| Komisyon Adı | : | PLAN VE BÜTÇE KOMİSYONU |
| Konu | : | 2025 Yılı Merkezi Yönetim Bütçe Kanunu Teklifi (1/278) ve 2023 Yılı Merkezi Yönetim Kesin Hesap Kanunu Teklifi (1/277) ile Sayıştay tezkereleri a)Aile ve Sosyal Hizmetler Bakanlığı |
| Dönemi | : | 28 |
| Yasama Yılı | : | 3 |
| Tarih | : | 27 .11.2024 |
ALİYE COŞAR (Antalya) - Çok teşekkür ediyorum.
Sayın Bakan, geçen sene yine bütçe görüşmelerinde kadına karşı şiddetle mücadelede sıfır tolerans ilkesiyle çalışmalarınızı sürdürdüğünüzü söylemiştiniz. Sadece Ocak ve Ekim 2024 arasında 354 kadın katledildi ve kadına şiddet her geçen gün artmaya devam etmektedir. 25 Kasım Kadına Yönelik Şiddete Karşı Uluslararası Mücadele Günü'nde dahi kadınlara Taksim Meydanı kapatılmış, seslerini duyurmaları engellenmiş, şiddete maruz kalmış ve 169 kadın gözaltına alınmıştır; sizin kadına karşı şiddetle mücadeleniz budur. Kadınlar her gün öldürülüyor. Kadınların güvencesi olan İstanbul Sözleşmesi'nden hukuksuz bir şekilde çıktınız. Şiddet gören kadınları korumadınız, 6284'ü etkin uygulamadınız, yasalar etkin uygulanmadıkça kadına şiddetle nasıl mücadele edeceksiniz?
Sayın Bakan, kadına yönelik şiddette 2023 verilerine göre OECD ülkeleri arasında Türkiye yüzde 32'yle 1'inci sıradadır. Kadını aile içine hapsettiniz. Kadınların güçlendirilmesi için etkin politikalar üretmediğiniz sürece bu oranlar daha da artacaktır. Sunumunuzda Bakanlığın bütçesinin yarısını kadınlar için ayırdığınızı belirttiniz, bu veri de gerçeklikten uzaktır. Kadının güçlenmesine ayrılan bütçe toplam bütçe oranında yıldan yıla düşmektedir. Bütçe kadının güçlendirilmesinden uzaktır. Dezavantajlı gruplara göre, toplumsal cinsiyet eşitliğine uygun bütçe olmalıdır, maalesef biz bu bütçede bunu göremiyoruz. Bu bütçe kadına yönelik şiddetle mücadele etmekten, kadın yoksulluğundan, çocuk yoksulluğundan ve kadınların güçlendirilmesinden uzaktır; bu bütçe eşitlikçi bir bütçe değildir. Merkezî bütçeden Aile Bakanlığına verilen pay yüzde 2,76'dır. Toplam bütçeye oranla ailenin korunması ve güçlendirilmesine ayrılan pay da 2021-2024 yılları arasında sistematik olarak düşmüştür. Bu bütçeden pay ayrılmadığı gibi kadının güçlendirilmesine dair etkili politikalar da üretilmiyor. Her gün artan yoksulluk düşünüldüğünde bu oran çok düşüktür. Ayrıca bu pay içinde kadının güçlendirilmesine ayrılan pay ise binde 1,2'dir.
Sayın Bakan, kadın yoksulluğu her geçen gün artmaktadır. Kadınlar düşük ücret ve güvencesiz işlerde çalışmaktadır. Kadınları doğrudan ilgilendiren ve kadın istihdamına katkıda bulunan belediyelerimizdeki kreşlerin kapatılmasıyla uğraşmaktasınız. Bu kreşlerin kapatılmasının gerekçesi kadınları iş ve sosyal hayattan uzak tutmak mıdır? Bu uygulamanın kadınlara olumsuz etkilerine dair bir düşünceniz var mıdır? Aynı durum çocuklarımız için de geçerlidir. Çocukların korunmasıyla ilgili çalışmaların yetersiz oluşundan dolayı çocuk mağduriyeti gitgide artmaktadır. Adalet Bakanlığının Adalet İstatistikleri 2023 Raporu'na göre çocukların cinsel istismarı iddiasıyla 2023 yılında 40.713 yeni dosya açılmış, 2015-2023 yılları arasında çocukların cinsel istismarı suçuna ilişkin açılan dosya sayısı yüzde 94 artmış, 2023 yılında çocukların cinsel istismara uğradığı iddiasıyla 14.299 dosya için kamu davası açılmıştır. FİSA Çocuk Hakları Merkezi verilerine göre 2023 yılında en az 2.107 çocuk önlenebilir nedenlerle hayatını kaybetmiş, 20 çocuğumuz intihar, 36 çocuk gördüğü şiddet, 245 çocuk ihmal nedeniyle vefat etmiştir. Kadınları koruyamadığınız gibi çocukları da koruyamıyorsunuz.
Yaşanan ekonomik krizden dolayı çocuklar çalışmak zorunda kalmaktadır. Türkiye'de çocuk işçi sayısı 2023 yılında 759 bine yükselmiştir. OECD ülkeleri arasında çocuk yoksulluğunda yüzde 21,8 oranla Türkiye 2'nci sıradadır. Ülkedeki ekonomik krizden en fazla etkilenen grupların başında çocuklar gelmektedir. İzmir'de evde çıkan yangında 5 çocuğumuzun yaşamını yitirmesi hepimizi derinden etkiledi, bu üzücü olayın sebebi derin yoksulluktur. Bakanlığınız ne yazık ki 1 anne ve 5 çocuğa bakamamıştır. Artık hiçbir kadın ve çocuk kendini güvende hissetmiyor.
Sayın Bakan, sizin bütçeniz budur, kadına ve çocuğa bakamayan bütçedir.