BAŞKAN CÜNEYT YÜKSEL - Değerli milletvekilleri, bugün, 23 Mayıs 2025 tarihinde Türkiye Büyük Millet Meclisi Başkanlığına sunulan ve aynı tarihte esas komisyon olarak Komisyonumuza havale edilen (2/3138) esas numaralı Afyonkarahisar Milletvekili İbrahim Yurdunuseven ve Çorum Milletvekili Yusuf Ahlatçı ile 143 Milletvekilinin Karayolları Trafik Kanununda Değişiklik Yapılmasına Dair Kanun Teklifi'ni görüşmek üzere toplanmış bulunmaktayız.

Bildiğiniz üzere, Komisyonumuz son dönemde reform niteliğinde önemli çalışmalara imza attı. Özellikle yargı reformu strateji belgeleri doğrultusunda hukuk sistemimizin daha etkin, hızlı ve güvenilir işlemesi adına birçok düzenlemeyi hayata geçirdik. Bu kapsamda, temel hak ve özgürlüklerin korunması, hukuk güvenliğinin sağlanması, toplumsal düzenin muhafazası ve yargı sisteminin etkinliğinin artırılması adına önemli değişiklikleri hayata geçirdik. Gerçekleştirdiğimiz titiz ve detaylı çalışmalarla adalet sistemimizin daha da güçlenmesine önemli katkılarda bulunduk.

Bugün gündemimize aldığımız kanun teklifi de yine bu doğrultuda 2025 yılında yayımlanan Dördüncü Yargı Reformu Stratejisi dikkate alınarak Meclis Başkanlığına sunulmuştur. Söz konusu strateji belgesinde ceza adaleti sisteminin caydırıcılığının artırılması temel amaçlar arasında sayılmıştır. Bu kapsamda belirlenen faaliyetler arasında trafikte işlenen suçlar ile trafik güvenliğini tehlikeye uğratan kabahatlerin yaptırımlarının caydırıcılık ilkesi göz önüne alınarak yeniden düzenlenmesi, trafikte saldırı amacıyla araçtan inme gibi davranışların sürücü belgesinin geri alınması da dâhil olmak üzere müstakil yaptırıma bağlanması ve ölümlü veya yaralanmalı trafik kazalarında zaruret dışında olay yerinin terk edilmesinin ayrı bir suç olarak düzenlenmesi yer almaktadır. Teklifimiz, bu hedefler doğrultusunda hazırlanmıştır ve takdirlerinize sunulmuştur.

Kıymetli katılımcılar, kanun teklifimiz, ölümlü ve yaralanmalı trafik kazalarının önlenmesi ve kara yolu trafik güvenliğinin artırılmasını amaçlamaktadır. Ülkemizde alınan tüm tedbirlere rağmen sadece 2024 yılında -ki az sonra hem İçişleri Bakanlığımız hem kanun teklifi sahibi milletvekillerimiz bu bilgileri verecekler bize- 6 binden fazla vatandaşımız trafik kazalarında hayatını kaybetmiş ve yaklaşık 386 bin vatandaşımız ise çeşitli derecelerde yaralanmıştır. Bu vahim tablo, trafik kazalarının yol açtığı can kayıpları ile sosyoekonomik kayıpları azaltmayı ve trafik güvenliğini en üst düzeye çıkarmayı her zamankinden daha fazla gerekli kılmaktadır.

36 maddeden oluşan bu kanun teklifiyle, trafik güvenliğini tehdit eden davranışlara karşı caydırıcılığın artırılması, teknolojik gelişmelere uyum sağlanması ve uygulamada karşılaşılan aksaklıkların giderilmesi hedeflenmektedir. Bu doğrultuda, teklifle, öncelikle ölümlü veya yaralanmalı trafik kazalarında zaruret dışında trafik zabıtasının iznini almadan olay yerinden ayrılan sürücülere idari para cezasına ek olarak bir yıldan üç yıla kadar hapis cezası öngörülmektedir. Alkol veya uyuşturucu madde etkisinde araç kullanımı gibi toplumsal tehlike oluşturan eylemlere karşı cezai yaptırımlar artırılmaktadır. Hız ihlallerine yönelik kademeli ceza sistemi getirilerek 1 kilometre/saat hız artışının bile ölüm riskini 4 kat artırdığı bilimsel verileri ışığında hızın doğrudan ölümler üzerindeki etkisinin azaltılması arzulanmaktadır. Plaka sahteciliği, plakasız araç kullanımı, tescilsiz veya trafikten çekilmiş araçla trafiğe çıkılması gibi fiillere karşı cezalar yeniden düzenlenmektedir. Kırmızı ışık ihlali, makas atma ve kavşak önceliğine uymama, şerit ihlali, ters yön kullanımı ve konvoy şeklinde yolları kapatma gibi kasıtlı trafik düzeni bozucu eylemlere karşı hem idari hem de adli yaptırımlar getirilmektedir. Yine, ambulans ve itfaiye araçlarının geçiş üstünlüğüne riayet edilmemesi -burada sadece bir kural ihlali oralı olarak görülmemekte- zamanla yarışmanın söz konusu olduğu hayat kurtarma sürecini de engellemektedir ki bu teklifte ambulans ve itfaiye gibi geçiş üstünlüğü bulunan araçların yolunun kesilmesine, hareket kabiliyetlerinin engellenmesine yönelik etkin ve uygulanabilir yaptırımlar getirilmektedir. Sosyal medyada trafik kural ihlallerinin teşvik edilmesini engellemek amacıyla da düzenleme yapıldığı görülmektedir.

Değerli milletvekilleri, tabii, bugünkü toplantımızda, bildiğiniz üzere önce teklifin tümü üzerinde görüşme yapacağız. Bu görüşmelerde ilk olarak teklif hakkında Komisyonumuzu bilgilendirmek üzere teklifin ilk imza sahiplerine söz vereceğim. Ardından, talebi hâlinde yürütmeyi temsilen Sayın Bakan Yardımcısına söz vereceğim ve varsa İç Tüzük'ün 38'inci maddesi uyarınca verilmiş olan Anayasa'ya aykırılık önergelerini işleme alacağım.

Tabii, burada, siz değerli katılımcılarla bugün yapacağımız görüşmelerin özellikle ülkemizin trafik güvenliği açısından son derece önemli olduğuna ben inanıyorum. Burada, siz değerli milletvekillerimizin ve katılımcıların kıymetli katkıları, teklifin daha sağlıklı değerlendirilmesi ve uygulamada doğabilecek sorunların önlenmesi açısından büyük önem taşımaktadır. Yine, tabii, tekraren, katılımınız ve katkılarınız için şimdiden hepinize teşekkür ediyorum ve görüşmelerimizin de verimli geçmesini diliyorum.

Burada -az önce belirttim- Anayasa'ya aykırılık önergelerini işleme aldıktan sonra istem sırasına göre söz talep eden Komisyon üyelerimize söz vereceğim ve diğer milletvekillerinin söz taleplerini karşılayacağım. Teklifin tümü üzerindeki görüşmelerin tamamlanmasının ardından maddeleri üzerindeki görüşmelere geçeceğiz.

Şimdi, teklifin tümü üzerindeki görüşmelere başlıyoruz.

Teklif hakkında Komisyonumuzu bilgilendirmek üzere ilk sözü teklifin ilk imza sahiplerinden Afyonkarahisar Milletvekilimiz Sayın İbrahim Yurdunuseven'e veriyorum.

Buyurun Sayın Yurdunuseven...