İBRAHİM AKIN (İzmir) - Evet, Sayın Başkan, bu çalışma yöntemine karşılık eleştiri konusuna cevabınız gerçekten çok bireyseldi. Elbette sizin yetkiniz var, bu toplantıyı yirmi beş saat, otuz saat sürdürmek gibi kendi yetkinizi kullanmaya çalışıyorsunuz ama burada herhangi bir makine yok, insan var ve bir insanın da çalışma kapasitesi var, sağlıklı değerlendirme ve tartışma kapasitesi var. Siz aslında gerçekten insanlık dışı bir işe imza atıyorsunuz şu anda. Biz başka bir komisyonda on sekiz saat çalıştık, on sekiz saat sonrası Saadet Partili bir vekilim burada tansiyondan gidiyordu ve sonra komisyon bitirildi. Benim gördüğüm kadarıyla ilk kez yirmi beş saat ya da otuz saate yakın bir çalışma yapılıyor.

BAŞKAN MUSTAFA VARANK - Belki rekor bizdedir, bilmiyorum.

İBRAHİM AKIN (İzmir) - Şunu söylemek istiyorum: Bakın, şu andaki bu maddelerin hepsi, örneğin bu 14'üncü madde -yani 4342 sayılı Kanun'da- sizin bahsettiğiniz sınırlar içerisinde bir madde değil. Bakın, yenilenebilir enerjiye itiraz etmemekle beraber, sağlıklı yapılabilir olmasını düşünmekle beraber, burada sadece enerji politikası üzerinden bakıyorsunuz. Hayata sadece buradan bakarsanız o meraları sanki boş, işe yaramaz, her an her şey yapılabilir olarak bakarsanız oradaki hayatı bilmiyorsunuz demektir.

Bakın, ben, geçen bütün bölgeyi dolaştım. Ağrı'dan, Muş'tan, Van'dan Mardin'den Diyarbakır'a kadar bu bölgede mera şu anda o kadar kıymetli ki, bu meralar olmasa o insanlar orada hayvancılık yapamayacaklar. Muş'un mesela merası; o bölgede çok iyi bir hayvancılık yapılıyor. Hayvancılık büyük ölçüde azalmış olmasına rağmen, mesela Muş geliştirilebilir bir yer ama bu anlayışla devam ederse... Örneğin biz Ağrı'da bu özellikle RES'lerle, GES'lerle ilgili çok ciddi sıkıntı yaşıyoruz; meralar sanki herkese peşkeş çekilmeye çalışılıyor. Sadece bir yeri kurtarabildik. O da neden biliyor musunuz? O meralar sit alanıydı, onun için engelleyebildik. Dolayısıyla "ÇED Gerekli Değildir, istediğiniz merada GES'leri yapabilirsiniz." gibi bir anlayış biçimini burada geliştirmek doğru değil.

İkincisi, Paris İklim Anlaşması'na bağlı olarak da meralar sadece boş bir arazi değil, aynı zamanda biyoçeşitliliğin çok fazla olduğu, orada birçok yaşamın olduğu yer. Dolayısıyla, nasıl özellikle zeytinlerde 40 tane köyü kaldırıp başka yere götürme konusunu düşünüyorsanız bu maddede de aynı şey var, bu maddede hayat dışı bir şey var. Tamamen teknik, masa başında hazırlanmış bir yasa teklifiyle karşı karşıyayız. Bu madde uygun bir madde değil. Bu madde -ben size söyleyeyim- bölgenin hayvancılığını öldürme konusunda çok ciddi zarar verecek bir madde ve bunu biz yaşıyoruz şu anda. O nedenle bu maddeyi "kabul etmek", "olur" vermek mümkün değil. Bir kez daha gözden geçirilsin. Sadece güneş enerjisi meselesiyle, talep edilmesiyle sınırlı bir şey değil; hayvancılığın ve oradaki yaşamın da yok edilmesine sebep olacak bir karara imza atıyorsunuz. Bunu kabul etmiyoruz.

BAŞKAN MUSTAFA VARANK - Evet, Sayın Vekilim, bu güneş yatırımları ve rüzgâr yatırımları kendi kendine götürüp kurulup çalıştırılan şeyler değil. Yani Muş'ta -atıyorum- bağlantı noktası, kapasite var mı da insanlar böyle hurra Muş'un meralarına gidecekler, oraya yatırım yapacaklar.

İBRAHİM AKIN (İzmir) - Başkanım, şu anda Ağrı'nın en büyük problemi bu. En büyük problem bu.

BAŞKAN MUSTAFA VARANK - Ağrı'da kaç tane yatırım var Sayın Bakanım, çıkarabilir misiniz? Ağrı'da kaç tane güneş paneli ve rüzgâr yatırımı olabilir?

İBRAHİM AKIN (İzmir) - Mardin'de, Urfa'da. Ağrı'da en büyük problem bu.

BAŞKAN MUSTAFA VARANK - Urfa başka, bak, Urfa başka. Şimdi, Urfa'da yapılan yerlerin ne kadar mera özelliği var? Yani Gaziantep'in bir ilçesi tapunun üstünde mera gözüküyor, her taraf bina dolu ama bakarsanız mera gözüküyor.

İBRAHİM AKIN (İzmir) - Merak ettik, Çevre Bakanlığında gerçekten orası sit alanı olduğu için engelleyebildik, güneş enerjisi yapmaya çalışıyorlardı.