ERHAN USTA (Samsun) - Şimdi, bu kadar derin bir mevzuyu böyle bir cümle gerekçeyle anlatmak olmaz. Önce şunu bir soralım: Sistem değişikliği yok ama sistemde ciddi oranlarda değişiklik var; indirimli kurumlar vergisi oranını düşürüyorsunuz, yatırıma katkı oranını düşürüyorsunuz, yararlanma imkânı olduğu hâlde yararlanmayanlara dört dönem kural getiriyorsunuz, hepsinde on hesap dönemi sınırı getiriyorsunuz falan; ciddi bir kısıtlama var yani. Buna bir itirazımız olmayabilir, bakılabilir, ona bir şey demem ama o zaman bizim önce bir Sanayi Bakanlığından özellikle şunu bir dinlememiz lazım: Mevcut sistemin -mevcut teşvik sistemimizin diyelim- çıktıları nelerdi, ondan sonra hangi sıkıntıdan dolayı yani "Yeteri kadar yatırıma doyduk, artık bunları bir miktar kısalım." mı dedik yoksa "Bu sistem bir yatırım üretmedi, zaten bir şey olmuyor, hiç olmazsa biraz sınırlandıralım." mı dedik? Yani neye göre, neye istinaden böyle bir değişiklik yapılıyor? Onları bize anlatırlarsa biz de daha sonra değerlendirmelerimize ona göre devam edeceğiz.

Teşekkür ederim.

BAŞKAN MEHMET MUŞ - Başka söz talebi yok.

Bakan Yardımcımıza söz verelim.

Sayın Coştu, buyurun.

SANAYİ VE TEKNOLOJİ BAKAN YARDIMCISI ZEKERİYA ÇOŞTU - Teşekkürler Sayın Başkanım.

Tabii, teşvik sistemi, önemli sanayi yatırımlarını, diğer turizm, sağlık vesaire birçok alanda yatırımları teşvik ettiğimiz kapsamlı bir sistemdi. 2012 yılından bu yana uyguladığımız geniş kapsamlı bir sistemi Bakanlık olarak yürüttük.

Tabii, süreç içerisinde birçok değişikliğe maruz kaldı bu sistem, değişiklikler yapıldı zamanın ihtiyaçlarını karşılayacak şekilde. Tabii, dönem de değişiyor, ekonomik perspektif de değişiyor, şartlar değişiyor. Dolayısıyla, biz yaklaşık bir yıllık bir süreçte bu teşvik sistemini kapsamlı bir şekilde ele aldık. Hazine ve Maliye Bakanlığımız, Strateji ve Bütçe Başkanlığımızla beraber kapsamlı bir şekilde ele aldık ve etki analizinin doğurduğu sonuçları, çalışmaları ortaya koyduk. Epeyce gerçekten titiz, kapsamlı bir çalışmayı gerçekleştirdiğimizi ifade edebilirim. Zaten 30 Mayıs tarihi itibarıyla da teşvik sisteminde kapsamlı bir değişikliği hayata geçirdiğimiz yeni teşvik kararını devreye almış durumdayız Sayın Vekilim. Bu kapsamda biraz...

ERHAN USTA (Samsun) - Kamuoyuyla paylaşıldı mı bunların sonuçları, o etki analizi?

SANAYİ VE TEKNOLOJİ BAKAN YARDIMCISI ZEKERİYA ÇOŞTU - Tabii, tabii, etki analizi sonuçları detaylı bir şekilde kamuoyuyla paylaşılmadı ama biz çeşitli platformlarda mümkün olduğu kadar paylaşmaya çalışıyoruz.

ERHAN USTA (Samsun) - Meclisle paylaşma imkânı var mı Sayın Başkanım? Bunu Plan ve Bütçe Komisyonu olarak talep etseniz de yani etki analizleri yapılmış "Sistem değişikliği için kapsamlı çalışmalar yaptı kurumlar." diyor, onları bizimle...

BAŞKAN MEHMET MUŞ - Sizde mi onlar, diğer kurumlarda mı?

SANAYİ VE TEKNOLOJİ BAKAN YARDIMCISI ZEKERİYA ÇOŞTU - Biz Hazine ve Maliye Bakanlığımız ve Strateji ve Bütçe Başkanlığıyla beraber kapsamlı bir çalışma yaptık; arzu edilirse, uygun görülürse bir sunum, bilgilendirme de yapabiliriz Sayın Başkanım.

BAŞKAN MEHMET MUŞ - Olur Zekeriya Bey, bir hazırlık yapın, bu konuyu sunalım, milletvekilleriyle paylaşalım.

SANAYİ VE TEKNOLOJİ BAKAN YARDIMCISI ZEKERİYA ÇOŞTU - Hem etki analizini hem yeni sistemin getirdiği yenilikleri arz ederiz.

BAŞKAN MEHMET MUŞ - Olur.

ERHAN USTA (Samsun) - Sistemi görebiliriz, siteye baktığımız zaman buluruz da etki analizi esas benim şey yaptığım yani sistemi nereden nereye, hangi gerekçelerle değiştiriyoruz; bu önemli bir şey.

SANAYİ VE TEKNOLOJİ BAKAN YARDIMCISI ZEKERİYA ÇOŞTU - Tabii, evet.

Burada çok kısa değinebilirim arzu ederseniz. Mevcut yani mevcut dediğim eski sistemimiz genel itibarıyla bölgesel kalkınmayı hedefleyen, teknolojik kalkınmayı, katma değerli üretimi hedefleyen temel unsurlar barındırıyordu. Bölgesel kalkınma noktasında özellikle istihdam destekleri üzerinden önemli etkiler oluşturulmuş olduğunu tespit etmiş olduk, özellikle 6'ncı bölge illerimizde özellikle istihdam yoğun yatırımların diğer bölgelere nazaran çok daha yüksek oranda kazandırıldığını görmüş olduk. Katma değerli yüksek teknoloji destekleri noktasında teşvik sistemimizi biraz daha iyileştirmemiz, odaklanmamız gerektiği tespitlerini yapmış olduk.

(Mikrofon otomatik cihaz tarafından kapatıldı)

BAŞKAN MEHMET MUŞ - Buyurun.

SANAYİ VE TEKNOLOJİ BAKAN YARDIMCISI ZEKERİYA ÇOŞTU - Dolayısıyla, yeni teşvik sistemimizde bölgesel kalkınmayı kuvvetlendireceğini öngördüğümüz, özellikle katma değerli yüksek teknoloji yatırımlarının daha yüksek oranlarla daha nitelikli desteklerle teşvik edeceğimiz bir sistemi hayata geçirmeye çalıştık.

Teşvik unsurları itibarıyla da kaynak ayırdığımız, belki vergiden feragat ettiğimiz ama yeteri kadar etkisini görmediğimiz bazı teşvik destek unsurları olduğunu tespit ettik. Dolayısıyla, bunları da sadeleştirerek, verimsiz olduğunu gördüğümüz, tespit ettiğimiz hususları da biraz azaltarak belki, yeni teşvik sisteminde odaklandığımız alanlarda daha etkin ama verimsiz alanlarda maliyet etkinliği, verimliliği oluşturacak şekilde bir mekanizma hayata geçirmeye gayret ettik.

Açıkçası, bugün burada sunulan teklifte de bu teşvik sisteminin, bu analizlerin bir yansımasını gördüğümüzü ifade edebiliriz. Tabii, burada gördüğümüz bazı detaylar, kısıtlamaya yönelik hususlar gibi görünmekle beraber, teşvik sistemini biz bütüncül bir şekilde ele almış olduk. İşte, faiz destekleri gibi nakit destek unsurlarını çok artırdığımız, daha etkili olduğunu düşündüğümüz destek unsurlarını artırdığımız, yoğunlaştırdığımız, yeni programlar hayata geçirdiğimiz genel bir teşvik sistemi mekanizması oluşmuş oldu. Dolayısıyla, bütüncül çerçevede bu unsurlar da teşvik sisteminin etkinliğini, verimliliğini sağlamaya yönelik, bütçe yükünü hafifletmeye yönelik o anlamda öneriler olmuş oldu. Dolayısıyla, bütüncül pencerede, perspektifte baktığımızda bunların sistemin mali yükünü hafifletecek ama diğer taraftan da yeni hayata geçirdiğimiz unsurlarla, teşvikle artırdığımız desteklerle neticede yatırımları hızlandırmasını öngördüğümüz bir teşvik sistemi olduğu kanaatindeyiz.

Ben heyetinize arz ediyorum,

BAŞKAN MEHMET MUŞ - Evet, teşekkür ediyorum.

Sayın Usta...

ERHAN USTA (Samsun) - O zaman, aslında bu gözden geçirme esnasında bence şunu düşünmek lazımdı yani bunu kime sorarsanız sorun, bu işle ilgilenen kişilere; sistem çok karışık yani özellikle bu indirimli kurumlar vergisi meselesinin uygulanması son derece zor bazı yönlerde... Şimdi, 5 tane makinen var birbirinden farklı, 1 tane daha makine koyuyorsun, bir tesise yatırım yapıyorsun; o yatırımdan, o makinadan dolayı... Bunun ayrı bir muhasebeleştirmesi yok, ayrı bir cirosu yok, ayrı bir şeyi yok; oradan elde eden kârda oraya indirimli kurumlar vergisi uygulanıyor, diğer makinenin ürettiğine indirimli kurumlar vergisi yok gibi bir sistemimiz var şu anda. İşin evveliyatını -sizin yaşınız genç ama- okumuşsunuzdur ama devlette çalışmıyorsunuzdur muhtemelen. 2006 yılında bu yatırım indirimi sistemiyle kurumlar vergisi oranını yüzde 33'ten 20'ye düşürülünce "Kurumlar vergisini yeteri kadar düşürdük kardeşim, bu istisnaları kaldırıyoruz." denilip bu yatırım indirimi -o zaman yüzde 100'lerde hatta yerine göre yüzde 100'ün de üzerinde yatırım indirimi uygulaması vardı- yatırım indirimi sistemi kaldırıldı. Tabii, o zaman biz Devlet Planlama Teşkilatı olarak -o zaman kurumlar daha serbest konuşabiliyordu- buna itiraz ettik "Yanlış bir şey yapılıyor, yatırım indiriminin kaldırması yanlış." dedik. Çünkü kurumlar vergisini düşürelim imkânımız varsa -çünkü dünyada da trenddi işte, İrlanda yüzde 12,5'a düşürdü kurumlar vergisini bilmem ne falan- biz de düşürelim, yatırımcı gelsin; eyvallah da üretim yapan, yatırım yapan firma ile diğer firmalar arasında hiçbir ayrım yoktu yatırım indirimini kaldırdığınız zaman. Hâlbuki bizim üretimi teşvik etmemiz gerekiyordu. Yani ticaretini yapan ile üretimini yapanın ikisinin de yüzde 20 oldu vergileri. Hâlbuki diğerinin yatırım indiriminden faydalanması durumunda -yanlış hatırlamıyorsam- 18'e kadar düşüyordu ama öbürü 33'te kalıyordu. Sonra yeniden bu sistemin getirilmesi lazım, eski ismiyle gelmezse olmaz. Yani, şimdi, o tartışmaların isimlerini bile hatırlıyorum, söylemek uygun düşmez burada. "Buraya farklı bir yöntem bulalım." denildi, indirimli kurumlar vergisi gibi bir şey o zaman icat edildi. Şimdi, TÜRMOB yetkilileri sanıyorum buradadır, onlara da soralım yani onlar da bu işin nihayetinde öbür taraftan mütehassısı. Yani hakikaten uygulanması zor ve karmakarışık bir sistem. Yani muhtemelen Maliye de bunu istiyordur ama özellikle tabii, yine kurumların birlikte çalışarak... Yani niye söylüyoruz? İşte, yine de bir tavsiyede bulunmadan edemiyoruz. Yani bu sistemin basitleştirilmesi gerekiyor. Yani ölçemediğimiz hususlar üzerinden politika geliştiriyoruz. Yani bir üretim süreci içerisinde bir kısım malda yeni yapılan yatırım nedeniyle o maldan elde edilen kazanç, üretimden elde edilen kazanç vergi dışı veya indirimli vergiye tabi oluyor, diğeri indirimli vergiye tabi olmuyor gibi birtakım hususlar var. Bunlar bizim sistemimiz yani bir insanın AR-GE'ci olup olmadığını görmeyen bir sistemin bunu görmesi hiç mümkün değil.

(Mikrofon otomatik cihaz tarafından kapatıldı)

ERHAN USTA (Samsun) - Bitiriyorum Başkanım.

BAŞKAN MEHMET MUŞ - Tamamlayın lütfen.

ERHAN USTA (Samsun) - Dolayısıyla, bunun basitleştirilmesi lazım, bunu tekrar düşünmek gerekiyor.

Ha, diğer tarafına bir şey demeyeceğim yani nihayetinde ölçtüğünüzü söylüyorsunuz; keşke onları biraz daha bizimle paylaşabilseydiniz ama umarım paylaşırsınız. Tabii, her şeyi teşvik ettiğiniz zaman hiçbir şey teşvik etmediğiniz anlamına gelir. Çok yüksek teşvikler vardı ama korkum şu, onu da paylaşayım: Bu yüzde 90'a kadar indirim, kurumlar vergisinden faydalanan, özellikle 5'inci, 6'ncı bölgeler filan, zannediyorum, bundan olumsuz etkilenecek. Komple her tarafı mı düşürüyorsunuz, aşağı doğru çekiyorsunuz; yine onları avantajlı kılacak mısınız, kılmayacak mısınız onu bilmiyorum ama... Ha, bazen de şu oluyor: Yanında bir yere teşvik veriyorsunuz, oraya yatırımcı gitmiyor ama oraya verdiğiniz o teşvikten dolayı biraz daha belki durumu iyi olan yerde yatırım yapan da yatırım yapmaktan vazgeçiyor. Yani bazen verilip kullanılmayan teşviklerin de böyle bir zararı oluyor; işin o boyutu da görülerek yapılmıştır diye düşünüyorum.

Dolayısıyla, özetle şunu söyleyeceğim: Yani bundan sonraki bakış açınızda sistemi daha sadeleştirmeye yönelik bir şey yapılması uygun olacaktır diye düşünüyorum, onun için de bu oranların düşürülmesi...

(Mikrofon otomatik cihaz tarafından kapatıldı)

ERHAN USTA (Samsun) - Bitiriyorum Başkanım.

BAŞKAN MEHMET MUŞ - Buyurun.

ERHAN USTA (Samsun) - Katkı olarak ne dediniz burada? Katkıda da sadece şey kısmını ölçmüşsünüz, diğerine ilişkin bir şey söylememişsiniz yani yatırım döneminde diğer kazançta kullanılabilen fakat kullanılmayandan kaynaklanan... Tabii, onun geçmiş rakamları belli, oradan bir 15 milyar lira ama onun dışındakilere ilişkin herhangi bir rakamsal analiz yok. Yani ciddi parametrelerde değişiklik yapıyoruz, bunun sağlayacağı vergi avantajı... Veya olumsuz olacak belki; yatırım döneminde daha fazla yatırım yapılmasını engelleyecekse bunun olumsuz bir büyüme etkisi, istihdam etkisi olacak mı, olmayacak mı? Normal şartlarda etki analizinde bunları görmek isteriz yani sadece geçmişte ortaya çıkan rakamlar üzerinden bir gelir veya gider şeyi değil de... Çünkü burası çok önemli bir şey arkadaşlar, buranın etki analizinde üretimdir, istihdamdır yani büyüme, istihdam etkileri ile birlikte gelir ve maliyet etkilerini görmek gerekir.