| Komisyon Adı | : | (10/235, 837, 1601, 1602, 1800, 1801) Esas Numaralı Meclis Araştırması Komisyonu |
| Konu | : | TÜİK Başkan Yardımcısı Tuğba Değirmenci'nin, resmî istatistikler, Türkiye'de veri, veri yönetimi, veri yönetimindeki dönüşüm, yapay zekânın ihtiyaçları ve TÜİK'in yapay zekâ konusundaki çalışmaları hakkında sunumu |
| Dönemi | : | 28 |
| Yasama Yılı | : | 3 |
| Tarih | : | 22 .04.2025 |
HASAN ÖZTÜRK (Bursa) - Ben teşekkür ediyorum bu sunum için öncelikle.
Şimdi, zaten sonuçta Türkiye'de tüm kamu kurumlarından veri toplayan, veri isteyen ve bu istediği verileri belli standart veri setleri şeklinde isteyen başka bir kurum var mı Türkiye İstatistik Kurumundan başka? Dolayısıyla, hani bugüne kadarki deneyimlerle aslında belli standartları, özellikle kamu kurumlarıyla veya özel sektörle belli veri setleri şeklinde oluşturmuşsunuzdur diye düşünüyorum. Bu verilerle ilgili, veri alma dışında, veri vermeyle ilgili yani verileri paylaştığınız kurumlar var mı? İstatistikleri, bunları kullanması ve çalışması için bu böyle bir altyapı var mı? Bir de sizin hazırladığınız istatistiklerin doğruluğuyla ilgili bir sorumluluğunuz var mı? Yani sizin hazırladığınız bir istatistiğin doğru olmamasının Türkiye İstatistik Kurumu üzerinde bir sorumluluğu var mı?
Tabii, TÜİK deyince bizim hep enflasyon aklımıza geliyor. Özellikle enflasyon rakamlarında hesaplayan kurumlarla arada ciddi bir farklılık ve tutarsızlıklar var. Bu konuda bir sorumluluğu var mı TÜİK'in? Çünkü açıklanan verinin ciddi bir etkisi var, tabii siz konuya hâkimseniz.
TÜİK BAŞKAN YARDIMCISI TUĞBA DEĞİRMENCİ - Şöyle: Bilişim teknolojileri ekipleri olarak buradayız fakat tabii ki bu konularda size bilgi vermeye çalışacağım.
Şimdi, ilk olarak TÜİK'ten veri çıkıyor mu? İstatistik Kanunu çerçevesinde TÜİK'ten veri çıkmıyor, TÜİK'ten veri çıkamaz.
HASAN ÖZTÜRK (Bursa) - O yüzden mobil uygulama yok.
TÜİK BAŞKAN YARDIMCISI TUĞBA DEĞİRMENCİ - Mobil uygulamanın olmamasının onunla alakası yok. Mobil uygulama sizin zaten şu an yayınladığınız "web" sitesi verilerini mobil cihazlarla daha iyi görüntülemenizi sağlayan bir teknoloji. Fakat bizden neden veri çıkamıyor? Şimdi, yine Tarım Bakanlığı örneği vereceğim. Diyelim ki Tarım Bakanlığı bize veri veriyor ve o veriler veri tabanlarımıza yazıldığı andan itibaren biz tekrar Tarım Bakanlığına bile şu an veri vermiyoruz çünkü artık o resmî istatistiktir, istatistiki veridir ve artık gizlilik kurallarına tabidir fakat biz yine biraz önce bahsettiğim kamu veri alanı çalışmaları kapsamında acaba kamusal veri paylaşımını nasıl güçlendiririz diye -hani biraz önce sorular geldi "Yapsaydınız nasıl bir yasal düzenleme yapardınız?" diye- bu konularda yoğun bir mesai harcadık ve bunu diğer kamu kurumlarıyla da paylaştık. Şöyle bir düzenleme söz konusu olabilecek ileride: Eğer verinin sahibi yani kaynak kurumun onayı var ise ve -diyelim ki bizden bu veriyi başka bir kurum talep ediyor- bu veriyi toplama hakkı yasayla talep eden kurumda mevcut ise yani kaynak kurumun rızası var, veriyi isteyen kurumun da yasayla yetkisi var bu veriyi almaya; bizim bu temizlenmiş, işlenmiş verinin ilgili kaynak kurumdan alınmadan bizden işlenmiş hâliyle, temiz hâliyle talep eden kuruma verilmesiyle alakalı çalışmalarımız var ki bu olmalı diye düşünüyoruz, olmak zorunda. Verimlilik için, daha az maliyet için niye kamu kurumları birbirinden sürekli veri talep etsin? Böyle sıkı korunmuş protokollerle bu veri paylaşımını kolaylaştırmak gibi mevzuatsal çalışmalarımız şu an inşallah, Meclisin önüne getirilmeye hazır hâle geldi.
İkinci sorunuz: "Doğruluk sizin için ne ifade ediyor?" Şimdi, Türkiye İstatistik Kurumu belli kalite prensiplerine göre istatistik üretimi yapar, belli metodolojilere göre yapar. Biraz önce söylediğim gibi, biz, Eurostat'ın veya uluslararası standartların, "kompendium"ların takipçisiyiz, onlar da bizi gözlemliyorlar ve biz belli kalite prensiplerine göre üretim yapıyoruz. Bu kalite prensiplerinin bir tanesi tabii ki doğruluk. Siz bir süreç işletiyorsunuz, biraz önce de bahsettik. Şimdi, çok detaya da girmeye gerek yok, biz bu verinin üreticisi ekipler de değiliz ama şunu söyleyebiliriz: Bir matematiksel işlem, bir istatistiki süreçten bahsediyoruz. Bu istatistiki sürecin çıktısı herkes için ortalamadır, ortalamayı temsil eder, ortalama bir Türk vatandaşı gibi mesela bazı istatistikler için ve bütün bu süreçler "doğruluk" kriteri altında, mümkün olan en büyük şeffaflık ve doğruluk kriteri altında tabii ki yürütülür. Biz zaten doğruluğu esas alarak üretim yapıyoruz. O yüzden bu sorunuza bu şekilde cevap verebilirim ama daha detay, ürün bazında bir bilgi talebiniz olursa onu hem kendi aramızda hem de istatistik üretici birimlerimizle beraber size sağlayabiliriz.