MUSTAFA KALAYCI (Konya) - Sayın Başkan, değerli milletvekilleri, Sayın Bakan, kıymetli bürokratlar, basınımızın değerli temsilcileri; hepinizi saygıyla selamlıyorum.

Ülkemizde fiyat istikrarını ve finansal istikrarı sağlamak üzere 2023 yılı Mayıs ayında sıkı para politikasına geçilmiştir. Hazırlanan ekonomi programı kararlı bir şekilde uygulanmakta, makro finansal göstergeler belirgin bir şekilde iyileşmektedir. Sayın Bakanım, rakamlarını siz verdiniz, ben tekrarlamayacağım; program döneminde ülkemizin risk priminde azalış, kredi notunda artış, görünümünde pozitife dönüş, gri listeden çıkış, dış kaynak girişlerinde artış, cari açıkta düşüş, Merkez Bankası rezervlerinde rekor düzeye yükseliş, istihdamda artış yönünde takdir edilmesi gereken olumlu gelişmeler sağlanmıştır. En temel sorunumuz olan enflasyon 2023 yılında yüzde 64,77 oranında gerçekleşmiş, mayıs ayında yüzde 75,45 seviyesine kadar çıkmış, ardından düşüşe geçerek ekim ayı itibarıyla yüzde 48,58 seviyesine gerilemiştir. Dezenflasyon süreci biraz yavaşlamakla birlikte devam etmektedir. Fiyat istikrarıyla birlikte kalıcı refahın sağlanacağına, başta emekliler, çalışanlar, esnaf ve çiftçimiz olmak üzere toplumun, her kesimin hak ettiği payı alacağına inanıyoruz.

2023 yılında yüzde 5,1 büyümeyle OECD ülkeleri arasında en hızlı büyüyen Türkiye ekonomisi, 2024 yılı ilk çeyreğinde yüzde 5,7; ikinci çeyreğinde ise yüzde 2,5 büyümüş, böylece yılın ilk yarısında yüzde 3,8 oranında ılımlı büyüme kaydetmiştir. Sanayi sektörü 2024 yılı ilk çeyrekte yüzde 4,2 oranında büyürken ikinci çeyrekte yüzde 1,8 oranında daralmıştır. Sanayide yaşanan daralma dış talep koşullarındaki bozulma ve sıkı para politikasının üretim üzerindeki etkilerini göstermektedir. Sanayi üretimine dair veriler sektörün 2024 yılı üçüncü çeyreğinde de daralacağına işaret etmektedir. Nisan ayından itibaren düşüş eğilimi gösteren İmalat Sanayisi Satınalma Yöneticileri Endeksi ekim ayında yine eşik değerin altında kalmakla birlikte 45,8'e yükselmiştir. Yine, ekim ayında mevsimsellikten arındırılmış Reel Kesim Güven Endeksi bir önceki aya göre 3 puan artarak 102,2 olmuş, böylelikle dört ay sonra 100'ün üzerine çıkılarak iyimser görünüm tarafına geçilmiştir. Üretim hacmindeki azalış bildirenler lehine olan seyrin de artış bildirenler lehine olduğu gözlenmektedir. Bu durum sanayi sektörünün toparlanacağına yönelik umut vermektedir. Bu süreçte sanayicilerin üretimini sürdürebilmesi ve artırabilmesi için özellikle KOBİ kredi koşullarının iyileştirilmesi, finansmana erişim için düşük faizli ve uzun vadeli kredi ile verimlilik artırıcı yeni teşviklerin devreye girmesi, ihracatı ^ ? 50 Numaralı Dokümanın Sonu ? ^ Görevli Stenograf: SEDA BARIÇ Görevli Uzman Stenograf: HASAN FERHAT AYDIN 15.11.2024 15:55 destekleyici politikalara daha fazla öncelik verilmesi gerekli görülmektedir. Bugün açıklanan bütçe gerçekleşmelerine göre, bütçe açığı 2024 yılı Ocak-Ekim döneminde 1 trilyon 260 milyar lira olmuştur. 2024 yılı bütçesinde öngörülen 2 trilyon 652 milyar liraya göre bütçe açığının daha düşük düzeyde gerçekleşeceği ve önemli bir performans sergilendiği görülmektedir. 2024 yılı Ocak-Ekim döneminde faiz dışı bütçe giderleri yüzde 77,3 oranında artarken vergi gelirlerindeki artış yüzde 70,4 düzeyindedir. Maliye ve gelirler politikaları para politikasını destekleyici şekilde uygulanmaya devam edilmelidir. Maliye politikasının öncelikle gelir ve gider kalitesini artırarak üretimin desteklenmesine ve bütçe esnekliğinin sağlanmasına odaklanması bütçe dengesini bozmadan hem gelir hem harcama tarafında etkinliği artırıcı çalışmaların yürütülmesi büyük önem arz etmektedir. Gelir tarafında ekonomideki kaynakların üretken alanlara tahsisini sağlamaya, üretim üzerindeki yükleri azaltmaya ve gelir dağılımını daha adil hâle getirmeye yönelik çalışmalar sürdürülmelidir. Vergilemede etkinliği ve adaleti artırmaya, kayıt dışılığı azaltmaya yönelik sürdürülen faaliyetlere daha kararlı ve etkili bir şekilde devam edilmelidir. Ülkemizde muafiyet, istisna ve indirimler yoluyla çeşitli teşvikler verilmektedir. Teşvik, destek ve sosyal yardım uygulamalarının etkinliği ölçülmeli, etkin olmayanlar kaldırılmalıdır. Gelir ve harcama politikaları, yeşil ve dijital dönüşümü desteklemek amacıyla gerekli kaynakların dağıtımını sağlayacak şekilde uygulamaya konulmalıdır. Harcama programlarının uygulama süreçlerinde etkinlik artırılmalı ve harcamalar kontrol altında tutulmalıdır. Kamu ihale mevzuatı güncellenmeli, harcamalarda tasarruf sağlamak üzere kamu ihale ve sözleşme süreçleri iyileştirilerek rekabet artırılmalıdır. Taşıt Kanunu taşıt yönetiminde etkinlik ve verimliliği gözetecek şekilde güncellenmelidir.

Sayın Başkan, değerli milletvekilleri; toplam vergi gelirlerinin millî gelir içindeki payı ülkemizde yüzde 20,8; OECD ortalaması ise yüzde 34 düzeyindedir. Gelir ve kazanç üzerinden alınan vergilerin millî gelir içindeki payı ise ülkemizde yüzde 5,8 olup, OECD ortalaması olan yüzde 12,3'ün yarısından bile düşük düzeydedir. Ülkemizde gelir ve kazançlardan alınan vergilerin payının düşük olmasının vergilendirilmeyen kazançların kayıt dışılığın yaygınlığından kaynaklandığı değerlendirilmektedir. Vergi mevzuatımız karmaşık ve sürekli değişen bir yapıya sahiptir. Vergi kanunları, verginin konusu, matrah ve vergi çeşitleri itibarıyla tümüyle gözden geçirilerek uygulamada basitlik ve etkinlik sağlanmalıdır. Vergiye uyumu kolaylaştıran, öngörülebilirliği artıran, yatırım ve üretimi destekleyen herkesin mali gücüne göre vergi ödediği adaletli bir vergi sistemi mutlaka oluşturulmalıdır.

Kayıt dışılık önemli bir sorundur, kayıt dışı ekonomiye karşı verdiğiniz kararlı mücadelenizi destekliyoruz. Kayıt dışılıkla mücadeleye, vergi güvenliğine, vergi uyumunun artırılmasına, vergi adaletinin sağlanmasına ve dolaysız vergilerin payının artırılmasına katkı sağlamak amacıyla bu yıl temmuz ayında çıkarılan kanunla vergi kanunlarında değişiklikler yapılmıştır. Bu doğrultuda, vergilendirilmeyen gelirlerden vergi alınmasına, özellikle de beyana tabi geliri ile harcamaları arasında uyumsuzluk olan mükelleflerden özel gider bildirimi istenmesine yönelik düzenlemeler de yapılmalıdır. Gayrimenkul sektöründe tüm kamusal işlemlerde rayiç bedeller yerine gerçek değerlerin kullanılmasını sağlamak suretiyle vergi adaleti sağlanmalı, kayıt dışılık önlenmeli ve vergi gelirleri artırılmalıdır, imar ve emlak rantı mutlaka vergilendirilmelidir. Vergi Denetim Kurulu Başkanlığınca incelenen mükellef sayısının toplam mükellef içerisindeki oranı yüzde 1,66'dır, risk analiz sistemleri olumlu sonuçlarını vermektedir. Vergi kayıp ve kaçağına sebebiyet vererek haksız kazanç sağlayan ve haksız rekabete sebebiyet verenleri yoğun kıskaç altına alan güçlü, yaygın ve yoğun denetimler, özellikle de en fazla kayıp kaçağın yaşandığı sektörlere yönelik yapılan denetimler kararlılıkla ve tavizsiz sürdürülmelidir.

Denetim elemanlarının harcırahı yetersiz olup özellikle konaklamada zor durumlara düşülmekte, büyük sıkıntılar yaşanmaktadır, bu durum meslek saygınlığını da olumsuz etkilemektedir. Denetim elemanlarına ödenen gündelik ^ ? 51 Numaralı Dokümanın Sonu ? ^ Görevli Stenograf: BURAK DEDE Görevli Uzman Stenograf: HASAN FERHAT AYDIN 15.11.2024 16:00 ve konaklama ücretleri günün koşullarına uygun hâle getirilmeli, Harcırah Kanunu’nun 33'üncü maddesi (b) bendinde zikredilen gündelik miktarı katları 2 misline çıkarılmalıdır. Müfettiş, denetçi, uzman gibi kariyer meslek mensuplarının özlük haklarında iyileştirme ihtiyacı bulunmakta olup tazminat göstergeleri mutlaka artırılmalıdır. Kayıt dışılıkla mücadele ve vergi bilincinin yerleştirilmesi için mali müşavirlik mesleği çok önemli bir işleve sahiptir. Mali müşavirlerin aynı verilere dayalı olarak yapılan tekrarlı beyan ve bildirim yükleri hafifletilmeli, beyan ve bildirimler sadeleştirilmeli, mali müşavirlerin tahsilat sorununa çözüm getirilmeli, KDV indirimi mali müşavirlik hizmetleri için de yapılmalıdır.

Sayın Başkan, değerli milletvekilleri; Türkiye'nin AB tanımlı genel yönetim borçluluk oranı 2024 yılı ikinci çeyrekte yüzde 26,1'e kadar gerilemiştir. Bu oran, AB üyesi ülkelerde ortalama yüzde 86’dır. Uluslararası Finans Enstitüsü raporlarına göre, Türkiye, kamu borçluluğu, reel sektör borçluluğu ve hane halkı borçluluğunda en az borçlu ülkeler arasındadır. Bankacılık sektörünün sermaye yeterliliği oranı yüzde 18,2 düzeyinde olup sağlam bir bünyeye sahiptir. Bankacılık sektörünün takipteki alacaklar oranı eylül ayı itibarıyla bir önceki yılın aynı ayına göre 0,18 puan artışla yüzde 1,71 düzeyindedir. Bu oran aynı ay itibarıyla 2020 yılında yüzde 4,06; 2021 yılında yüzde 3,54; 2022 yılında yüzde 2,78'dir.

(Mikrofon otomatik cihaz tarafından kapatıldı)       

OTURUM BAŞKANI ORHAN ERDEM - Buyurun Sayın Kalaycı.

MUSTAFA KALAYCI (Konya) - Sayın Bakanım, bankaların kredi kartıyla yapılan harcamalar için aldığı yüksek komisyon oranları esnafımızı bezdirmiştir. Bununla birlikte, işletme ücreti, POS ücreti derken esnaf mağdur olmakta, bazı ürünlerde zarar etmektedir. Esnafın ödediği kredi kartı komisyon oranları düşürülmeli, bankaların uygulamaları sıkı bir şekilde denetlenmelidir.

Sayın Bakanım, turizmcilerin bir talebi var, onu da aktarmak istiyorum. Turizmciler ihracatçılara sağlanan 5 puanlık kurumlar vergisi oranındaki indirimden yararlanmayı istemektedir. Cari açığın azalmasını ve döviz gelirlerinin artmasını sağlayan turizmcilerin rekabet gücünü artırmak açısından bu indirimden yararlanmaları uygundur.

Son olarak, bu yeni nesil ödeme kaydedici cihaz kullanımı zorunluluğunu 10 Ocağa ertelemeniz isabetli oldu çünkü altyapısı tümüyle hazır olmadığına dönük bize bilgiler geliyordu.

(Mikrofon otomatik cihaz tarafından kapatıldı)

MUSTAFA KALAYCI (Konya) - Bu, hem işletmeleri hem de müşterilerini sıkıntıya sokabilecekti, o nedenle isabetli olur; teşekkür ediyoruz.

Bakanlık ve kurumlarımızın bütçelerinin hayırlı ve bereketli olmasını diliyor, teşekkür ediyorum.