İZZET AKBULUT (Burdur) - Sayın Başkanım, saygıdeğer milletvekilleri, değerli bürokratlar; tabii, ben de Kıymetli Elâzığ Milletvekilimiz gibi TOKİ'yi başarılı bir kurum olarak görüyorum ama şimdi, Komisyonumuzun doğası gereği yapmış olduğumuz denetimlerle birlikte daha başarılı olmasını istiyoruz ki dar gelirli ailelere daha fazla konut verilebilsin, işte deprem bölgesindeki yurttaşlarımızın ihtiyaçlarına daha fazla karşılık verilebilsin. O anlamda, 2020, 2021, 2022 ve 2023 yılında bazı kalemlerde bazı rakamlar var. Kıymetli Genel Müdürümüzün, kıymetli bürokratlarımızın, hatta Sayıştay denetçilerimizin de bu rakamlara dikkat çekmelerini rica edeceğim.

Sayın Genel Müdürüm, şimdi, net satışlar ile satışların maliyet hesaplarına baktığımız zaman -satışların maliyetini net satışlara böyle bir oranlama yapalım dedik- mesela, 2020 yılında 10 milyar lira ortalama bir satış varken bunun maliyeti, satışların maliyeti 8,38 milyar yani yüzde 83'ü maliyete gitmiş; 2021'de 12 milyar 931 olan satışın 9 milyar 630 maliyeti var yani yüzde 74'ü gidiyor. Aslında, enflasyonist ortam başladı, rakamlar, inşaat malzemeleri, daha fazla ödemeler yapıyoruz ama maliyeti düşürüyoruz baktığınız zaman; yüzde 83'ten yüzde 74'e düşürmüşüz. Keza, 2022'yi inceleyelim dediğimiz zaman, orada 28 milyar 805 satışın 12 milyar 91 milyona maliyeti var. Orana baktığımız zaman yüzde 42, muazzam derecede bir başarı var aslında yani yüzde 83 nereye, yüzde 42 nereye. İlerliyoruz, 2023'e baktığımızda -her ne kadar konumuz 2023 olmasa da- hesaplardaki gelir tablolarına baktığımızda, 50 milyar lira net satışta maliyeti 13 milyar 711 olarak görüyoruz. Düşünün, 2020'de 10 milyardı, maliyet 8; 2023'te 50 milyar yaptık, maliyet 13 milyar yani 2023'te bir başarımız var, buna eyvallah, kutlamak gerekiyor ama...

DENİZ YAVUZYILMAZ (Zonguldak) - Vatandaş soyuluyor gibi görünmüyor mu?

İZZET AKBULUT (Burdur) - Burada çok muazzam kârlılık varsa, Kıymetli Deniz Başkanın söylediği gibi, dar gelirlilere o zaman konut sağlanmasında daha fazla bir satış yapılarak bir şey mi var yoksa 2020-2021 yıllarında yönetimsel bir zafiyet mi var? Yani burada maliyet saptamasında mı bir sıkıntı var? Çünkü bütün kalemlerinize bakıyoruz, pazarlama, satış, dağıtım giderlerinize bakıyoruz; genel yönetim giderlerinde, personel giderlerinde, hepsinde bir artış var 2023'e baktığınız zaman. Örneğin, pazarlama, satış giderleri 2020'de 8,5 milyonken 30 milyona çıkıyor ya da personel gideri 103 milyonsa 387 milyona çıkıyor 2023'e kadar yani bu rakamların da bence bir gözden geçirilmeye ihtiyaç var, izahata muhtaç bazı kalemlerimiz var. Mesela, diğer olağan giderler kalemine bir bakalım hep beraber yani yıllar itibarıyla bakalım gelir tablolarında. 1,434 milyon bu kalem 2020 yılında, 26 milyona çıkıyor 2021'de, 2022'de bir şeyler oluyor, 4,86 milyona düşüyor; başarı, kurum için önemli bir azaltım bu ama aynı kalem 2023'te 930 milyona yükseliyor. Bakın, 1,434 2020'de, 2021'de 26 milyon, bu rakam 2022'de 4,86 milyona düşüyor ama 2023'te 930 milyona çıkıyor. Bunun da muhakkak ve muhakkak Komisyonumuza bu kalemin bilgilendirilmesi gerekiyor.

Yine, kısa vadeli borçlanma... Yani "kısa vadeli borçlanma" deyince benim aklıma bir yıldan daha az vadesi olan borçlanmalar geliyor. Kalemde uzun vadelideki borçlar da mı buraya atıldı bilmiyorum ama eğer böyleyse burada uzun vadeli borçlanmaya gitmesi lazım kurumumuzun çünkü orada da 2020'ye bakıyorsun 39 bin, normal yani kabul edilebilir bir rakam, gayet de düşük hatta; 2021'de bu rakam 652 milyona çıkıyor. 39 bin nere, 652 milyon nere Sayın Başkanım. 652 milyon 64 bin hatta, küsuratı bile 2020'den fazla. Bu rakam 2 milyar 547 milyona yükseliyor Sayın Genel Müdürüm, 2022'de. 2023'te aynı rakam yani kısa vadeli borçlanma giderlerimiz 5 milyar 265 milyona gidiyor. Yani bunu uzun vadeliye çevirmemiz mümkün değil mi? Uzun vadeliye çevirirsek daha fazla yurttaşımıza, mali durumu çok güçlü olmayan yurttaşımıza daha kolay, daha fazla konut veremez miyiz ya da keza, başarılarıyla övündüğümüz deprem bölgesindeki konut sayılarını artıramaz mıyız? Örneğin, az önce "Nurhak'ta hiç verilmedi." dedi, buralara verilemez mi? Yani bu hesapları kontrol eder, düzgün hâle getirebilirsek kurum çok daha fazla başarılı hâle gelecektir.

Yine olağan dışı faaliyetlerinden doğan giderler... Bu hesapta da yine izaha muhtaç rakamlar var, dikkatinizi çekmek istiyorum. Yine 2020'de 123 binle başlıyor ama ondan sonra 2021'de 5 milyon 715 bin; yine küsuratı bile 2020'den fazla. 2022'de 6 milyon 718 bine çıkıyor, bu rakam 2023'te ne olduysa 240 bine düşüyor. Yine kurum için başarı ama 2023'te gösterilen bu başarı 2020, 2021, 2022'de niye gösterilmemiştir? Kurum ne kadar zarara uğratılmıştır? Bu zararlar olmasaydı ne kadar fazla konut teslim edilecekti? Bunlarla alakalı bir rapor vermenizi sizlerden rica edeceğim.

Yine bazı milletvekillerimiz söyledi, altyapı sorunları çözülmeden konutlar teslim ediliyor diye. Kendi şehrim Burdur'da "Kurna TOKİ" diye konutlarınız vardı. Orada da aynı şekilde belediye baypas edilerek temiz ve içilebilir su ve atık su bağlantıları yapılmadan oraya TOKİ konutları yapılmıştı ve uzun süredir yurttaşlarımız buraya hâlâ daha yerleşemediler. Bununla alakalı yine dikkatinizi çekmek isteyeceğim, Burdur Kurna TOKİ.

Yine Burdur Necati Bey Mahallesi TOKİ; aynı şekilde daha hâlâ yatırım bekleniyor, sürekli bir ihaleye çıktığı söyleniyor. 10 Nisanda ihale yapılmış fakat bölgeden aktif bir derenin geçiyor olması orada bazı sıkıntılar doğurabilir diye bir endişemiz var. Bununla alakalı bir çalışmanız var mıdır, bu konuyla alakalı yine bilgi isteyeceğiz sizden.

Yine geçtiğimiz yıllarda ÖÇK bölgesi ilan edilen, "Türkiye'nin de Maldivleri" olarak adlandırılan Salda Gölü'müzün olduğu Yeşilova ilçemizde de ciddi bir ev talebi bulunuyor. Bu anlamda, bu göç talebini baskılamak için -yani sığmıyorlar- yine acil olarak TOKİ konutlarına orada, Burdur Yeşilova ilçemizde ihtiyaç var.

Yine, Çavdır ilçemizde 4'üncü etap TOKİ çalışmaları yapılıyor fakat Batı Organize Sanayi Bölgesi Çavdır ilçesine geleceğinden dolayı konut ihtiyacının artacağı, nüfusun artmasından dolayı konut ihtiyacının artması... Yine 5'inci etap TOKİ'nin gündeme alınması ilimizden gelen taleplerdir.

Kıymetli Başkanıma, değerli milletvekili arkadaşlarıma ve kıymetli bürokratlara çalışmalarında kolaylıklar diliyorum.

Teşekkür ediyorum.