| Komisyon Adı | : | PLAN VE BÜTÇE KOMİSYONU |
| Konu | : | Bazı Kanunlarda Değişiklik Yapılmasına Dair Kanun Teklifi (2/2858) münasebetiyle |
| Dönemi | : | 28 |
| Yasama Yılı | : | 3 |
| Tarih | : | 15 .01.2025 |
MUSTAFA KALAYCI (Konya) - Teşekkür ediyorum Sayın Başkanım.
Ben de bir kısa değerlendirme yapmak istiyorum. Emekli dernekleri Başkanlarımıza ve sendika Başkanlarımıza da teşekkür ediyorum.
Evet, Emekliler Derneği Başkanımız bir konuya dikkat çektiler: Emeklilik sistemi. Emeklilik sistemi niye bu hâle geldi, onu geçmiş boyutuyla kısaca ifade etmek istiyorum. O yaşlarda olanlar ya da benim dengimde olanlar hatırlarlar, 1986 yılında rahmetli Turgut Özal emeklilik sisteminde yaş haddi getirmişti, 50-55 yaş ve kademeli geçiş öngörülmüştü. Yine, hatırlarlar, 1991 seçimlerinde "mezarda emeklilik" sloganıyla bir propaganda yürütüldü ve 1991 seçimleri sonrası iktidara gelen -ikisi de rahmetli oldu, Allah hepsine rahmet eylesin- Sayın Süleyman Demirel ile Sayın Erdal İnönü'nün kurduğu Hükûmet 1992 yılında bu yaş haddini kaldırdı. Tam kademeli geçişin tamamlandığı bir dönemdi. Şunu da söyleyeyim: O yıllarda da SSK'yi, BAĞ-KUR'u, Emekli Sandığını denetleyen ekipteyim ben. Her yıl bu getirilen yaş haddinin kaldırılmasının sisteme mali açıdan ne kadar yük getirdiğini hep izledik. O yıllara ilişkin denetim raporlarımızda -Mecliste de vardır, KİT Komisyonuna geliyordu- her defasında, her raporumuzda mutlaka yaş haddi getirilsin diye dile getirdik.
Tabii, bu yükü dünyanın en zengin ülkesi de kaldıramaz yani 38 yaşında emekliliği. Şu anda en zengin ülke hangisi derseniz; petrol zengini ülkeler diyelim, Amerika diyelim, hiçbiri kalkamaz bunun altından. Neticede ne yapıldı? Emekli aylığı bağlama sistemi değiştirildi. Gerek 1999 düzenlemesinde gerekse 2008 düzenlemesinde güncelleme katsayısı değiştirildi, aylık bağlama oranları değiştirildi; daha önce, işte, güncelleme katsayısı hesabında büyümeden yüzde 100 pay verilirken yüzde 30'a çekildi; aylık bağlama oranları memurda 75 ve artı yirmi beş yılın üzerinde her yıl 1 puan geliyordu, SSK'de ilk on yıla 3 puan geliyordu, şimdi iki yıla düştü yani yüzde 50'ye yirmi beş yıl hizmeti olan bir SSK'linin aylık bağlama oranı yüzde 50'ye düştü; bir taraftan da güncelleme katsayısı düştüğü için emekli aylıkları hâliyle bugünkü bağlama düzeylerine indi. Burada yani esas kaynağın, bir popülist yaklaşımın faturasını şu anda tüm Türkiye olarak başta emeklilerimiz olmak üzere hepimiz çekiyoruz.
RAHMİ AŞKIN TÜRELİ (İzmir) - Emekliye bu düşük zamla ne ilgisi var bunun Sayın Kalaycı?
MUSTAFA KALAYCI (Konya) - E, sistemi anlatıyorum.
RAHMİ AŞKIN TÜRELİ (İzmir) - Sistem öyle ama yani bu sistem böyle oldu diye emekliyi cezalandırıp şey mi yapalım?
MUSTAFA KALAYCI (Konya) - Emekliye düşük zam değil Aşkın Bey, niye farklı yere çekiyorsun ki? Emeklilik sistemi niye bu hâle geldi, ben onu anlatıyorum.
RAHMİ AŞKIN TÜRELİ (İzmir) - Konu ayrı.
NİLGÜN ÖK (Denizli) - Bir de emekli sayısını söyleyin, ne kadar; 16,5 milyona çıkmış yani.
AHMET VEHBİ BAKIRLIOĞLU (Manisa) - Ben biraz evvel söyledim, emekli sayısı artırılmış, emeklinin aldığı pay azaltılmış.
BAŞKAN MEHMET MUŞ - Değerli arkadaşlar, müdahale etmeyin.
Sayın Kalaycı, devam edin.
MUSTAFA KALAYCI (Konya) - Ya, arkadaşlar niye böyle yapıyor, ben çözemiyorum yani hayret ediyorum.
BAŞKAN MEHMET MUŞ - Değerli arkadaşlar, müsaade edin.
RAHMİ AŞKIN TÜRELİ (İzmir) - Düzeltilsin diyorum.
MUSTAFA KALAYCI (Konya) - Ya, bu sistem düzeltilmeli, buna biz varız; bunu zaten seçim beyannamemizde de yaptığımız konuşmalarda da dile getiriyoruz. Ve şunu da hiç kimse merak etmesin: Cumhur İttifakı verdiği her sözü yerine getirir, getirecek de; seyyanen ödemeyi de getirecek, 7200 günü de getirecek.
ERHAN USTA (Samsun) - Seyyanen sözü de...
MUSTAFA KALAYCI (Konya) - Ya, Allah'tan korkun yani iki yıldır...
ERHAN USTA (Samsun) - O zaman için söylüyorum.
MUSTAFA KALAYCI (Konya) - İki yıldır 104 milyar dolarlık bir maliyetle karşılaşmışsın, deprem maliyetiyle, bütçe yüküyle...
ERHAN USTA (Samsun) - O zaman deprem vardı Mustafacığım, o söz 11 Mayıs 2023 tarihinde verildi.
MUSTAFA KALAYCI (Konya) - 2023 seçimleri işte.
ERHAN USTA (Samsun) - Tamam, deprem olmuştu, depremden sonra söz verdiniz.
MUSTAFA KALAYCI (Konya) - Bu, yerine getirilmeyeceği anlamına gelmiyor ki Erhancığım ya, bunlar yerine getirilecek.
ERHAN USTA (Samsun) - Temmuzda seyyanen veriyorsun oraya...
MUSTAFA KALAYCI (Konya) - Şu anda şunu da söyleyeyim: Gerek Cumhurbaşkanımız gerek AK PARTİ'li arkadaşlarımızdan gerekse bizim partiden "Bu emekli aylıkları çok yerinde, çok iyi, çok güzel artıyor." diyen yok.
(Mikrofon otomatik cihaz tarafından kapatıldı)
HAKKI SARUHAN OLUÇ (Antalya) - Var, İsmail Bey söylüyor.
İSMAİL GÜNEŞ (Uşak) - Öyle demedim, ben dedim ki bu yetersiz ama eskiye göre satın alma gücüne bakıldığında...
NİLGÜN ÖK (Denizli) - Kıyasla, kıyasla; reel anlamda kıyasla.
BAŞKAN MEHMET MUŞ - Sayın Kalaycı, buyurun.
MUSTAFA KALAYCI (Konya) - Onunla ilgili de şunu söyleyeyim: Şimdi...
BAŞKAN MEHMET MUŞ - Sayın Kalaycı, bir saniye...
MUSTAFA KALAYCI (Konya) - Sürekli bir karamsarlık pompalamanın da kimseye faydası yok. Sürekli bir karamsarlık pompalanıyor ya!
Şimdi, TÜİK'i yerden yere vuruyorsunuz, bizim de eleştirdiğimiz dönem oldu. Ben size bir rakam vereyim: 2002'de net asgari ücret 184 lira. Açlık sınırı kaç lira? 369 lira. Bunu, 369 lirayı kim hesaplıyor? TÜRK-İŞ. TÜRK-İŞ'i de mi yönlendiriyor millet? Yani, o dönem açlık sınırının yüzde 50'sinde asgari ücret, net asgari ücret. 2019'dan itibaren...
ERHAN USTA (Samsun) - Kim iktidardaydı?
MUSTAFA KALAYCI (Konya) - Kimin iktidarda olduğu önemli değil, ben süreci anlatıyorum.
ERHAN USTA (Samsun) - Süreci niye anlatıyorsun, hepimiz siyasetteyiz Mustafa.
MUSTAFA KALAYCI (Konya) - Ya, niye bulandırıyorsunuz kardeşim ya!
2002'de yüzde 50'siyken her geçen yıl artmış yani açıp bakabilirsiniz, bunu benim söylememe gerek yok. Her geçen yıl açlık sınırının belli bir yüzdesi oranında artmış, ilk defa 2019 yılında net asgari ücret açlık sınırın üzerine çıkmış ve son beş yıldan sadece 2023 yılında açlık sınırının altında kalmış.
İSMAİL GÜNEŞ (Uşak) - TÜRK-İŞ verilerine göre.
ERHAN USTA (Samsun) - Bunu asgari ücret kısmında konuşalım.
BAŞKAN MEHMET MUŞ - Değerli arkadaşlar...
MUSTAFA KALAYCI (Konya) - TÜİK'le ilgili eleştiri geliyor. Şimdi...
ERHAN USTA (Samsun) - Sayın Kalaycı...
AYYÜCE TÜRKEŞ TAŞ (Adana) - Sayın Kalaycı...
BAŞKAN MEHMET MUŞ - Değerli arkadaşlar, değerli milletvekilleri, Sayın Usta, Sayın Türkeş...
MUSTAFA KALAYCI (Konya) - Altınla mukayese ediliyor. Tamam, altınla mukayesede doğru ama aynı mantıkla dolarla hesapla, 5 kat artmış.
(Mikrofon otomatik cihaz tarafından kapatıldı)
BAŞKAN MEHMET MUŞ - Buyurun.
MUSTAFA KALAYCI (Konya) - Benzinle hesapla, 4 kat artmış. Her şeyi bırakın ya, ekmekle mukayese edin, ekmek; 2002 yılında 900 ekmek alırken şimdi 1.700 küsur ekmek alabiliyor. Yani, bunu TÜİK'e, şuraya buraya vurmaya gerek yok. Ama emekli aylıkları yeterli mi? Değil, bunun iyileştirilmesi lazım, özellikle eşitsizliklerin giderilmesi lazım.
Sigorta sisteminin ana ruhu nedir? Ne kadar prim o kadar maaş ama şu anda maalesef çok düşük prim ödeyen, sigortalılık süresi az olup emekli olan ile sigortalılık süresi çok olan ve çok prim ödeyen aynı maaşı alır hâle geldi; bunun düzelmesi lazım.
Ben teşekkür ediyorum.