KOMİSYON KONUŞMASI

AYŞE SİBEL YANIKÖMEROĞLU (İstanbul) - Teşekkürler Sayın Başkan.

Sayın Bakan, saygıdeğer milletvekilleri; hepinizi saygıyla selamlıyorum.

Geçenin de geçmeyenin de para ödediği dövizle ödeme garantili köprü ve otoyolların halkın sırtına yüklediği yük, kur farkı nedeniyle her geçen gün daha da ağırlaşmaktadır ancak bu durum küçük bir azınlığın işine gelmektedir. Bakanlığınız sayesinde, özellikle, geçiş garantileri verilen köprü ve otoyollar, müteahhitler için önemli bir gelir kapısı hâline gelmiştir. Bu durum, kamu kaynaklarının büyük bir kısmının belli sermaye gruplarına aktarılmasına yol açmıştır. Türkiye'nin dört bir yanındaki yap-işlet-devret projeleri "bütçeden 5 kuruş çıkmayarak" denilerek hayata geçirildi ancak denildiği gibi olmadı. Aksine, garantili köprü, otoyol, tünel ve havalimanlarının hazineye maliyeti, her yıl milyarlarca liraya ulaşmıştır. Son yirmi iki yılda sayıları artan kamu-özel iş birliği ve yap-işlet-devret modeliyle hayata geçirilen projeler Karayolları Genel Müdürlüğünün bütçesinde büyük bir yüktür. Özellikle 2019'dan 2023'e kadar olan süreçte giderlerdeki artış dikkat çekicidir. Örneğin, 2019 yılında 5,1 milyar Türk lirası olan giderler 2023'te 57 milyar Türk lirasına ulaşarak kamu bütçesi üzerinde korkunç bir açık yaratmıştır; artış oranı yüzde 1.012'dir. Aynı dönemde ÜFE yüzde 541, TÜFE yüzde 322 artmıştır. Sayın Bakan, bu artışı bize açıklamanızı bekliyoruz.

Yine, Karayolları Genel Müdürlüğünün 2025-2027 döneminde cari transferler için bütçelenen ödenek 2025 için 95, 2026 için 114, 2027 için 119 milyar Türk lirası; üç yıl için toplam 328 milyar Türk lirasıdır. Sayın Bakan, maalesef ülkemizin sınırlı kaynaklarının son derece yanlış kullanıldığını bu bütçeden de görmekteyiz. Döviz kuru üzerinden verilen garantilerin bütçe için önümüzdeki yıllarda daha da büyüyen bir açık unsuru olacağı ortadadır. Bu projenin sözleşmeleri ticari sır bahanesiyle saklanmaktadır. Ayrıca, bütçeden karşılanan bazı ödemelerle ilgili önceki yıllarda Sayıştay raporlarında daha fazla ayrıntı vardı, artık maalesef onları da göremiyoruz.

Sayın Bakan, bütçede demir yolu ulaşımına baktığımızda 118 milyar Türk lirası ayrıldığı görülmektedir. Yirmi iki yıllık iktidarınızda bu konuda çok geride ve yetersiz kaldığınızı söylemek zorundayız. Keşke, uçak inmeyen havalimanları yapmak yerine daha fazla yüksek hızlı tren hattı yapmayı tercih etseydiniz. 2002'den bugüne kadar sadece 2.250 kilometre demir yolu hattı inşa edilmiş, oysaki cumhuriyetin ilk döneminde bile yaklaşık 3.500 kilometre demir yolu hattı yapılmıştır.

Ayrıca, Halkalı-Kapıkule Hızlı Tren Hattı hâlâ tamamlanmamıştır; proje başlayalı beş yıl olmuş, daha yüzde 65 ilerleme kaydedilmiştir. Diğer yandan, Ankara-İzmir Hızlı Tren Projesi'nin tamamlanma oranı yüzde 55; aynı şekilde, Bandırma-Bursa-Osmaneli, Mersin-Adana-Antep, Yerköy-Kayseri, Karaman-Ulukışla hızlı tren projeleri de zamanında tamamlanamamıştır. Bu projeler ne durumda, ne zaman tamamlanacak, sizden duymak isteriz.

Geçtiğimiz yıl seçime yetişsin diye alelacele Ankara-Sivas Yüksek Hızlı Tren Hattı'nı açtınız; on dört ayda yağışlar nedeniyle 2 defa yol çöktü; hat kapatıldı, bakıma alındı. Buradan sormak isterim: İklim değişikliğine ve afetlere karşı çalışmalarınız nelerdir? Bunların olası etkilerine karşı kara yolu, demir yolu ve hava yolu ile altyapı ve iletişim hatları için ne gibi önlemler aldınız? Ne yazık ki İstanbul'da yakın süreçte bir deprem beklenmektedir; acaba İstanbul bu yönden depreme hazır mıdır, bilmiyoruz. Bunlar için ne kadarlık bir bütçe ayırdığınızı göremiyoruz; lütfen, bizi bu konuda bilgilendirin.

Sayın Bakan, son olarak bu konuda yüzlerce mesaj aldık, size de iletmek isterim: Meslektaşlarım -inşaat mühendisleri- sizden kadro ve atama bekliyorlar. Karayolları Genel Müdürlüğüne eksik teknik personel için ek bütçe ayrılmasını ve yeterli sayıda atama yapılmasını talep ediyorlar.

Bütçenin hayırlı uğurlu olmasını dilerim.

Teşekkür ediyorum.