MÜZEYYEN ŞEVKİN (Adana) - Teşekkür ediyorum Sayın Başkan.

Hazırunu saygıyla selamlıyorum.

Ben de arkadaşlarımın bıraktığı yerden devam etmek istiyorum. Türkiye Enerji, Nükleer ve Maden Araştırma Kurumu -özellikle açık okumak istiyorum- madde 9 ila 14'te; Maden ve Petrol İşleri Genel Müdürlüğü madde 19-20'de; Enerji Piyasası Düzenleme Kurulu madde 23-25'te; elektrik üretim dağıtım ve tüketim tesislerinin kurulması, işletilmesi 26'ncı maddede işlenmektedir. Bu kanun teklifi maddelerinin büyük çoğunluğunun Enerji, Sanayi, Ticaret, Bilim ve Teknoloji Komisyonunda görüşülmesi gerekirken, birçok arkadaşımızın da burada ifade ettiği gibi farklı komisyonların görev alanlarına giren düzenlemeleri içeren bu torba kanun tekliflerinin ilgili komisyonlarda görüşülmesi yerine "esas komisyon" sıfatıyla sadece Plan ve Bütçede görüşülmesi ve esastan ilgili oldukları hâlde tali komisyon olarak belirlenen diğer komisyonlara getirilmemesi gerçekten bu faaliyetlerin etkisizleştirilmesine yol açmaktadır. Teklifte yer alan madde metinlerinden her biri ayrı ayrı ihtisas komisyonlarının çalışma alanına giren detaylarıyla uzun uzun görüşülüp tartışılması gereken düzenleme konularıdır.

Şimdi, baktığımız zaman örneğin bizim bugün burada tartışmamız gereken, Anayasa Mahkemesi tarafından iptal edilmiş maddeleri tartışmak değil Maden Yasası'nın çıkarıldığı günden itibaren yani kırk yılda tam 29 kez değişmesi ve sizin iktidarınız, AKP iktidarı döneminde yirmi iki yılda da 22 kez değişmesi. Yani bizim tarım alanlarını korumamız, orman alanlarını, zeytinlik, turizm alanları ve bütün sulak alanları korumamız gerekirken maalesef bunu yapmak yerine MTA elindeki ruhsatları MAPEG'e devrediyor ve burada MAPEG'den -haraç mezat- bu ülkenin maden yatakları ve ruhsatları satışa çıkarılıyor.

Yine, Türkiye'nin enerji talebinin yüzde 74 oranında dışa bağımlı olduğu ortadayken ve elbette ki enerji bağımlılığının bağımsızlık ilkesini de tehdit ettiği ortadayken maalesef Türkiye enerjide yerli, yenilenebilir, çevreyle uyumlu enerji kaynaklarını yeterince değerlendirmemektedir. Türkiye'nin enerji konusunda ciddi çalışmalar yapması gerekirken biz burada AYM'nin iptal ettiği kararlarla zaman kaybetmekteyiz.

Bugün 13 Mayıs ve ne yazık ki 301 madencimizi toprak altında bıraktığımız günün yıl dönümü. Madenlerde iş cinayetleri alabildiğine sürüyor. Baktığımız zaman Manisa'nın Soma ilçesindeki maden ocağında bir yılda 230 bin ton üretim yapılırken üretim 10 kat artırıldı, maden patronu üretim maliyetlerini 140 dolardan 23,8 dolara indirerek arttırdıklarını anlatarak övündü. Maalesef kâr ve rant hırsı ve vahşi madencilik ne yazık ki 13 Mayıs 2014'te maden ocağında yangın çıkmasıyla 301 madencimizin hayatına mal oldu. Peki, bundan ders çıkardık mı? "Hiç kaza olmayacak diye bir şey yok." diyen günün Başbakanı Sayın Erdoğan, buradan size haykırmak istiyorum: Sorumlular hesap vermedi, adalet tesis edilmedi, göstermelik cezalarla her şey kapatılmaya çalışıldı. Ne yazık ki bu maden facialarından ders almadık. 2014'te Ermenek'te 18 işçi, 2016'da bu maden kazasından sonra Siirt Şirvan'da 16 işçi, işçi 2018'de Balıkesir Dursunbey'de 18 işçi, 2022'de Amasra'da 42 işçi ve en son 2024'te İliç'te 9 işçi hayatını kaybetmiştir. Bunun yanı sıra, hayatını kaybeden birer ikişer madenci de vardır ancak ne yazık ki bunlar haber değeri bile taşımadığı için haber olmuyor. Yani öyle bakıldığı için yanlış anlaşılmasın, ben öyle düşünmüyorum. Evet, kaybettiklerimize hep rahmetle anıyoruz ama artık rahmet değil, önlem alma zamanıdır.

Dolayısıyla, madenlerde iş cinayetlerinin sona ermesi, insanların maden facialarında, depremde, selde, heyelanda ölüme terk edilmemesi için hiçbir yetkilinin sorumluluk almadığı bu sürecin artık son bulması gerekiyor. Kanunlar âdeta yazboz tahtasına dönüşüyor, kalıcı bir madencilik politikası oluşturulmuyor. Bakın, 1985'ten bugüne tam 29 kez değişiyor; halkın ihtiyaçlarına cevap vermeyen, genelde firmalarının önünü açan 1-2 maddelik değişiklikler yapılarak âdeta yamalı bohçaya çevriliyor Maden Yasası. Bu ülkenin kalkınması açısından, doğal kaynakların korunması, işçi ve iş güvenliğinin sağlanması için kapsamlı bir yasal değişikliğe ihtiyaç varken biz burada AYM'nin iptal ettiği maddeleri defalarca uyarmış olmamıza rağmen, yeniden yasal hâle getirmek için zaman kaybediyoruz.

(Mikrofon otomatik cihaz tarafından kapatıldı)

BAŞKAN MEHMET MUŞ - Teşekkür ediyorum Sayın Şevkin.

MÜZEYYEN ŞEVKİN (Adana) - Rica ediyorum, çok önemli.

Türkiye ham petrol...

Çok rica ediyorum, önemli çünkü bizim kanunumuz.

BAŞKAN MEHMET MUŞ - Sayın Şevkin...

MÜZEYYEN ŞEVKİN (Adana) - Bakın, bizim Komisyona gelmesi gereken 15 maddelik kanun teklifi, önemli olduğunu düşünüyorum, rica ediyorum.

BAŞKAN MEHMET MUŞ - Sayın Şevkin, teşekkür ediyorum. Herkese aynı uygulamam var.

MÜZEYYEN ŞEVKİN (Adana) - Ama bakın, asli olarak olması gereken...

BAŞKAN MEHMET MUŞ - Sizin Komisyonunuzdan yazı da geldi bana.

RAHMİ AŞKIN TÜRELİ (İzmir) - Sayın Başkan, konuşmasını tamamlasın.

MÜZEYYEN ŞEVKİN (Adana) - Şimdiye kadar bitirirdim.

BAŞKAN MEHMET MUŞ - Tamamlasın, bir şey demiyorum.

RAHMİ AŞKIN TÜRELİ (İzmir) - Yok, tamamlayın canım.

MÜZEYYEN ŞEVKİN (Adana) - Bakın, Türkiye ham petrolde ve petrolde yüzde 91 oranında dışa bağımlı. Elektrik ithalatının çoğunu Gürcistan'dan, Yunanistan'dan, Azerbaycan'dan yapmakta olan bir Türkiye var. Aralık 2024'te 282077.32 terajul doğal gaz ithal etmişiz. Şimdi Akkuyu Nükleer Santrali için 2010 yılında Rusya'ya on beş yıllığına kilovatsaat başına 12,35 sent garanti vermişiz. Oysa dörtte 1 oranında Türkiye başka kaynaklardan bunu üretebilirken bu garantiyle tam 285 milyar kilovatsaat Rusya'ya para ödenecek.

BAŞKAN MEHMET MUŞ - Teşekkür ediyorum, sağ olun.

MÜZEYYEN ŞEVKİN (Adana) - Ya, neden rahatsız oluyorsunuz bunu söylememizden?

BAŞKAN MEHMET MUŞ - Değerli arkadaşlar, kimsenin bir şeyden rahatsız olduğu yok. Bütün platformları kullanmakta serbestsiniz Sayın Şevkin. Sadece kuralları uyguluyorum ben.

MÜZEYYEN ŞEVKİN (Adana) - Bakın, 5627 sayılı Enerji Verimliliği Kanunu var, buna dair... Bakın, 5 Nisanda elektrik kilovatsaatine yüzde 25 oranında zam yapıldı, güzel; peki, elektrik dağıtım şirketlerine de yüzde 34,5 zam yapıldı. Bunlar hiçbir yatırım yapmazken, zamlardan nasibini alırken ucuz ve kaliteli enerjiye ulaşım için yeterli çalışma yapılmıyor ve bu denetlenmiyor; bunu buradan biz haykırmayacak mıyız?

BAŞKAN MEHMET MUŞ - Teşekkür ediyorum Sayın Şevkin.

MÜZEYYEN ŞEVKİN (Adana) - 42 milyon 389 bin 208 konut ayda 5 milyar fazla ödüyor.

BAŞKAN MEHMET MUŞ - Sayın Şevkin, teşekkür ediyorum.

MÜZEYYEN ŞEVKİN (Adana) - İki cümlem kaldı Sayın Başkan.

Bugün yüzde 83'ü özel sektöre geçmiş durumda hizmetlerin, kamusal hizmet olması gereken dağıtım ve perakende satışın yüzde 100'ü zaten özelleştirildi. Bir tek özelleşmeyen iletim sistemi kaldı, onu da özelleştireceksiniz ve bunun bedelini vatandaş ödüyor.

Teşekkür ederim.

BAŞKAN MEHMET MUŞ - Değerli milletvekilleri...

RAHMİ AŞKIN TÜRELİ (İzmir) - Sayın Başkanım, 13 madde bu Komisyonu ilgilendirdiği için, tali komisyon çalışmayınca böyle oluyor. Sayın Şevkin de onları dile getirdi. Tali komisyon çalışsa orada ayrıntılı konuşacak.

BAŞKAN MEHMET MUŞ - Sayın Şevkin'e bir itirazımız yok.

MÜZEYYEN ŞEVKİN (Adana) - Enerjinin dışında da bir şey konuşmadım, Kur'an'a falan girmedim dikkat ederseniz.