ÖMER FETHİ GÜRER (Niğde) - Bu süreçte şu anda iktidar tarafından yapılmış herhangi bir uygulama yok. Öyle olunca, alanda çiftçiler doğal olarak bizleri arıyorlar ve "Zirai Don Komisyonu çalışmaları bitmeden bir şey yapamayız, onun için de onların yapacağı çalışmaların sonucunu bekliyoruz." ifadeleri, Tarım ve Orman Bakanlığının bazı personeli tarafından soranlara ifade ediliyor. Şimdi, bu durumda bir yanlışlık var orta yerde çünkü Zirai Don Komisyonunun amacı kimin ne kadar zararı oluştuğunu tespitten çok ortaya çıkan felaketin boyutlarını irdeleyip bununla ilgili oluşturacağı raporu Meclise sunarak önümüzdeki süreçte benzer sorunların yaşanmaması yani bu Komisyonun bir ödeme komisyonu olmadığı ve bununla ilgili tespit yapma durumunda bulunmadığının kamuoyuyla paylaşılmasına ihtiyaç olduğunu düşünüyorum. Çünkü çok sayıda telefon alıyoruz; örneğin, Yozgat'ta dolu felaketi yaşandı birkaç gün önce, buğdayların veya ürünlerin, tarladaki ürünlerin hasadı mümkün değil, çiftçi bizi arıyor "Bizi de bu Komisyona katın, paramızı bizim de çıkarın." deniliyor. Şu ana kadar zirai donla ilgili Sayın Cumhurbaşkanının da açıklamış olduğu "ÇKS'li, TARSİM'de olsun olmasın, tüm çiftçilerin zararı karşılanacaktır." ifadesi hâlihazırda boşlukta durmaktadır. Bununla ilgili mutlak surette bir ödeme çiftçiler için ihtiyaçtır çünkü ilacını, gübresini aldığı bayiye olan borcunu ödeyemiyor, kredi döngüsü gerçekleştirilemiyor, 1 trilyon 8 milyara ulaşmış şu anda çiftçilerin kredi borcu bulunuyor. Bu süreç içinde Komisyonun da bir yerde bu şekilde tanımlanmasından dolayı bize de düşen bir sorumluluk, bunu siyasi iktidara hem iletmek hem de Komisyonun böyle bir işlevi olmadığını paylaşmak gerektiğini düşünüyorum.

Bu arada, kime, ne yardım, nasıl yapılacağı konusu da açıklık kazanmadı çünkü şu anda, Türkiye'de ÇKS'li çiftçilerden TARSİM'e kayıtlı olanlara TARSİM'in Genel Müdürü burada açıkladığında yüzde 2 civarında bir TARSİM ödemesi yapıldığını belirtmişti. Onun dışındakilerin ne kadar ödeme alacağı bilinmediği gibi, ÇKS'li olsun olmasın, bahçesi var, dalda ürünü var ama bu yıl ürün alamayacak, o zararların karşılanması talepti, bu konuda biz önergeler de verdik, kanun tekliflerini de Meclis gündemine getirdik. Buradaki sorun şu: Eğer o bahçeye bu yıl bakım olmazsa gelecek yıl da ürün olmayacak. Onun için, onun bahçeye bakım yapabilmesi için acil destek gerekiyor. Özellikle zirai don afetine uğramış bölgelerin afet bölgesi kapsamına alınarak özellikle borçlarının ötelenmesi zaruret. Eğer o sağlanmazsa önümüzdeki yıl da bu yılkinden daha sorunlu geçecek. Komisyonun bu bağlamda yaptığı çalışmalarda irdelediği alanların içinde de tanık olduğumuz gibi, bazı yerlerde hasar tespitleri yalnızca bahçe ürünlerinde yapıldı ve ÇKS'lilerde yapıldı, bazı yerlerde tarla bitkilerinin hasarlarıyla ilgili tespit dahi yapılmadı. Yapılacağı söylenmişti, ben aradım, yapılmamış yani erkenci ürünlerde, yılbaşında patatesin yaşadığı, lahananın, pancarın erken ekiminin yaşandığı tarla ürünlerinde yapılmamış, arpada yapılmamış. Böyle olunca da gerçek anlamda ciddi bir üretim kaybı var, üretim kaybıyla ortaya çıkan zarar ziyanın nasıl giderileceğinin de kamuoyuyla paylaşılması gerekir. Vesileyle başlangıçta bunu ifade etmek istiyorum. Zirai Don Komisyonu mevcudun tespiti ve bundan sonraki süreçte tekrar olabileceklerin -ki iklim değişikliğiyle bunlar yaşanacak- ortadan kaldırılmasına yönelik neler yapılabileceğinin araştırılmasına yönelik bir Komisyon ve tüm siyasi partilerden, grubu olan siyasi partilerden oluştuğu için de bir parti Komisyonu değil, Mecliste yer alan partilerdeki milletvekillerinden oluşmuş bir Komisyon olduğunu ifade etmekte yarar var ve bu beklentinin yaratılmasının, özellikle teşkilat eliyle de sağlanmasının yanlışlığını ifade etmek istiyorum.

Daha sonra, konuşmaların ardından tekrar söz alacağım.

Teşekkür ederim.