DİDEM ENGİN (İstanbul) - 19'uncu madde ve 24'üncü madde aslında birlikte okunması gereken iki madde kayıp ve kaçakla ilgili olarak. Bu iki madde de aslında yargı kararlarını baypas etmek için hazırlanmış olan iki madde yani dağıtım şirketlerinin faydasını gözeten, vatandaşın hakkını tamamen göz ardı eden iki madde. Bu konuyla ilgili, kayıp kaçak bedellerinin iadesiyle ilgili Yargıtay kararı vardı. Bu karardaki gerekçeyi çok kısaca sizlere okumak istiyorum: "Elektrik Piyasası Kanunu'nun 4'üncü maddesinde Elektrik Piyasası Düzenleme Kurumuna sınırsız bir fiyat belirleme hak ve yetkisi verilmemiştir. Elektrik enerjisinin nakli esnasında meydana gelen kayıp ve başka kişiler tarafından hırsızlanmak suretiyle kullanılan elektrik bedellerinin kurallara uyan abonelerden tahsili yoluna gitmek hukuk devleti ve adalet düşünceleriyle bağdaşmaz. Parasını her hâlükârda tahsil eden dağıtım şirketinin dağıtım şirketinin çağın teknik gelişmelerine ayak uydurmasına engel olur yani dağıtım şirketi kendi teknik alt ve üst yapısını yenileme ihtiyacı duymayacağı gibi, elektriği hırsızlamak suretiyle kullanan kişilere karşı önlem alma ve takip etmek için gerekli girişimlerde de bulunmasını engeller. Oysaki elektrik kaybını önleme ve hırsızlıkları engelleme veya hırsızı takip edip bedeli ondan tahsil etme görevi de bizzat enerjinin sahibi bulunan dağıtım şirketine aittir. Bununla birlikte, tüketici olan vatandaşın faturalara yansıtılan kayıp kaçak bedelinin hangi miktarda olduğunun apaçık denetlenebilmesi ve hangi hizmetin karşılığında ne bedel ödediğini bilmesi yani şeffaflık hukuk devletinin vazgeçilmez unsurlarındandır."

Şimdi, Yargıtay bu gerekçelerle kayıp kaçak bedellerinin iadesine yönelik vatandaşlarımızın taleplerini haklı buldu ve iade edilmesini uygun gördü. Bu iki madde de aslında bu vatandaşlarımıza verilen hakkın geri alınmasıyla ilgili ve dağıtım şirketlerine burada menfaat sağlamaya yönelik bir düzenleme. Yargı kararı sonucunda dağıtım şirketleri tarafından iade edilmek zorunda kalınan kayıp kaçak bedellerinin tüm elektrik abonelerinden yeniden tahsil edilmesi için çıkarılan bir yasa. Kayıp ve kaçak bedelini ödemiş olan yurttaşlar hiçbir kusur ya da sorumlulukları olmamasına karşın, bu düzenlemeyle birlikte bu iade edilen tutarları da mükerrer olarak yeniden ödemek mecburiyetinde kalacaklar.

19'uncu maddenin en sonunda şöyle bir ek de var, onuncu kısımda şu yazılı: "Kurum tarafından gelir ve tarife düzenlemeleri kapsamında belirlenen bedellere ilişkin olarak yapılan başvurularda ve açılan davalarda tüketici hakem heyetleri ile mahkemelerin yetkisi bu bedellerin kurumun düzenleyici işlemlerine uygunluğunun denetimiyle sınırlıdır." diyor. Yani, bir taraftan geçmişte iade talebinde bulunan vatandaşların hakkı gasbedilirken diğer taraftan bundan sonraki süreçte de mahkemeye gitmesinler vatandaşlar diye buna da düzenleme var burada. Mahkemelerin yetkisini sınırlamaya yönelik bir yaklaşım.

Diğer taraftan da, 24'üncü maddenin içerisindeki geçici madde 20'de de, biraz önce ifade ettiğim gibi, mahkeme ve tüketici hakem heyeti kararına istinaden dağıtım şirketleri ya da tedarikçi tarafından iadeler ve mahkeme kararında yer alan giderler dağıtım tarifeleri yoluyla karşılanır." diyor. Yani, bir kere bunu tekrar vatandaşlara faturalama imkânı sağlıyor.

Yine (b) kısmında, açılmış olan her türlü ilamsız icra takibi, dava ve başvurularda yine 17'nci madde hükümlerinin uygulanacağı yani aslında tüketiciye bunun yansıtılacağı çok açık bir şekilde bu iki maddede belirtilmiş. Dolayısıyla, biraz önce ifade ettiğim gibi, bu her iki maddenin de dağıtım şirketlerinin menfaatlerini koruyan ama vatandaşın hakkını gasbeden bir girişim olduğunu düşünüyoruz. Çıkarılması talebinde bulunuyoruz.