BAŞKAN FUAT OKTAY - Gündem sizlere önceden bildirilmişti. 12 maddeden oluşan bir gündemimiz var.

Ben, müsaadelerinizle, kısa bir açış konuşmasıyla toplantımıza başlamak istiyorum.

Komisyonumuzun çok değerli üyeleri, değerli katılımcılar; 2025 yılının ilk toplantısı dolayısıyla bir kez daha hepinizin yeni yılını kutluyorum, 2025 yılının hayırlara vesile olmasını diliyorum.

Gündemimize geçmeden önce, yine, her zaman olduğu gibi, en son toplantımızdan bugüne kadarki hem Komisyon olarak yaptığımız faaliyetlerle ilgili hem de uluslararası alanda ve bölgemizdeki gelişmelere ilişkin birkaç görüşümü de paylaşmak istiyorum.

Son toplantımızdan bu yana, komşumuz Suriye'de son derece önemli gelişmeler yaşandı; hepimizin malumu. Muhalif gruplar başlattıkları harekât sonucunda on iki gün gibi kısa bir süre içerisinde rejimi devirmişler ve Beşar Esad da Suriye'den kaçmış durumda zaten. Esad, yine arkasında yüz binlerce ölü, milyonlarca mülteci, yerinden edilmiş insan ve altyapısı büyük ölçüde yıkılmış bir ülke bırakmış durumda. Suriye topraklarının önemli bir bölümü PKK ve SDG terör örgütünün kontrolüne geçmiş durumda ne yazık ki.

Esed rejiminin çöküşüyle Suriye'de yeni bir döneme girilmiştir. Bölgedeki dengeler yeniden şekillenmektedir. Doğal olarak Suriye'deki gelişmeler ülkemiz için pek çok açıdan son derece önemlidir, kritiktir. Bu kritik aşamada Suriye'nin toprak bütünlüğünün ve siyasi birliğinin korunması elzemdir. Yeni yönetimin kapsayıcı olması, tüm kesimlerin can, mal ve hayat güvenliğini sağlaması ve kötü muameleye yer vermemesi ve Suriye dışında yaşayan mülteci ve sığınmacıların ülkelerine güvenli bir şekilde geri dönebilmelerine imkân tanıyacak ortamı oluşturması önemlidir. Keza Suriye'nin komşuları için tehdit olmaktan çıkması, başta DEAŞ ve PKK olmak üzere terör örgütlerinin yerleştiği ve yeşerdiği bir alan oluşturmaması büyük önem taşımaktadır. Tüm bunların gerçekleşebilmesi için öncelikle Suriye'de yaraların hızla sarılması, siyasi istikrarın güçlendirilmesi ve ülkenin hızlı bir şekilde yeniden imarı ve ekonomik canlanmanın sağlanması gerekmektedir.

Ülkemiz, Suriye'deki gelişmeleri yakından takip etmekte ve dün olduğu gibi bugün de Suriye halkına verdiği desteği sürdürmektedir. Dolayısıyla biz de Dışişleri Komisyonu olarak aynı çerçevede Suriye'deki tüm gelişmeleri yakından takip ediyoruz.

Değerli Komisyon üyeleri, Suriye'de Esed rejiminin yıkılmasıyla birlikte bölgemizde istikrara yönelik ümitler yükselmiş olmakla birlikte, yakın coğrafyamızda yaşamakta olduğumuz diğer çatışma ve savaş durumları maalesef devam etmektedir. Netanyahu Hükûmeti, uluslararası hukuku ve tüm insani normları hiçe sayarak Filistin halkı üzerinde soykırım boyutuna ulaşan yıkım ve yok etme operasyonunu sürdürmektedir. Lübnan'da kısmi bir ateşkes sağlanmakla birlikte, İsrail, Suriye'deki son gelişmelerden faydalanarak işgalci zihniyetini arttırmış ve 1974 yılında imzalanan anlaşmayı ihlal ederek İsrail-Suriye arasındaki ayrıştırma bölgesine girmiş ve Suriye topraklarında ilerlemiştir. Bu durum, bölgede barış ve istikrar ve İsrail'in yayılmacılığı açısından ciddi bir endişe kaynağı oluşturmaktadır.

Ülkemizin hemen kuzeyinde ise Karadeniz'de komşu olduğumuz Rusya Federasyonu ve Ukrayna arasındaki savaş durumu maalesef tüm şiddetiyle devam etmektedir.

Değerli Komisyon üyelerimiz, değerli katılımcılar; Amerika Birleşik Devletleri'nde Cumhuriyetçilerin Senato ve Temsilciler Meclisinde çoğunluğu sağladığı ve yine, 20 Ocak 2025 tarihi itibarıyla, seçilmiş Başkanı Donald Trump'ın göreve başlaması öngörülmekte. Bu, ABD açısından yeni bir dönemin başlangıcı olacaktır.

Öte yandan, Almanya ve Fransa'da da önemli siyasi gelişmeler yaşanmaktadır. Gerek çevremizde gerek bölgemizde ve gerekse dünyanın diğer bölgelerindeki tüm bu gelişmeleri ve bu gelişmelerin Türkiye üzerindeki olası etkilerini yine Dışişleri Komisyonu olarak yakından takip etmekteyiz.

Değerli arkadaşlar, dünyada etkisi ve önemi giderek artan parlamenter diplomasi alanındaki faaliyetlerimizi Komisyon olarak sürdürmeye devam ediyoruz. Bu kapsamda, son Komisyon toplantımızdan bu yana gerçekleştirdiğimiz faaliyetlere de kısaca değinmek isterim. Bir önceki toplantımızda da bahsettiğimiz üzere Türk devletleri arasında parlamenter diplomasi boyutunda iş birliğini arttırmayı teminen, Türk Devletleri Teşkilatı üye ve gözlemci ülkelerinin Dışişleri Komisyonları arasında düzenli toplantıların yapılmasını sağlayacak bir mekanizma oluşturma gayretindeyiz. Bu amaçla 5 Aralık 2024 tarihinde Ankara'daki Türk Devletleri Teşkilatı büyükelçileriyle bir hazırlık toplantısı gerçekleştirdik, oluşturulacak böyle bir mekanizmanın işleyiş esasları konusunda görüş alışverişinde bulunduk. Bu mekanizmanın işleyiş kurallarını belirlemek amacıyla da yine ilki 25 Nisan 2024 tarihinde Bakü'de gerçekleştirilen Türk Devletleri Parlamentoları Dışişleri Komisyonları Toplantısı'nın ikincisini 2025 yılının Şubat ayında -büyük ihtimalle de 18-19 Şubat gibi gözüküyor şu aşamada- ülkemizde gerçekleştireceğiz.

Öte yandan, Türkiye, Azerbaycan ve Gürcistan Parlamentoları Dışişleri Komisyonları üçlü toplantısının dokuzuncusunu 3-4 Aralık 2024'te Gazi Meclisimizin çatısı altında gerçekleştirdik. Bu toplantıda da yine gerek üçlü iş birliği mekanizmaları, imkânları ve gerekse bölgesel ve küresel gelişmeleri değerlendirme fırsatı bulduk.

Ayrıca, 6-8 Aralık 2024 tarihlerinde Azerbaycan Cumhuriyeti Millî Meclisinin 106'ncı kuruluş yıl dönümü münasebetiyle düzenlenen Uluslararası Parlamento Konferansı'na katılarak, diğer milletvekillerimizle birlikte Azerbaycan'ı ziyaret ederek Karabağ'da kurtarılan bölgeleri yerinde görme fırsatı bulduk. Yine, bu vesileyle de Mecliste yapılan toplantıda yine tüm siyasi partilerimizin de katılımıyla, orada da konuşmalarıyla da oradaki Meclisin kuruluş yıl dönümünde de Azerbaycanlı kardeşlerimizle bu güzel günü paylaşma fırsatı bulduk.

19 Kasım 2024 tarihinde davetimiz üzerine ülkemize gelen İtalya Senatosu Dışişleri ve Savunma Komisyonu Başkanı Stefania Gabriella ve Anastasia Craxi'yle Gazi Meclisimizde görüşmeler gerçekleştirdik. İtalya'yla ikili iş birliği imkânları ve bölgesel gelişmeleri ele alma fırsatı bulduk. 26 Kasım 2024'te İtalya Dışişleri ve Uluslararası İş Birliği Bakanlığı ile yine İtalya Uluslararası Siyaset Çalışmalar Enstitü tarafından Roma'da düzenlenen Akdeniz Diyalogları Parlamenter Forumu'na katılarak başta İsrail'in Gazze'deki saldırıları olmak üzere geniş Akdeniz havzasında yaşanan çatışmalara ve geliştirilebilecek çözüm ve iş birliği imkânlarına ilişkin görüşlerimizi paylaştık.

Geçtiğimiz dönem içerisinde ayrıca Ankara'daki Pakistan, Norveç, Azerbaycan Büyükelçilerini ve Avrupa Milletleri Federal Birliği FUEN'in Türk Azınlıkları, Türk Toplulukları Çalışma Grubu Başkanını kabul ederek görüşmeler yaptık. Önümüzdeki dönemde de yine parlamenter diplomasi faaliyetlerimizi yoğun bir şekilde devam ettireceğiz.

Değerli arkadaşlar, 28'inci Yasama Döneminin Komisyonumuza esas olarak havale edilen toplam kanun teklifi sayısı 197, Komisyonumuzda bulunan teklif sayısı 49'dur. Bugün bunlardan 12 kanun teklifini daha siz Değerli Komisyon üyelerimizin onayına sunuyor olacağız.

Bir de müsaadelerinizle, Suriye'de özellikle son gelişmeler yine hepimizin malumu. Dışişleri Komisyonu olarak toplanıp da Suriye'yi gündemimize almamamız uygun olmaz düşüncesiyle, eğer bugün sizler de uygun görürseniz, bir önergeyle hemen bu maddelerden sonra Bakanlığımızdan bir Suriye brifingi alıp ayrıca sizlerin görüşlerini de burada değerlendirme, paylaşma fırsatımız olur diye düşünüyorum. Bununla ilgili zaten vakti geldiğinde önergeyi sunarız, eğer kabul görürse biz Suriye brifingi almak istiyoruz.

Ben, tekrar toplantımızın hayırlara vesile olmasını temenni ediyorum.

Basındaki arkadaşlarımıza ben teşekkür ediyorum.