Komisyon Adı | : | PLAN VE BÜTÇE KOMİSYONU |
Konu | : | 2025 Yılı Merkezi Yönetim Bütçe Kanunu Teklifi (1/278) ve 2023 Yılı Merkezi Yönetim Kesin Hesap Kanun Teklifi (1/277) ile Sayıştay tezkereleri |
Dönemi | : | 28 |
Yasama Yılı | : | 3 |
Tarih | : | 30 .10.2024 |
HÜSMEN KIRKPINAR (İzmir) - Çok teşekkür ederim Sayın Başkan.
Sayın Cumhurbaşkanı Yardımcım, Sayın Başkan, değerli milletvekilleri, kıymetli bürokratlar ve basınımızın değerli temsilcileri; hepinizi saygıyla selamlıyorum.
Bir bütçenin etkinliği o devletin insanına getireceği refahla ne kadar ilgili olduğuna bağlıdır. Biz isterdik ki bu bütçe, toplumun her kesimine hitap eden ve umut veren, gerçeklere dayanan bir bütçe olsun, enflasyonla mücadele samimiyetle yürütülsün ve kararlılıkla sürdürüleceğine inanalım. Ancak olumlu gelişmeler ne yazık ki mümkün görünmemektedir. 2025 yılı bütçe teklifine baktığımızda yatırımların bütçenin en önemli gider kalemlerini teşkil etmesi gerekirdi, ne yazık ki yatırım yok. Bu bütçe yatırım için değil, borç ve faiz ödetilmek için hazırlanmış bir bütçedir. Milleti borçlu yaşamaya mecbur ettiniz ve alıştırdınız.
Teklifteki bütçe harcaması yüzde 32’lik artışla 14,7 trilyon olarak öngörülmüştür. 2025 yılı için tahmin edilen faiz gideri ise 1,95 trilyon liradır. Bu rakam, bütçe gider toplamının yüzde 13’üdür ve geçen yıla nazaran yüzde 50’nin üzerinde artış görülmektedir. Varımızı yoğumuzu ya yandaşlara ya da yabancılara aktardınız. Bunun örneği, kamu-özel sektör iş birliği sözleşmeleri yoluyla verilen otoyol, köprü, tünel, havalimanları ve hastanelerdeki garantilerdir. Bu artık dayanılmaz bir hâl almıştır. Vatandaştan alarak belirli bir kesimi zengin eden bu düzenin mağdurları milletimizdir.
2023 hedefleriniz tutmadı, 2053 yılına kaldı. 2023'te dünyanın en büyük ilk 10 ekonomisi arasına girme hayaliniz yerine bugün 22'nci sırada yerimizi aldık. Bugün itibarıyla Türkiye ekonomisiyle “en”lerin ülkesi hâline geldi; enflasyonda en yüksek oran bizde, vergi düzeninde en çarpık ülke biziz. 2024 yılında en yüksek enflasyon oranına sahip 10 ülke arasında Türkiye yüzde 43’le 6’ncı sıradayken, Nijerya ve Haiti yüzde 29’la 8’inci sırada, Angola ise yüzde 28’le son sırada yer alıyor. Bütçede yıl sonuna kadar 20 milyar 527 milyon lira olması öngörülen trafik cezaları sadece dokuz ayda 29 milyar 752 milyon TL olarak rekor kırdı. Yol ve köprü geçişleri için ödenen para eylül ayında 2023'e göre 4 kat artarak 1 milyar 31 milyon liraya ulaştı. Türkiye ise kendi içinde hâlâ anayasa, hukuk, adalet ve siyasetle hesaplaşma hâlinde yani ekonomik ekosistemimiz oldukça bozuk. Gelir ve vergi dağılımını düzeltmeye ilişkin alınmış herhangi ciddi bir tedbir de yok maalesef. Teklifle, bütçe gelirinin 11,1 trilyon lirasının vergi gelirlerinden alınması öngörülüyor. Bu tutar 2024'e bakıldığında yüzde 46,5 oranında artış göstermiştir. Enflasyonun en önemli sorunu üretememektir. Gelir ve servet üzerinden alınması gereken vergiler yerine yüksek oranlı ÖTV ve KDV varken enflasyonla nasıl mücadele edeceksiniz? Gider tahminindeki yüzde 32'lik artışa ve 2025 yılı sonu için beklenen enflasyon rakamına kıyasla vergi gelirleri artış oranının çok yüksek olduğu açıkça görülmektedir. Yani öğrenciden, işçiden, memurdan, emekliden, ücretliden, üreticiden, esnaflardan kısacaksınız. Külfetin hangi kesimlere yüklendiğini, nimetin kimlere bölüştürüldüğünü gösteren bir bütçe milletin bütçesidir. Bütçede nicelikten çok niteliğe bakıyoruz biz.
İyi ve doğru olan fikirlerin dikkate alınması ve uygulamalarda bu fikirlerin de yer alması, yer bulması temennisiyle bütçenin hayırlı olmasını diliyor, hepinizi saygıyla selamlıyorum.