BAŞKAN FUAT OKTAY - Gündemimize geçmeden önce, yine, küresel düzeyde ve bölgemizde cereyan eden güncel gelişmeler ile bir önceki toplantımızdan bu yana Komisyonumuzun gerçekleştirdiği faaliyetler hakkında kısaca görüşlerimi paylaşmak istiyorum.

Amerika Birleşik Devletleri'nde yeni yönetimin göreve başlamasını müteakip önemli bazı gelişmelerin yaşandığına hep birlikte şahit oluyoruz. ABD Başkanı Trump'ın Dünya Sağlık Örgütü, Paris Anlaşması gibi uluslararası iş birliği mekanizmalarını terk ettiğini ve ABD dış politikasını giderek tek taraflı radikal kararlarla yürütmeye çalıştığını da yine izliyoruz hep birlikte. İlan edilen gümrük tarifeleri ve ortaya çıkan ticaret savaşları riski ve bunun getirdiği belirsizlik ortamı dünya ekonomisi açısından ciddi endişe kaynağı oluşturmaktadır. Öte yandan, ABD yeni yönetiminin Ukrayna-Rusya savaşında takındığı tavır ve NATO'nun işlevselliğini sorgulayan söylemlerinin Avrupa ülkelerinin güvenlik politikalarını gözden geçirmelerine ve Avrupa Kıtası'nın güvenliği konusunda yeni arayışlara girmelerine yol açtığını da gözlemliyoruz. Ülkemizi de yakından ilgilendirmekte olan bu gelişmeler önemli imkânları ve riskleri de beraberinde getirmekte, Komisyon olarak bu gelişmeleri çok yakinen takip ediyoruz.

Değerli Komisyon üyeleri, bu gelişmeler yaşanırken maalesef yakın coğrafyamızdaki çatışma ve savaş ortamı da devam etmektedir. ABD yönetiminin barışı sağlamaya yönelik girişimlerine ve geçici ateşkes ilanlarına rağmen Rusya-Ukrayna savaşı hâlen devam etmektedir. Malumunuz olduğu üzere ülkemiz Ukrayna-Rusya savaşına diplomatik bir çözüm bulunması için savaşın ilk günlerinden bu yana ciddi çabalar göstermiş ancak Batılı ülkelerin aksi değerlendirmeleri, aksi yöndeki politikaları dolayısıyla barış sağlanamamıştı. Barışın sağlanması için her iki tarafın da masada olması gerektiği yönündeki politikamızı bugün de devam ettiriyoruz.

Değerli katılımcılar, Değerli Komisyon üyelerimiz; 19 Ocak tarihinde Gazze'de geçici ateşkesin ilanı sonrasında İsrail'in verdiği sözleri tutmadığını ve saldırılarını, katliamlarını sürdürdüğünü, 2 Mart tarihinden itibaren de tüm insani yardımları engellediğini ve Filistin'de insanlık dramının devam ettiğini endişeyle izliyoruz. Tüm bu gelişmeleri şiddetle kınıyor ve tüm imkânlarımızla Filistin halkının yanında olmayı sürdürüyoruz.

Değerli arkadaşlar, Suriye'de güvenlik ve istikrarın tesisi amacıyla yoğun bir gayret ortaya konulmaktadır. Böylesi kritik bir dönemde Suriye'yi birlik ve beraberlik içinde geleceğe taşıma yolundaki çabalara zarar verilmemesi büyük önem taşımaktadır. Suriye halkının ve yönetiminin yanında olmaya devam ediyoruz. Bu çerçevede, gerek ikili gerek bölgesel düzeyde girişimlerimizi sürdürmekteyiz. Öte yandan, Suriye'deki tüm güçlerin merkezî yönetimin kontrolüne girmesi ve terör unsurlarının silahlarını bırakarak kendilerini tasfiye etmeleri büyük önem taşımaktadır.

Son günlerde Pakistan ve Hindistan arasında yaşanmakta olan gerginliği de yine endişeyle takip ediyor, bu gerginliğin bir an önce düşürülmesini arzuluyoruz.

Değerli Komisyon üyeleri, bir önceki toplantımızdan itibaren yaptığımız bazı faaliyetlere de kısaca değinmek ve faaliyetlerle ilgili de bilgi vermek istiyorum. 13 Şubat 2025 günü Kazakistan-Türkiye Parlamentolararası Dostluk Grubuyla Gazi Meclisimizde heyetler arası bir görüşme gerçekleştirdik.

18-19 Şubat 2025 tarihlerinde Türk Devletleri Parlamentoları Dışişleri Komisyonları Toplantısının 2'ncisini İstanbul'da yaptık. Türk Devletleri Dışişleri Komisyonları arasında bundan böyle periyodik toplantılar düzenleneceğini kararlaştırmış durumdayız. Yine, bu toplantıda bu gerçekleştirilecek kurumsal iş birliğinin esaslarını belirledik ve bu yönde bir bildiri de yayınlanmış durumdayız. Bir sonraki toplantınınsa bu yılın eylül ayı başında Kırgızistan'da düzenlenmesi yönünde karar aldık.

Kazakistan, Türkmenistan ve Özbekistan'ın AB'yle ilişkileri bağlamında Güney Kıbrıs Rum Yönetimi'yle olan ilişkilerini de yakından takip ediyoruz. Türk dünyasının devam eden entegrasyonunu etkilemesine izin vermeden Türk devletlerinin politikalarını KKTC lehine daha fazla geliştirmeleri yönünde çabalarımızı artırıyoruz. Bu hususu Türk dünyasıyla tüm ikili ve çok taraflı temaslarımızda gündeme getirmekteyiz. Bu çerçevede, Kırgızistan'da yapılacak Dışişleri Komisyonları 3'üncü Toplantısında da yine bu konu gündemimizde olacaktır.

Yine, 27 Şubat 2025 günü Hindistanlı ve Türk akademisyen ve uzmanlardan oluşan bir heyetle faydalı bir toplantı gerçekleştirerek Türkiye-Hindistan ilişkilerini değerlendirme fırsatı bulduk.

7 Martta Komisyonumuz Başkan Vekili Sayın Mustafa Canbey Uganda Parlamentosu Dışişleri Komisyonu Başkan Vekiliyle yine yararlı bir görüşme gerçekleştirdiler.

11 Martta Romanya Senatosu Dışişleri Komisyonu Başkanı Titus Corlatean ve beraberindeki Senato heyetini Gazi Meclisimizde misafir ettik. Ayrıca, daha sonra Romanyalı ve Polonyalı yetkililerle gerçekleştirdiğimiz temaslar sonrasında Türkiye-Romanya-Polonya Dışişleri Komisyonları üçlü toplantısının önümüzdeki aylarda Romanya'da gerçekleştirilmesi yönünde karar aldık.

24-25 Mart tarihlerinde Varşova'da düzenlenen Avrupa Birliği Ortak Dış ve Güvenlik Politikası ve Ortak Güvenlik ve Savunma Politikası Parlamentolararası Konferansı'na katıldık. Ülkemizin, Avrupa'nın güvenliği ve istikrarı için taşıdığı önemi orada bir kez daha dile getirme fırsatı bulduk ve orada da zaten AB ülkelerinin de Türkiye'yle ilişkilere ve kendi geliştirmeye çalıştıkları yeni güvenlik mimarisinde Türkiye'yle iş birliğinin yollarını aradıklarını da şahit olduk ama aynı zamanda kendi içlerinde de henüz hemfikir olamadıkları kendi güvenlik mimarileriyle ilgili bazı hususlara da yine şahit olmuş olduk.

Konferans vesilesiyle çeşitli temaslar yapma fırsatı da bulduk tabii ki. Bu çerçevede, Finlandiya, Macaristan ve Polonyalı muhataplarımızla ikili temaslar; ayrıca, Estonya, Letonya, Litvanyalı muhataplarımızla da yine dörtlü bir görüşme gerçekleştirdik. Bu son görüşmede Eylül 2025'te Baltık ülkeleriyle Letonya'nın başkenti Riga'da dörtlü toplantı gerçekleştirme kararı aldık.

8 Nisanda Küba Halkın Gücü Ulusal Meclisi Uluslararası İlişkiler Komisyonu ve Latin Amerika ve Karayipler Parlamentosu (Parlatino) Başkanı Sayın Rolando Patricio'yu Gazi Meclisimizde ağırladık. Keza, 8 Nisan günü de Irak Temsilciler Meclisi Irak-Türkiye Parlamentolararası Dostluk Grubu Başkanı ve beraberindeki dostluk grubu heyetini kabul ettik.

11 Nisanda Antalya Diplomasi Forumu'na katılarak Küresel Yönetişimde Parlamenter Diplomasinin Rolü Yuvarlak Masa Toplantısı'nın moderatörlüğünü de yine Komisyon Başkanı sıfatıyla gerçekleştirdim.

15 Nisan tarihinde Peru Kongresi, Peru-Türkiye Parlamentolararası Dostluk Grubu Başkanı Sayın Vivian Olivos Martinez'i yine Gazi Meclisimizde kabul ettik, ilişkilerimizi değerlendirme fırsatı bulduk.

Son olarak da 20-22 Nisan tarihlerinde Komisyon olarak Rusya Federasyonu'nda resmî bir ziyaret gerçekleştirdik, muhataplarımızla heyetler arası görüşmeler yaptık ve Rus-Türk İş İnsanları Birliği Yönetim Kurulu üyeleriyle de bir araya geldik.

Ayrıca, son Komisyon toplantımızdan bu yana Tunus, Umman Sultanlığı, Almanya ve İrlanda'nın Ankara Büyükelçilerini de kabul ettik ve yine, ülkelerimiz arasındaki gelişmeleri değerlendirme fırsatı bulduk. Ülkemizin dış politikasında önemli bir yer tutan parlamenter diplomasi faaliyetlerimize önümüzdeki dönemde de yine yoğun bir şekilde devam edeceğiz.

Değerli Komisyon üyeleri, değerli arkadaşlar; Komisyonumuzda esas komisyon olarak bekleyen teklif sayısı 50'dir. Bugün bunlardan 6 kanun teklifi daha Komisyonumuzda müzakere edilecektir. Bu vesileyle, Komisyonumuzda kabul edilen ve hâlen Genel Kurulda beklemekte olan 91 uluslararası anlaşmanın mevcut olduğunu dikkatinize getirmek isterim. Malumunuz olduğu üzere bu teklifler yasama dönemi içerisinde Genel Kurulda görüşülmemeleri halinde kadük kalmakta ve Komisyonumuzun çalışmaları, ne yazık ki buradaki harcanan emekler de boşa gitmektedir. Çifte vergilendirmenin engellenmesi, yatırımların teşviki gibi birçok alanlarda burada görüştüğümüz ve doğrudan vatandaşlarımızın faydasına olan ve onları doğrudan etkileyen anlaşmaların bir an önce yürürlüğe girebilmesi için Komisyonumuza farklı gruplar tarafından pek çok talep ulaşmakta. Genel Kurulda beklemekte olan uluslararası anlaşmaların belirli kategoriler altında topluca ve hızlı bir şekilde görüşülmesi için tüm parti grupları olarak da sizlerden destek vermenizi rica ediyorum. Bu yönde hazırlanan bir çalışmayı da size ayrıca sunacağız. Biz bunu aslında AK PARTİ Grubuna da yazıyla resmî olarak da iletmiş durumdayız. Kendi içimizdeki teklifleri, hâlihazırda Genel Kurula indirmiş olduğumuz teklifleri de taslak olarak kategorize etmiş durumdayız. Bu, gruplar arasında görüşülebilir ama bizim grupların temsilcisi olarak Komisyonda olan arkadaşlarımız burada bu işi sahiplenebilirlerse tüm grupların bununla ilgili hemfikir olmaları ve bir an önce bu konuları görüşmemiz noktasında bunu partilerüstü bir konu gibi değerlendirip -gerçekten de partilerüstü bir konu- siyasetüstü bir konu gibi değerlendirip bir an önce bu emeklerimizin karşılığını Genel Kuruldan da geçirerek... Bu anlaşmalar gerçekten emek istiyor; tüm bakanlıklarımızla ikili görüşmeler, haftalar, aylar, bazen yıllar süren çalışmaların sonucunda oluşturuluyor. Dolayısıyla, bunların boşa gitmemesiyle ilgili... Beş yıl, on yıl burada bekleyen teklifler var, bunlara yazık diye düşünüyoruz yani bunların bekletilmesinin bir anlamı yok, kimseye de faydası yok. Eğer burada sizler de destek verirseniz kendi gruplarımız nezdinde ve gruplar arasında böyle bir anlaşmayı sağlayabilirsek en azından buradan geçen bu tekliflerin tamamını kategoriler hâlinde geçirme fırsatı buluruz, tekrardan da kadük kalmasını da engellemiş oluruz. Ben tekrar bu vesileyle destekleriniz için de teşekkür ediyorum.

Toplantımızın hayırlara vesile olmasını temenni ediyorum ve gündemimize geçiyorum.

Evet, basına da teşekkür ediyoruz arkadaşlar.