İBRAHİM HALİL ORAL (Ankara) - Sayın Başkan, kıymetli milletvekilleri; 283 sıra sayılı Kanun Teklifi'nin 13'üncü maddesi üzerine İYİ Parti Grubu adına söz almış bulunuyorum. Genel Kurulu saygıyla selamlıyorum.

Değerli milletvekilleri, kooperatiflerle alakalı olumlu düzenlemeler içeren teklif aslında bizi bir yandan da bu alandaki eksiklikleri görmeye itmiştir. Özellikle tarım alanında kooperatifleşmeyle alakalı çok kapsamlı politikalara ihtiyacımız olduğu aşikârdır. Dünyada ve Avrupa'da kooperatifleşme istihdamı ve verimliliği artmaktayken bizde özellikle tarım alanında bir kısır döngü ortaya çıkmıştır. Daha önce bu kürsüden defalarca çiftçimizin Tarım Kredi Kooperatiflerine ve Ziraat Bankasına olan borçlarını dile getirmiş, faizsiz, uzun dönemli erteleme ve taksitlendirme yapılmasını istemiştim ancak bu gerçekleşmedi. Bunun üstüne kuraklık felaketi yaşandı, çoğu çiftçimiz ekinlerini biçemeyecekleri için koskoca tarlaları sadece hayvan otlatmak için kullandılar. Bunu başkentimizde, Balâ'da canlı canlı gördüm. Bir çiftçimiz bu hâli anlatırken gözyaşlarına boğuldu.

Şimdi, 31 Ekim tarihi yaklaşıyor, yapılandırma ödemelerinde son tarih olan 31 Ekime kadar borçlarını ödeyemeyen çiftçilerimize haciz gelecek. Pek çok çiftçi ailesi ödeyecek gücü olmadığı için hacizlerle boğuşmaya başlayacak. Traktörü olanın traktörü gidecek, olmayan "Köyü satsak ödeyemeyiz." diyerek kaderine razı olacaktır. Sadece Tarım Kredi Kooperatifleri değil de kökenlerinde kooperatifleşmenin olduğu Ziraat Bankasına ait borçlar, elektrik borçları, diğer özel banka borçları da üst üste gelecek.

Doların 10 lirayı hedeflediği, mazotun, benzinin tarihinin en yüksek seviyesine ulaştığı, üstüne kuraklığın vurduğu bir ortamda çiftçiden borç tahsil etmeye çalışmak sorumsuzluktur, vicdansızlıktır. Bu sorumsuzluğu temizlemek yerine burada kooperatiflerin yönetimlerini ya da başka tali konuları veyahut palyatif çözümleri konuşmak ise Türkiye Büyük Millet Meclisine yakışmaz. İktidar bir an önce bütün partilerin, tarımla ilgili bütün sivil toplum kuruluşlarının katkısını alacağı bir tarım kurultayı, bir tarım şûrası yapmalı, bunu da Türkiye Büyük Millet Meclisinden bir araştırma komisyonuyla desteklemelidir.

Bütün dünyada kooperatifler istihdam, gelir ve verimlilik artırırken Türkiye'de "kooperatif" denilince akla sadece borçlar geliyor. Sizce de bir şeyler yanlış gitmiyor mu Türkiye'de?

Saygıdeğer milletvekilleri, Tarım Kredi Kooperatifleri borçlarında çiftçiler çaprazlama olarak birbirlerine kefil olmuş durumdadırlar yani kefillerin de kooperatife kendi borçları bulunmaktadır. Böyle bir sistemde ne borç ödenebilir ne de borç alınabilir. Tarımsal verimliliği artıracak, modernleşmeyi güçlendirecek adımlar atılmadıkça, tarımı kara düzen, babadan oğula geçen usullerle sürdürmeyi engellemedikçe bir adım ileri gidemeyiz. İlerleyemediğimiz için de çiftçi çocukları büyük şehirlere göç etmektedirler. Göç edince asgari ücretle çalışmaya mahkûm olurlar. Türkiye'de pek çok kalemin dövize bağlı olduğunu da biliyoruz. Yakıt bunun başında geliyor. Ekonomik beceriksizlikleriniz dövizdeki artışı tetikledikçe alım gücümüz düşüyor. Şubat ayında Türkiye'de 426 euro olan brüt asgari ücret 325 euroya kadar gerilemiştir. Böylece Türkiye asgari ücrette Avrupa Birliğinin dibindeki 332 euroluk Bulgaristan'ı da maalesef geçmiştir. İşte çiftçi çocukları tarımdan kazanamayacakları için bu ücretlere mahkûm olmaktadırlar o da iş bulabilirlerse.

Sayın milletvekilleri, kısacası, takke düşmüş kel görünmüştür, beceriksizliğiniz tescillenmiştir. İktidarın bir eski milletvekilinin geçtiğimiz günlerde dediği gibi ülkemizde mini mini zamlar yoktur, ülkemizde zamlar Ağrı Dağı'nı geçmiştir. Ülkemizde mini mini olan tek zam işçiye, memura, ücretliye yapılan zamlardır. Bunun müsebbibi de maalesef AK PARTİ iktidarıdır.

(Mikrofon otomatik cihaz tarafından kapatıldı)

İBRAHİM HALİL ORAL (Devamla) - Sayın Başkanım, bitiriyorum.

BAŞKAN - Buyurunuz efendim.

İBRAHİM HALİL ORAL (Devamla) - Teşekkür ederim.

2023'te iktidarı terk ettiğiniz günden sonra az da olsa hayırla anılmak istiyorsanız çiftçimizin lehine kalıcı birkaç adım atarsınız.

Bu düşüncelerle Genel Kurulu selamlıyor, teşekkür ediyorum. (İYİ Parti ve CHP sıralarından alkışlar)