ARZU AYDIN (Bolu) - Sayın Başkan, değerli milletvekilleri; 2020 Yılı Kamu Denetçiliği Kurumu Raporu Hakkında Dilekçe Komisyonu ile İnsan Haklarını İnceleme Komisyonu Üyelerinden Kurulu Karma Komisyon Raporu üzerinde söz almış bulunmaktayız. Sizleri, sizlerin şahsında aziz milletimizi; Köroğlu'nun torunları değerli Bolulu hemşehrilerimin vekâletleriyle saygı ve hürmetle selamlıyorum.

Sayın Başkan, değerli milletvekilleri; Kamu Denetçiliği Kurumu, Anayasa'mızın 74'üncü maddesinde yer alan hüküm gereğince, Türkiye Büyük Millet Meclisi Başkanlığına bağlı olarak 6328 sayılı Kanun'la kurulmuş ve idarenin işleyişiyle ilgili şikâyetleri inceleyen anayasal bir kurumdur. Yine, Anayasa'mızın 2'nci maddesinde bulunan hukuk devleti, özünde devlet otoritesini sınırlayan, bu otorite karşısında bireyin güvenliğini ve haklarını garanti eden bir sistemin kurulmasını amaçlamaktadır. Bu yüzden, hukuk devletinin kurulmasını amaçlayan tüm mekanizmaların temelinde bireyin özgürlük alanının genişletilmesi ve bu özgürlüklerin güvence altına alınması amacı yer almaktadır. Dolayısıyla, yürütme organının işlemlerinin hukuka uygunluk denetimine tabi kılınmasıyla hukuk devletinin oluşturulması mümkün olabilecektir. Hukuk devletine dayanan anayasal düzende, tıpkı yasama gibi, yürütme organı ile tüm idari makamların da eylem ve işlemlerinin hukuka uygun olmasının gerekeceği açıktır.

Bir hukuk devletinde hak ve özgürlük ihlallerine karşı birtakım denetim mekanizmalarının kurulması kaçınılmazdır. İşte, bu denetim mekanizmalarından birisi de Kamu Denetçiliği Kurumudur. Kamu Denetçiliği Kurumu, idareyi insan haklarına dayalı, adalet anlayışı içinde, hukuka ve hakkaniyete uygunluk yönleriyle denetlemekte, bir diğer tabirle hukuk devleti adına filtre etmekte ve böylece hukuk devletine olan inancı ve saygıyı pekiştirmektedir.

İdarenin hukuka uygunluk açısından denetimi, olayın sadece hukukilik, başka bir anlatımla hukuka uygunluk yönüyle ilgilidir. Yargı mercileri kısmı olarak takdir haklarını kullansalar da yerindelik denetimi yapamazlar. İşte bu noktada kamu denetçisinin önemi ortaya çıkmaktadır. Bu gibi durumlarda kamu denetçisi, idari işlemin ilgili olduğu kişi için en uygun çözümün, en uygun işlemin yapılmasını önermekte, bir haksızlık ya da bir hata yapılmamasını sağlamaya çalışmaktadır.

Kamu Denetçiliği Kurumu, her şeyden önce idare ile vatandaş ilişkilerinde yeni diyalog kanallarının sağlandığı ve en önemlisi, idarenin yürüttüğü kamu hizmetlerinde kalitenin yükseldiği bir vasıta olarak karşımıza çıkmaktadır. İdare ile vatandaşlar arasındaki uyuşmazlıkların bir bölümü dostane yollarla çözüldüğünden, idari yargının iş yükünü de hafifletmeye çalışmakta ve böylece idari yargı mercilerinin görevlerini daha verimli bir şekilde yürütmesinin sağlanması amaçlanmaktadır. Kuruma başvuruda bulunabilmek hiçbir zorlayıcı şarta tabi değildir. Şikâyetlerin yüzde 90'ı "web" sitesi üzerinden yapılabilmektedir. Kurum, ücretsiz olarak yapılabilen başvuruyu aldıktan sonra süratle incelemeyi yapmaya başlamakta, gerektiğinde bilirkişi incelemesi veya tanık dinleme yoluna başvurabilen yapısıyla en geç altı ay içinde karar vermektedir. Kuruma müracaat dava süresini durdurmaktadır. Kurul, şartların oluşması hâlinde tavsiye kararı vermektedir. İdare, bu hâlde genel olarak karara uygun davranmakta ve bu yolla vatandaşın kısa sürede sonuca ulaşması imkânı mümkün olmaktadır.

Kamu Denetçiliği Kurumu, bir insan hakları kurumudur. Bu nedenle, bireysel başvuruların yanında, başta insan hakları alanında olmak üzere çocuk, kadın, engelli hakları, eğitim öğretim hakkı gibi tüm konularda çalışmalar gerçekleştirebilmektedir.

Kamu Denetçiliği Kurumunun hukuk kurallarını vatandaş lehine uygulamaya gayret ettiği, idarenin eylem ve işlemlerinde yapılan hataları düzeltmeye katkısı nedeniyle idare ile vatandaş arasındaki güven duygusunu zenginleştirdiği, idarenin iyileşmesine ve idari yargının yükünün azalmasına neden olduğu, yönetime katılımın gerçekleşmesine katkı sağladığı, bu katkıları nedeniyle vatandaş hak ve özgürlüklerinin korunmasına yardımcı olduğu görülmektedir. Tamamen halkın daha iyi yönetilmesini sağlayan bu Kurum, idarenin hatalarını düzelttiği kadar vatandaşların kendi haklarını öğrenmesi ve aydınlanmasına da katkılar sağlamaktadır. İyi idare anlayışının yerleşmesi ancak hak arama sürecindeki bütün paydaşların iş birliğiyle mümkün olacaktır. Bu nedenle, buradan Kurumun kararlarına, bilgi ve belge taleplerine olumlu yaklaşan tüm kurum ve kuruluşlara teşekkür ediyoruz.

Elbette, denetleme kurumlarının sayısını ve muhteviyatını ne kadar artırırsanız artırın mühim olanın kişinin kendi kendini denetlemesi, söz ve davranışlarını kontrol etmesi olduğu da yadsınamayacak bir gerçektir. Bu minvalde, Bolu Abant'ta gerçekleştirilen, CHP milletvekilleriyle yapılan toplantı esnasında Sayın Kılıçdaroğlu basına yansıyan konuşmasında ülkenin sorunlarının akıl ve tecrübeyle çözüleceğini ifade etmiştir ki biz bu noktada "Dünyanın en iyi icraatını da gerçekleştirseniz biz yine eleştireceğiz." diyenlerin aksine; bir kez daha tecrübe ve birikimin girdiği her seçimi kaybedenlerde değil, ülkeyi on dokuz yıldır yönetenlerde olabileceği gerçeğini ifade etmiş ve subliminal olarak doğru adres göstermiş olmasından dolayı şahsına teşekkürü borç biliriz.

Bu arada, yine CHP'de milletvekilliği yapmış ve hâlen partisinin belediye başkanı kampı değerlendirirken "Genel Başkanın binlerce konuşmasını dinledim, ilk kez kendisinin de bir inancı olduğunu gördüm." demiştir ki Sayın Kılıçdaroğlu'nun bunca yıldır parti üst yönetiminin bile kendisine inanmadığı bir Genel Başkan olarak lanse edilmesine üzüldüğümüzü beyanla, teşkilatının bile güvenmediği bir Genel Başkana milletin güvenmiyor olmasını milletin ferasetinin neticesi olarak gördüğümüzü de ifade etmek istiyoruz. (AK PARTİ sıralarından alkışlar)

AHMET KAYA (Trabzon) - Siz kendi hâlinize üzülün.

ORHAN SÜMER (Adana) - Siz kendi hâlinize bakın. Kendi Başbakanınızı görevden aldınız, belediye başkanlarını görevden aldınız.

ARZU AYDIN (Devamla) - Yine, Sayın Kılıçdaroğlu "Bizim yolumuz civanmert yolu." deyip kinden, kibirden bahsetmektedir ki biz kini, öğretmenlere, çiftçiye, memura "AK PARTİ'ye oy verirseniz iki elim yakanızda." söyleminde; biz kibri, civan civan gibi delikanlılar "İlle de vatan!" diye PKK'ya karşı mücadele ederken onların siyasi uzantılarına iktidar olmak için destek olanlarda; biz kibri, 15 Temmuzu televizyon karşısında seyredenlerde; biz kibri, ayakkabıyla girilen ev toplantılarında gördük.

AHMET KAYA (Trabzon) - Dekoder lazım anlamak için ya!

ORHAN SÜMER (Adana) - Ayakkabı kutularını bizden daha iyi bilirsiniz!

ARZU AYDIN (Devamla) - Bilinsin ki bizim yürüdüğümüz yol, ayağını sevenlerin gelmemesi gereken dikenli yoldur. İşte biz bu yolu, dikenleri eze eze milletimizle yürüdük; Allah'ın izniyle yürümeye de devam edeceğiz inşallah. (AK PARTİ sıralarından alkışlar)

ÜNAL DEMİRTAŞ (Zonguldak) - Milleti eze eze yürüdünüz, milleti!

ARZU AYDIN (Devamla) - Velhasılıkelam, sözlerime son verirken Kamu Denetçiliği Kurumunun, gelecek dönemlerde iyi yönetim ilkelerini kamu yönetiminde yerleştirme çabasının daha çok karşılık bulmasını, yargının iş yükünü azaltacak şekilde etkinliğinin artmasını ve hak arama kültürünün yaygınlaşmasını temenni ediyor, hepinizi saygıyla hürmetle selamlıyorum. (AK PARTİ sıralarından alkışlar)