MURAT ÇAN (Samsun) - Teşekkür ediyorum.

Sayın Başkan, değerli milletvekilleri; sizleri selamlıyorum.

İsrail'le ticaret, Gazze'de masumlar üzerinden siyaset bir AKP klasiğidir; yirmi iki yıldır bunu yaşıyoruz.

Sayın Bakan, Değerli Bakan Yardımcıları, Bakanlık bürokratları ve basın mensuplarımız; sizlere hoş geldiniz diyorum.

Türkiye'nin bugünkü gerçeklerini yansıtmayan, ekonomideki bütün olumsuzlukları perdelemeye odaklanmış, hayali hedeflerle ayakları yere basmayan öngörülerle donatılmış bir sunum daha dinledik bugün.

Ticaretin en önemli unsurlarından biri esnaflarımız. Biz onlarla iç içeyiz, yan yanayız, diz dizeyiz ve o esnaf bugün perişan hâlde. Esnaf ve sanatkâr, yüksek enflasyon ikliminde rahat bir nefes alabilmek için siyaset kurumundan somut, ivedi adımlar atmasını bekliyor. Öncelikle enflasyona bağlı olarak girdi maliyetlerindeki artış, esnaf ve sanatkârlarımız açısından artık bıçağı kemiğe dayandırdı. Bakıyorsunuz, bir taraftan artan iş yeri kiraları, stopaj, akaryakıta ve enerji kalemlerine gelen zamlar ve en masumu, en helali emek maliyeti; diğer taraftan esnaf, bu yüksek maliyetle ticari bir metaya dönüştürdüğü ürününü satarken bu maliyet artışlarını ürün fiyatına yansıtma konusunda büyük zorluk yaşıyor çünkü vatandaşın geliri bu maliyet artışının çok gerisinde kalıyor. Esnaf, bu ürünü satsa dahi elde ettiği kazançla ürünün yerine yenisini koyamıyor, tedarikçisine sormadan alıcıya fiyat veremiyor. Böyle bir kaotik ortamda en basitinden esnafın vergi, trafik, SGK prim borçları gibi devlete olan borçlarında kapsamlı ve uzun vadeli bir yapılandırma yapılmıyor. Esnafa nefes aldırılmıyor, el uzatılmıyor; bu el uzatılmadığı için esnafın devlete olan borcu da ister istemez ödenemez hâle geliyor. Bakın, bir yapılandırma süreci başlasa esnaf yeniden motive olacak, biraz daha uzun vadeli bir ödeme planı imkânı sunulsa devlet de alacağını tahsil etmeye başlayacak, daha öncekiler de olduğu gibi Hazinenin gelirleri artacak.

Diğer yandan, finansmana erişim konusunda esnaf ve sanatkârımız tarihin belki de en sorunlu dönemini yaşıyor. Esnaf ve sanatkârımız, eskiden devletin kendilerine özel verdiği düşük faizli kredilerle işini döndürebiliyordu; onlar için "can suyu" oluyordu, bu adı vermiştiniz siz bu kredilere. Bırakın artık can suyu olmayı, bu kredilerin faizleri can yakıyor. Finansal kaynaklara erişim unsurlarından biri de kredi kefalet kooperatifleri. Bu konuda büyük bir isyan var. Hafta sonu seçim bölgem Samsun'da esnaf kefalet kooperatiflerinin bazılarıyla bir araya geldik. Korkunç bir tablo çizdi kooperatif başkanları; esnafın kooperatifler aracılığıyla kullandığı kredilerin eskiden yüzde 15 civarı icra takibine düşerken bugün bu rakam yüzde 80'lere dayanmış. Samsun'da 3 icra dairesi vardı yıllardır, son on yılda artık 13 icra mahkemesi var. Odalar dolusu icra dosyası var, dosyaları stoklamak için artık bina kiralıyorlar. Esnaf sicilini keyfinden mi bozuyor Sayın Bakan, hangi esnaf ticari itibarını zedelemek ister? Köklü köklü ticarethaneler, KOBİ'ler yaprak gibi dökülüyor, konkordato ilan ediyor. Çarşının, pazarın huzuru kaçmış; esnafın, sanatkârın keyfi kaçmış; bir zahmet sizin de keyfiniz kaçsın.

Samsun için ihracat rakamı -bilmiyorum, Samsun ihracat rakamından haberiniz var mı- 1 milyon 400 bin liraya son yılda Ukrayna-Rusya savaşıyla birlikte dayandı ama Samsun bundan yirmi otuz sene önce Karadeniz'in göz bebeğiydi, Türkiye'de gelişmişlik sıralamasında ilk 10'daydı. Samsun son on yılda nüfus kaybediyor Sayın Bakan, en azından nüfusu artmıyor.

Bir de Mecliste iki hafta önce bir yasa çıkardınız, sadece tek bir firmaya özel bir düzenleme yapıldı, milyarlarca dolar kıyak yapıldı. Meclis Genel Kurulunda bunu Komisyon üyelerimiz detaylıca anlattı ama nafile; devletin Hazinesine girmesi gereken parayı vatandaşlardan esirgediniz. Bakanlık şimdi 2025 bütçesinden para istiyor. Ne kadar? 56 küsur milyar lira. Peki, geçtiğimiz yıl 39 milyar lirayı nereye harcadınız; kime pansuman ettiniz, kimin yarasına merhem oldunuz?

Teşekkür ediyorum.

OTURUM BAŞKANI ORHAN ERDEM - Sayın Çan, teşekkür ederim.