bir yerli markamız olacak fakat bu yakın zamanda BYD'ye ya da Chery'ye verirsek, altını çiziyorum...

(Mikrofon otomatik cihaz tarafından kapatıldı)

BAŞKAN MEHMET MUŞ - Toparlayalım.

NAİL ÇİLER (Kocaeli) - BDY'ye gümrüksüz 100 bin araç girişi veriyoruz ya, Manisa'da 150 bin liralık yeri 15 bin liradan veriyoruz, Chery'ye Samsun'da bedava yer veriyoruz, 318 hektar yanılmıyorsam yer ayrılıyor; bize yansıyan onlar. Biz Komisyonundayız bunları bilmiyoruz arkadaşlar, bakın, bir milletvekili olarak Sanayi Komisyonundayım bunu bilmiyorum, bilen varsa anlatsın.

MÜZEYYEN ŞEVKİN (Adana) - Gece yarısı bir madde olarak geldi.

NAİL ÇİLER (Kocaeli) - Şimdi BYD yatırım yapacak efendim, bu yetmiyor; BDY gümrüksüz 100 bin araç getirecek artı burada ürettiği aracın yüzde 30'u kadar da ithal edecek dışarıdan araç. Siz göz bebeğiniz Togg'u 1 milyon 800'e, 1 milyon 750'ye satarken BYD aynı aracı 800 bin liraya satacak; hangisini tercih edersiniz, hangisini tercih edersiniz?

VELİ AĞBABA (Malatya) - Togg'u hediyelik eşya yaptılar, hediyelik eşya! Cumhurbaşkanı giderken hediye veriyor.

NAİL ÇİLER (Kocaeli) - Ben bu konuda özel bir çalıştay yapılsın istiyorum.

(Mikrofon otomatik cihaz tarafından kapatıldı)

BAŞKAN MEHMET MUŞ - Sayın Çiler, teşekkür ediyorum, 3 sefer uzattım sürenizi.

NAİL ÇİLER (Kocaeli) - Ben bu arada bir teşekkürü de KOSGEB Başkanına yapmak istiyorum. Daha önceki destekler çok iyiydi, son seneki destekler kesildi.

RAHMİ AŞKIN TÜRELİ (İzmir) - Teşekkür etsin Sayın Başkanım.

BAŞKAN MEHMET MUŞ - Teşekkür için mikrofonu açıyoruz.

NAİL ÇİLER (Kocaeli) - Bu destekler kesilmesin lütfen, son seneki hedeflere ulaşamadık, lütfen KOSGEB Başkanını destekleyin.

Bir de TSE Başkanına... Ben yıllardır TSE'yle ilişkisi olan biriyim fakat TSE sanki Gebze'de değil, başka bir ülkede. Kusura bakmasın, Gebze'ye biraz kapalılar, biraz kapınızı açın Değerli Başkan, Gebzeliler sizi bekliyor, sanayiciler sizi bekliyor; sanayinin gülen yüzü olun. Sizin çalışmalarınızı bilmiyorum, yeni geldiniz, hakkınızda iyi şeyler öğrendim. Lütfen, Gebze'deki sanayiciye biraz yönünüzü dönün, her şey Ankara'dan kontrol edilmiyor, işin mutfağında olun.

Konuşacak çok şey var, anlatacak çok şey var fakat...

(Mikrofon otomatik cihaz tarafından kapatıldı)

BAŞKAN MEHMET MUŞ - Teşekkür ediyorum Sayın Çiler.

NAİL ÇİLER (Kocaeli) - Özellikle deprem bölgelerine destek istiyoruz.

Bir de kalkınma ajanslarının bir gözden geçirilmesi... GAP, DAP, DOKAP bölge kalkınma dairelerinde, kalkınma ajanslarında biraz sular kaynıyor, farkındayız çünkü Türkiye'de biliyorsunuz bir tek ilçede kalkınma ajansı var, o da Gebze'de...

BAŞKAN MEHMET MUŞ - Sayın Çiler, teşekkür ediyorum.

VELİ AĞBABA (Malatya) - Sayın Başkan, bu Togg'u var ya hediyelik eşya yaptınız, hediyelik eşya! Cumhurbaşkanı giderken elinde Togg'la gidiyor; olmaz yani bu!

NAİL ÇİLER (Kocaeli) - Başkanım, burada konuşmayacaksak nerede konuşacağız?

BAŞKAN MEHMET MUŞ - Sayın Çiler, ben size...

NAİL ÇİLER (Kocaeli) - Daha imalattan bahsetmedik...