- 1924 Teşkilat-ı Esasiye Kanunu İlk Metin (Osmanlıca)
- 1924 Teşkilat-ı Esasiye Kanunu İlk Metin
- Tutanak ve Yasama Bilgileri
1924 Anayasasında yapılan ilk değişiklik, 10 Nisan 1928 tarihli ve 1222 sayılı “Teşkilatı esasiye kanununun bazı maddelerini muaddil kanun” ile yapılmıştır. Kanun, 14-04/1928 tarihli ve 863 sayılı Resmi Gazetede yayımlanarak yürürlüğe girmiştir. Bu Kanun altı maddeden ibarettir. Türkiye Büyük Millet Meclisinde görüşülmüştür. Kanunun metni, Kanunlar Dergisi 6. Cildinde 99. sayfasında yer almıştır.
İkinci değişiklik, 10 Aralık 1931 tarihli ve 1893 sayılı “Teşkilatı esasiye kanununun 95 nci maddesinin tadili hakkında kanun” ile yapılmıştır. Kanun, 15/12/1931 tarihli ve 1976 sayılı Resmi Gazetede yayımlanarak yürürlüğe girmiştir. Bu Kanun iki maddeden ibarettir. Türkiye Büyük Millet Meclisinde görüşülmüştür. Kanunun metni, Kanunlar Dergisi 11. Cildinde 7. Sayfasında yer almıştır.
Üçüncü değişiklik, 5 Aralık 1934 tarihli ve 2599 sayılı “Teşkilatı esasiye Kanununun 10 uncu ve 11 nci maddelerinin değiştirilmesi hakkında kanun” ile yapılmıştır. Kanun, 11/12/1934 tarihli ve 2877 sayılı Resmi Gazetede yayımlanarak yürürlüğe girmiştir. Bu Kanun, iki maddeden ibarettir. Türkiye Büyük Millet Meclisinde görüşülmüştür. Kanunun metni, Kanunlar Dergisi 14. Cildinde 33. Sayfasında yer almıştır.
Dördüncü değişiklik, 5 Şubat 1937 tarihli ve 3115 sayılı “Teşkilatı Esasiye Kanununun bazı maddelerinin değiştirilmesine dair kanun” ile yapılmıştır. Kanun, 13/02/1937 tarihli ve 3533 sayılı Resmi Gazetede yayımlanarak yürürlüğe girmiştir. Bu Kanun, dokuz maddeden ibarettir. Türkiye Büyük Millet Meclisinde görüşülmüştür. Kanunun metni, Kanunlar Dergisi 17. Cildinde 184 ve 185. sayfalarında yer almıştır.
Beşinci değişiklik, 29 Kasım 1937 tarihli ve 3272 sayılı “Teşkilatı Esasiye Kanununun bazı maddelerinin değiştirilmesine dair kanun” ile yapılmıştır. Kanun, 1/12/1937 tarihli ve 3773 sayılı Resmi Gazetede yayımlanarak yürürlüğe girmiştir. Bu Kanun, yedi maddeden ibarettir. Türkiye Büyük Millet Meclisinde görüşülmüştür. Kanunun metni, Kanunlar Dergisinin 18. Cildinde 8. Sayfasında yer almıştır.
Altıncı değişiklik, 10 Ocak 1945 tarihli ve 4695 sayılı “Anayasa” ile yapılmıştır. Bu değişiklik yeni bir Anayasa olarak kabul edilmekle birlikte, aslında 1924 Teşkilat-ı Esasiye Kanununun Türkçeleştirilmesi şeklinde yapılmıştır. Komisyon raporunda, Teşkilatı Esasiye Kanunundaki yabancı sözlerin Türkçe karşılıklarıyla değiştirilmesi, dil devrimimizin hukuk ve idare alanında da gerçekleşip kökleşmesine yardım edeceği düşüncesiyle hazırlandığı belirtilmiştir. Tasarıda eski Teşkilatı Esasiye Kanunu hükümlerinin esasında hiçbir değişiklik yapılmadığı ve manaya tamamen bağlı kalındığı ifadeleri de yer almıştır. Değişiklik, 15/1/1945 tarihli ve 5905 sayılı Resmi Gazetede yayımlanarak yürürlüğe girmiştir. Bu değişiklik, yüzbeş maddeden ibarettir. Türkiye Büyük Millet Meclisinde görüşülmüştür. Değişiklik metni, Kanunlar Dergisinin 27. Cildinde 88-97. sayfalarında yer almıştır.
Yedinci değişiklik, 24 Aralık 1952 tarihli ve 5997 sayılı “491 sayılı Teşkilatı Esasiye Kanununun tekrar meriyete konulması hakkında Kanun” ile yapılmıştır. Bu Kanun, 31/12/1952 tarihli ve 8297 sayılı Resmi Gazetede yayımlanarak yürürlüğe girmiştir. Mahiyeti itibariyle, daha önce Türkçeleştirilerek değiştirilen önceki Teşkilatı Esasiye Kanununun yeniden, eskiden yapılmış olan tadilleriyle birlikte tekrar yürürlüğe konulmasını öngörmüştür. Komisyon raporunda, dil işlerinin bir siyaset ve Devlet işi olmaktan çıkartılması ve salahiyetli ilim meclislerince serbest tetkik ve araştırmaların ışığı altında çalışılmasıyla mümkün olduğuna vurgu yapılmış ve Anayasa ve İçtüzük dilinin yaşıyan dile çevrilmesinin bir zaruret olarak duyulduğu belirtilmiştir. Kanun, iki maddeden ibarettir. Türkiye Büyük Millet Meclisinde görüşülmüştür. Kanun metni, Kanunlar Dergisinin 35. Cildinde 16. Sayfasında yer almıştır.
Sekizinci değişiklik, 27 Mayıs 1960 Askeri Müdahalesinden sonra 12 Haziran 1960 tarihli ve 1 sayılı “1924 tarih ve 491 sayılı Teşkilatı Esasiye Kanununun bazı hükümlerinin kaldırılması ve bazı hükümlerinin değiştirilmesi hakkında geçici kanun” ile yapılmıştır. Bu Kanun, 14/6/1960 tarihli ve 10525 sayılı Resmi Gazetede yayımlanarak yürürlüğe girmiştir. Bu Kanun, yirmiyedi maddeden ibarettir. Milli Birlik Komitesi tarafından doğrudan görüşülmüştür. Kanun metni, Kanunlar Dergisinin 43. Cildinde 1-5. Sayfalarında yer almıştır.
Dokuzuncu değişiklik, 12 Ağustos 1960 tarihli ve 55 sayılı “1924 tarih ve 491 sayılı Teşkilatı Esasiye Kanununun bazı hükümlerinin kaldırılması ve bazı hükümlerinin değiştirilmesi hakkındaki 1 sayılı geçici Kanunun bazı maddelerinde değişiklik yapılmasına dair Kanun” ile yapılmıştır. Bu Kanun, 16/8/1960 tarihli ve 10579 sayılı Resmi Gazetede yayımlanarak yürürlüğe girmiştir. Bu Kanun, altı maddeden ibarettir. Milli Birlik Komitesi tarafından doğrudan görüşülmüştür. Kanun metni, Kanunlar Dergisinin 43. Cildinde 129. Sayfasında yer almıştır.
Onuncu değişiklik, 12 Eylül 1960 tarihli ve 81 sayılı “1924 tarih ve 491 sayılı Teşkilatı Esasiye Kanununun bazı hükümlerinin kaldırılması ve bazı hükümlerinin değiştirilmesi hakkındaki 1 sayılı geçici Kanunun 6 ncı maddesinin 5 nci fıkrasında değişiklik yapılmasına dair Kanun” ile yapılmıştır. Bu Kanun, 12/09/1960 tarihli ve 81 sayılı Resmi Gazetede yayımlanarak yürürlüğe girmiştir. Bu Kanun, üç maddeden ibarettir. Milli Birlik Komitesi tarafından doğrudan görüşülmüştür. Kanun metni, Kanunlar Dergisinin 43. Cildinde 203. Sayfasında yer almıştır.
Onbirinci değişiklik, 13 Ekim 1960 tarihli ve 157 sayılı “1924 tarih ve 491 sayılı Teşkilatı Esasiye Kanununun bazı hükümlerinin kaldırılması ve bazı hükümlerinin değiştirilmesi hakkındaki 12 Haziran 1960 tarihli ve 1 sayılı geçici Kanuna ek “Kurucu Meclis Teşkili” hakkındaki Kanun” ile yapılmıştır. Bu Kanun, 16/12/1960 tarihli ve 10682 sayılı Resmi Gazetede yayımlanarak yürürlüğe girmiştir. Bu Kanun, kırkdört maddeden ibarettir. Milli Birlik Komitesi tarafından doğrudan görüşülmüştür. Kanun metni, Kanunlar Dergisinin 43. Cildinde 356-364. Sayfalarında yer almıştır.
