ŞENOL SUNAT (Manisa) - Evet, teşekkür ediyorum Sayın Başkan.

Benim ilk sorum RTÜK'e: Şimdi, sunumunuzda denetim faaliyetleri ve müeyyideler konusu var. Bu, kaç yılına ait yani denetim, faaliyetler ve müeyyideler?

BAŞKAN CENGİZ AYDOĞDU - Müeyyideler, yaptırımlar.

ŞENOL SUNAT (Manisa) - "Yaptırımlar" desek daha doğru, dilim dönmedi.

RTÜK İZLEME VE DEĞERLENDİRME DAİRESİ BAŞKAN YARDIMCISI MURAT ELLİALTI - Son on yıllık efendim.

ŞENOL SUNAT (Manisa) - Son on yılda, on yıl içinde -tabii konumuz çocuk olduğu için- çocuklara ve güçsüzlere karşı istismar içeren yayınlara 3 kez, çocukların gelişimine zarar vermek, istismar etmek, çocukları bir ürün veya hizmeti satın almaya yönlendirmekten 563 kez, çocuk ve gençlerin gelişimine zarar veren yayınlara da 138 kez ya ceza verilmiş ya da yaptırım uygulanmış herhâlde, değil mi? Cezanın ne olduğunu bilmiyorum.

RTÜK İZLEME VE DEĞERLENDİRME DAİRESİ BAŞKAN YARDIMCISI MURAT ELLİALTI - İdari para cezası ya da program durdurma, lisans iptaline kadar uyguluyoruz.

ŞENOL SUNAT (Manisa) - Program durdurma cezası verilmiş. Ama ifade ederken "Gerekirse uyarıyoruz, bunun düzeltilmesi için uyarıyoruz." dediniz. Yani herkese denetim yapılarak bir cezai müeyyide uygulanmamış anladığım kadarıyla ama uyarılmış en azından. Ama buradakiler, herhâlde bu verilen rakamlar, ceza uygulanan rakamlar zannediyorum.

RTÜK İZLEME VE DEĞERLENDİRME DAİRESİ BAŞKAN YARDIMCISI MURAT ELLİALTI - Evet ceza uygulananlar.

ŞENOL SUNAT (Manisa) - Ama zannediyorum, onu da belli etseydiniz iyi olurdu; ben buraya notumu aldım, on yıl içinde bu.

Şimdi, RTÜK çocuk istismarını normalleştiren, çocukları nesnelleştiren ya da şiddeti teşvik eden içeriklere karşı hangi somut adımları atıyor, onu sorayım.

İkincisi: Bazı dizilerde çocukların psikolojik ya da fiziksel olarak şiddete maruz kaldığı sahneler bazen reyting uğruna dramatize edilebiliyor. RTÜK bu tür sahneleri engellemek ve sınırlamak için bir çalışma yapıyor mu? Şimdi, ailenin yapısıyla ilgili özellikle kadın programlarının, gündüz kuşağı programlarının, sadece kadına yönelik programların ötesinde yemek programları dâhil olmak üzere çok büyük zararları var ama maalesef bunlarla ilgili bir yaptırımı bugüne kadar görmedim. O yüzden soruyorum, şimdi tabii konumuz çocuk olduğu için çocuk üzerinde durmamız gerekiyor. Şimdi, RTÜK bu tür sahneleri, çocuklarla ilgili sahneleri sınırlandırmak için ne yapıyor? Hani engellemek kolay bir şey değil. Tabii ki hayatın gerçeklerini ortaya koyabilmek için de çocukların filmlerde yer almasını yanlış bulmuyorum ama neticede topluma bir çıkarım yaratmalı sonuç yani toplumsal olarak çocukların faydasına olabilecek sonuçlar yaratmalı ama öyle bir şey görmüyoruz; açık ve net. Yani bunu tamamen RTÜK'e yüklemiyorum yani bu biraz da gelişimlerin ortaya koyduğu bir durum, medyanın reyting uğruna ortaya koyduğu bir durum.

Şimdi, üçüncü sorum: Çocuk istismarını dolaylı yoldan teşvik eden veya özendirici yayınlara verilen cezalar yeterince caydırıcı mı size göre? Örneğin, bir programda çocuk yaşta evlilik meşrulaştırıldığında verilen ceza gerçekten o içeriğin yayılmasını önlüyor mu? Yine, medyada çocukların kullanıldığı istismar içerikli haberler ve programlar hakkında RTÜK nasıl bir önlem alıyor? Örneğin istismar mağduru bir çocuğun kimliği ifşa edilip yaşadığı travma, reyting için kullanıldığında RTÜK ne yapıyor? Bunları hep yaşadık son zamanda, bütün medyada olan olaylardan söz ediyorum. Yani kimlik ifşa ediliyor, bütün şeyi ortaya dökülüyor.

BAŞKAN CENGİZ AYDOĞDU - Olay yeri görüntüleri.

ŞENOL SUNAT (Manisa) - Olay yeri görüntüleri ortaya dökülüyor ve enteresan bir şey, millet de bunları böyle, zevkle izliyor. Çocukların reklam ve programlarda sömürüldüğü, psikolojilerinin zarar gördüğü içeriklere karşı RTÜK'ün belirlediği etik sınırlar nedir? Bunlar önemli konular. Bu etik sınırları hepimizin iyi değerlendirmesi lazım.

BAŞKAN CENGİZ AYDOĞDU - Veya etik sınırları belirleme yetkisi sizde değilse o zaman Meclistedir, onu bize yazın.

ŞENOL SUNAT (Manisa) - Sizde değilse nedir? Yani bize deyin ki: "RTÜK bunları..." Ki biliyorum var, RTÜK'ün böyle bir etik sınırlama kriterleri var.

Yine dijital platformlarda Netflix gibi, Youtube gibi, TikTok gibi -çok bela şeyler bunlar, gerçekten sıkıntılı özellikle TikTok- özellikle herkesin kullandığı alanlar, sosyal medya mecraları çocuk istismarına açık sahneler veya çocukları hedef alan tehlikeli içerikler konusunda RTÜK'ün bir yaptırım gücü var mı veya bu BTK'nin görevi mi? Yoksa bu alan RTÜK'ün denetiminin dışında mı kalıyor? Ama iki kurum da burada olduğuna göre iki kurumdan biri cevap versin bu konuya.

RTÜK, çocukları koruma amacıyla televizyon ve dijital medya içerik üreticilerine zorunlu eğitim veya rehberlik programları sunuyor mu? Çünkü şimdi buna bakın hem BTK hem RTÜK bize çok hızlı bir şekilde sunum yaptı, çoğunu anlayamadık bile, o kadar hızlı geçmek zorunda kalındı, keşke daha önce elimize gelse de bunları biz incelese miydik diye düşünüyorum. O kadar çok kişiye eğitim verildiğinden falan söz ediliyor ama bu rakamlar beni hiç memnun etmiyor yani isterse 1 milyon kişiye eğitim verilsin yani her zaman eğitim verildiği ifade ediliyor; bu, kadına şiddetle ilgili de böyle, çocukların bu ihmal, koruma ve istismarıyla ilgili de böyle; hep eğitim veriliyor ama nasıl eğitim veriliyor, ne kadarı kalıcı oluyor, ne kadarını dinliyorlar? O yüzden de başarı maalesef sağlanamıyor istenildiği gibi. Yani o rakamsal olarak verdiğiniz şeyler bizi tatmin etmiyor sayın yetkililer, söylemek istediğim o. Yani bin kişiye verirsiniz, on bin kişiye verdik bile... Yani yalancılıkla suçlamıyorum, sakın, öyle değil, size öyle gelir veriler ama öyle midir; emin değilim.

Yine, RTÜK... RTÜK, çocuk istismarı ve ihmali konusunda farkındalık yaratmak için kamu spotları ya da özel projeler geliştiriyor mu? Bir kitapçığınızı gördüm şurada, değil mi? Çocuk...

RTÜK BAŞKAN YARDIMCISI FEYZULLAH TECİRLİ - Evet, çocuk dergisi.

ŞENOL SUNAT (Manisa) - Hatta "Türkiye'de Birleşmiş Milletler Erişilebilirlik Logosu'nu alan ilk dergi." demişsiniz. Kaç kişiye ulaştı bu dergi?

RTÜK BAŞKAN YARDIMCISI FEYZULLAH TECİRLİ - 30 bin adet basılıyor, tüm kamu kurum ve kuruluşlarında, tüm noktalarda var.

ŞENOL SUNAT (Manisa) - Her ay mı basılıyor?

RTÜK BAŞKAN YARDIMCISI FEYZULLAH TECİRLİ - Hayır, üç aylık periyotlarda basılıyor.

ŞENOL SUNAT (Manisa) - Üç aylık periyotlarda 30 bin kişiye gidiyor. Türkiye kaç milyon?

RTÜK BAŞKAN YARDIMCISI FEYZULLAH TECİRLİ - Dijitalde de var efendim, tüm dünyaya açık, yabancı yayınla beraber.

ŞENOL SUNAT (Manisa) - Bunları ailelere, eğitimcilere ulaştırmak zorundasınız. Evet, basılı olarak masrafı çok olur, basılı olmasın ama dijital olarak da bilgilendirmek zorundasınız. 30 bin kişi komik bir şey. Birçok şeyde de "proje hâlinde" dediğinizi duydum. Ya, bugüne kadar bunlar proje hâlinde olmamalı.

Evet, biraz önce ifade ettiğim gibi, çocuk istismarı haberlerinin verilme biçimiyle ilgili medya kuruluşlarına RTÜK'ün rehberlik ettiği özel bir etik kılavuz var mı, varsa da ne kadar etkin uygulanıyor? Çocukların ihmaline, öldürülmesine, cinsel istismarına veya şiddete ilişkin haber ve programlarda etik ihlalleri önlemek için RTÜK bugüne kadar hangi somut adımları attı? Hani, ne yaptığınızı soruyorum.

Bir de 2020 ile 2024 yılı arasında çocuk haklarını ihlal eden yayınlarla ilgili kaç şikâyet alındı? Bunlardan kaçına işlem uygulandı?

BAŞKAN CENGİZ AYDOĞDU - Bunlara yazılı cevap da verebilirsiniz daha sonra arkadaşlar.

ŞENOL SUNAT (Manisa) - Tabii, tabii, yazılı olarak da cevap verilebilir.

Çocuk istismarı ve şiddet içerikli yayın yapan kuruluşlara uygulanan cezalar nelerdir? Bu cezaların caydırıcı olduğuna inanıyor musunuz? Çocukları olumsuz etkileyebilecek içeriklerin televizyon ve dijital platformlarda yayılmasını önlemek için mevcut denetim mekanizmalarınız nelerdir diye soruyorum. Çok soru sordum, kızıyorsunuz, biliyorum da...

Kızmıyorsunuz değil mi Sayın Başkan?

BAŞKAN CENGİZ AYDOĞDU - Hayır, kızmıyoruz.

TUBA KÖKSAL (Kahramanmaraş) - Bize bırakmıyorsunuz da belki o açıdan...

BAŞKAN CENGİZ AYDOĞDU - "Bütün soruları soruyorsunuz." diyorlar.

ŞENOL SUNAT (Manisa) - Öyle mi?

RADİYE SEZER KATIRCIOĞLU (Kocaeli) - Bize kalmıyor, soru bize kalmadı.

ŞENOL SUNAT (Manisa) - Bırakayım mı acaba biraz?

BAŞKAN CENGİZ AYDOĞDU - Yok, sorun, buyurun.

ŞENOL SUNAT (Manisa) - Sizlerin hislerine tercüman olmak için soruyorum bunları.

Çocukların şiddet içerikli yayınlardan korunması için medya kuruluşlarına yönelik özel bir bilgilendirme, rehberlik ve zorunlu eğitim programınız var mı? Bu soru biraz olmayabilir yani şey bir durum değil ama var mı? Belki de vardır bizim bilmediğimiz RTÜK'le ilgili çünkü RTÜK çok gündeme geliyor biliyorsunuz.

BAŞKAN CENGİZ AYDOĞDU - Bu soruya şunu ilave edeyim ben: Bu konuda Millî Eğitim müfredatına ders olarak "şu konulabilir" gibi bir teklifiniz olursa biz onu iletiriz.

ŞENOL SUNAT (Manisa) - Tabii, sizden teklif de... Bizim böyle bir şeyimiz yok ama bunları teklif ediyoruz diyebilmelisiniz.

TUBA KÖKSAL (Kahramanmaraş) - Medya okuryazarlığı vardı ama.

ŞENOL SUNAT (Manisa) - Vardı da ben okullarda doğru dürüst uygulanmadığı kanaatindeyim.

Dijital platformlardaki -ki bu Bilgi Teknolojilerini de ilgilendiriyor- içeriklerin denetimi RTÜK sorumluluğuna veya BTK sorumluluğuna girdiğine göre, çocuk istismarı ve şiddet içeren içeriklere karşı hangi önlemleri alıyorsunuz? Sosyal medya platformlarında, çocuk haklarını ihlal eden içeriklerin kaldırılması için RTÜK olarak bir denetim veya iş birliği mekanizmanız var mı? İşte, bu da diğer bakanlıklarla, Millî Eğitimle falan, diğer bakanlıklarla, Aile Bakanlığıyla...

Çocukların ekran başında maruz kaldığı olumsuz içeriklere karşı ailelere eğitimler veriyorsunuz ama ne kadarına ulaşabiliyor? Önemli olan, bunu ulaştırma yollarını hepimizin araması. Projeleriniz var mı bu konuda, diyorum. RTÜK'le ilgili bu kadar.

BTK'yle ilgili de çok kısa, orada kısa keseceğim, hislerinize yine tercüman olmak için yapacağım.

YILDIZ KONAL SÜSLÜ (İstanbul) - Biz hislerimizi ifade edebiliyoruz ama sizi de kesmek istemiyoruz, o yüzden...

ŞENOL SUNAT (Manisa) - Sağ olun.

Şimdi, İnternet Bilgi İhbar Merkezi, çok güzel bir şey ama dediğim gibi, yine güvenli internet hizmeti kaç milyon kişi dediniz?

BİLGİ TEKNOLOJİLERİ VE İLETİŞİM KURUMU BAŞKAN YARDIMCISI ABDULKERİM GÜN - 50 milyonu geçti Sayın Vekilim.

ŞENOL SUNAT (Manisa) - 50 milyon kişi bundan yararlandı mı, yararlanmak için başvurdu mu?

BİLGİ TEKNOLOJİLERİ VE İLETİŞİM KURUMU BAŞKAN YARDIMCISI ABDULKERİM GÜN - Şu an yararlanıyor.

ŞENOL SUNAT (Manisa) - "Yararlanıyor", bu güzel bir şey.

Sizin yetkiniz ne diye sormak istiyorum, mesela çocuk istismarı içeriklerini...

BİLGİ TEKNOLOJİLERİ VE İLETİŞİM KURUMU BAŞKAN YARDIMCISI ABDULKERİM GÜN - Zaten az önce sorduğunuz soru bizim içindi.

ŞENOL SUNAT (Manisa) - Sizindi, onun için dedim, bazen ikinizin görev ve yetkilerinizi karıştırabilirim.

BİLGİ TEKNOLOJİLERİ VE İLETİŞİM KURUMU BAŞKAN YARDIMCISI ABDULKERİM GÜN - Sayın Vekilim, çocuğun cinsel istismarında direkt olarak, kanunen, katalog suçların içine girdiği için, orada hemen "ihbar web"den veya herhangi bir yerden, bir kamu kurumundan veya anonim bir yerden bir link veya bir içerik geldiği zaman, anında emniyet siberle muhatap oluyoruz. İçeriği de hemen, anında kapatmayıp onların ve yargının sürece dâhil olup o içeriğin muhatabını, orijini bulmalarından itibaren hemen siteyi engelleyip o şekilde devam ediyoruz.

ŞENOL SUNAT (Manisa) - Peki, o zaman en son sorum: Çocukların internet ortamında korunması için BTK'nin önerdiği veya desteklediği yeni bir yasal düzenleme var mı?

Ben teşekkür ediyorum.