Komisyon Adı | : | DIŞİŞLERİ KOMİSYONU |
Konu | : | İstanbul Milletvekili Numan Kurtulmuş'un Türkiye Cumhuriyeti Hükümeti ile Somali Federal Cumhuriyeti Hükümeti Arasında Ayni Hibe Desteği Anlaşmasının Onaylanmasının Uygun Bulunduğuna Dair Kanun Teklifi (2/2133) |
Dönemi | : | 28 |
Yasama Yılı | : | 3 |
Tarih | : | 17 .07.2025 |
YUNUS EMRE (İstanbul) - Teşekkür ediyorum.
Öncelikle ben de sözlerimin başında, Sayın Başkanım, şahsınızı tebrik etmek isterim yeniden seçildiğiniz için, başarılar diliyorum.
Dışişleri Bakan Yardımcısına da Dışişleri Bakanlığımızın değerli bürokratlarına da diğer kurumların temsilcilerine de hoş geldiniz diyorum.
Şimdi, tekrara düşmek istemiyorum ama bir konuyu dikkatinize sunmak isterim: Türkiye'nin bir ülkeyle ilişkilerinin derinleşmesi, dostluk bağının daha güçlü olması bu bizi tabii ki memnun edecek bir gelişme olur. Yani bundan özel bir olumsuz sonuç çıkarmak yerine, aksine bundan herkesin mutlu olması gerekir. Ama bazı ülkelerle ikili ilişkilerde gerçekten izaha muhtaç, açıklanması bu Komisyon tarafından bilinmesi gereken çok özel durumlarla karşı karşıya kalıyoruz. Geçtiğimiz yıllarda yine bu Komisyonda -bir örnek olarak söyleyeceğim- Katar'daki futbol turnuvasına bizim Türkiye'den polislerin gitmesiyle ilgili bir anlaşma görüşülmüştü. Orada Nuh Bey siz yoktunuz ama bir başka Bakan Yardımcısı arkadaşımız vardı. "Bu pek normal bir durum değil, niye bizim polisler gidiyor oraya, özel güvenlik görevlileri falan olmaz mı?" deyince o zaman Bakan Yardımcısı arkadaşımız: "Evet yani bizim Katar'la ilişkilerimiz normal ilişkiler değil." gibi bir yanıt vermişti. Bunu şunun için söylüyorum...
UTKU ÇAKIRÖZER (Eskişehir) - Özel.
YUNUS EMRE (İstanbul) - Özel. Şimdi, burada da bu meseleyi yani Türkiye ile Somali ilişkileri konusunu siyasi olarak Bakanlığınız Komisyonumuza daha açıklıkla anlatırsa bundan memnun oluruz çünkü Nuh Bey, şöyle: Özellikle geçtiğimiz yıl bizim basında Somali'deki Türk yatırımlarıyla ilgili kapsamlı haberler çıktı. Yani isim olarak da söyleyeyim, gazeteci arkadaşımız Deniz Zeyrek de özel olarak bu konuyla ilgili seri yazılar yayınlandı. Yani şöyle bir işleyişten bahsediliyor: Somali zaten yatırım kapasitesi maalesef son derece sınırlı bir ülke ama dünyadan ya da Türkiye'den, başka yerlerden aldığı hibeler var ve bu hibelerin yatırımlara dönüşmesinde Türkiye'den bu büyük projeleri yüklenecek firmalar var. Yani aslında bu özel ilişki konusunun aslında daha somutlandığı bir işleyişten bahsediliyor; şimdi birincisi bu. Yani böyle bir şey ne kadar doğru, bununla ilgili sizde ya da diğer kurumlarımızda yanıtlar varsa bunları duymak isteriz. Yani bu bildiğimiz ölçüler içerisinde bir ülkenin kalkınmasına yardım etmekten farklı bir şey çünkü bu konuştuğumuz şey. Yani bir grup iş insanına aslında bilindik ihale ve yatırım mevzuatları dışında belirli imtiyazlar sağlanmasından bahsediliyor; böyle mi, değil mi, bunu bir açıklamanızı isterim.
İkincisi; yine bu metin içerisinde, anlaşma metni içerisinde -tabii ki Sayın Büyükelçimizin dediği doğru- uyuşmazlıkların çözümüyle ilgili bir madde var ama burada gerçekten bu dostane çözüm konusu diğer anlaşma metinlerinden farklı. Diğer anlaşma metinlerinde ağırlıklı olarak başka mekanizmalara başvurulurken burada böyle bir mekanizma gündeme getiriyor. Bu binanın, bu tesisin ya da bu kompleksin üçüncü taraflara devri, gerçek ya da tüzel kişilere bedeli karşılığında ücretsiz devri, satışı, kiralanması, tahsis edilmesi, takas edilmesi, kat mülkiyeti verilmesi hakkına sahip olunması gibi konular, bunlar da çok istisnai şeyler ve en başta söylediğim yani bu hani normal olmayan, bilindik ilişkiler, ikili ilişkilerden farklı görünen işleyişe işaret eden metindeki vurgular bunlar. Onun için gündeme getirmek istedim.
Sonuç olarak, burada bizim Dışişleri Bakanlığına örneğin ya da herhangi bir idarenin bir parçasına Mecliste genel bütçe içerisinden bir pay aktarıldığında bunun nasıl harcanacağı ve bu harcamaların nasıl denetleneceğiyle ilgili bir mevzuatımız var. Bunu biliyoruz. Yani Sayıştay bunu denetleyecek, bu harcamaları denetleyecek, bakanlık bunları nasıl harcayacak, bunlar belli hadiseler. Sonuç olarak, buradaki bu hibelerin harcanmasıyla ilgili, örneğin böyle bir denetim prosedürü nasıl, bunu bir açıklayabilir misiniz yani bu var mı, varsa nasıl yapıyorsunuz? Bunlar sorularım.
Teşekkür ederim.