ŞEVİN COŞKUN (Muş) - Sayın Başkan, değerli milletvekilleri; teklifin 23'üncü maddesi üzerine söz aldım. Genel Kurulu selamlıyorum.

Konuşmamda cezaevlerindeki hak ihlallerine, hasta tutuklu ve hükümlülerin durumuna dair konuşacağım çünkü cezaevleri işkence merkezlerine ve ölüm evlerine dönüşmüş durumda. Özellikle 2020 Nisan ayında düzenlenen İnfaz Yasası'yla getirilen idare ve gözlem kurulları hukuksuz ve keyfî gerekçelerle, verilen cezayı bitirmesine rağmen, hükümlülerin tahliyelerini engelliyor. Söz konusu İnfaz Yasası'nın Anayasa'ya ve Türkiye'nin taraf olduğu uluslararası mevzuata aykırı olduğunu her fırsatta dile getirdik, getirmeye de devam edeceğiz. Cezaevleri gözlem kurulları ancak -tırnak içerisinde- iyi hâlli olduğuna karar verdiği tutukluları denetimli serbestlik ya da adli kontrolle serbest bırakıyor. Kurulun kararı olumsuz çıkması durumunda ise tutuklular bu haktan yararlanamıyor. İdare ve gözlem kurullarının keyfî gerekçeleri arasında, fazla su kullandığı, sık oda değişikliği yaptığı, açlık grevine girdiği gibi absürt nedenler bulunuyor. Özgürlük İçin Hukukçular Derneğinin verilerine göre, verilen cezayı bitirmesine rağmen tahliyesi engellenen 74 hükümlü bulunuyor, tabii bunlar sadece şu an tespit edilebilen. Keyfî gerekçelerle infaz yatmalardan sadece birkaçını sizlerle paylaşacağım: Sincan Cezaevinde bulunan Hanım Yıldırım ve Jiyan Ateş'e verilen, infaz hükmü bitmesine rağmen, idare ve gözlem kuruluna çıkmadıkları gerekçesiyle tahliyeleri engellendi. Altı yıldır cezaevinde olan Rojdan Erez'in ise dosyası başka bir cinayetten hüküm giymiş adli bir tutuklunun dosyasıyla karıştırılarak idare ve gözlem kurulunca tahliyesi engellendi. Yine, Afyon 1 no.lu T Tipi Cezaevinde bulunan Dijwar Nesri İsmail'in verilen otuz yıl cezayı bitirmesine rağmen tahliyesi engelleniyor. Ramazan Durmaz, Menderes Leyla, Leyla Akyıldız, Abdurrahman Aşkan, Remziye Polat da tahliyeleri engellenenlerden. Bir an önce bu keyfî uygulamalara son verilmelidir.

Değerli milletvekilleri, bir diğer konu da âdeta ölüme terk edilen hasta tutuklu ve hükümlüler. İHD raporuna göre cezaevlerinde 604'ü ağır 1.605 hasta tutuklu ve hükümlü bulunuyor. Yine rapora göre, Ocak 2020 ile Ekim 2021 tarihleri arasında 89 tutuklu ve hükümlü hayatını kaybetti. Cezaevinde yaşam mücadelesi veren hasta tutuklu ve hükümlülere dair birkaç örneği sizlerle paylaşacağım. Mehmet Emin Özkan, 83 yaşında, yirmi altı yıldır cezaevinde; 5 kez kalp krizi geçirdi, yürüyemeyecek hâlde olmasına rağmen kelepçeli şekilde hastaneye götürüldü, aynı şekilde cezaevine geri gönderildi. Bu görüntüler asla ve asla hafızalardan silinmeyecek. Hayatını tek başına idame ettiremeyen Mehmet Emin Özkan hâlâ cezaevinde tutuluyor.

Yine, Elâzığ Kadın Kapalı Cezaevinde bulunan Dicle Bozan yirmi beş yıldır cezaevinde, bağırsakları dışarıda yaşam mücadelesi veriyor; bir bacağını kaybeden Dicle Bozan diğer bacağını da kaybetme riskiyle karşı karşıya çünkü bacağında yaralar mevcut ve tedavi hakkı engelleniyor.

Tekirdağ 1 no.lu Cezaevinde bulunun Ali Osman Köse, 64 yaşında, otuz sekiz yıldır cezaevinde; kanser hastası, sağlık durumu her geçen gün kötüye gidiyor.

Mardin E Tipi Kapalı Cezaevinde bulunan Rojbin Çetin, 26 Haziran 2020'de gözaltına alınırken saatlerce köpekli işkenceye maruz bırakılmıştı. Çetin, kanser hastası ve tedavi hakkı engelleniyor.

Devrim Ayık, gazeteci ve yüzde 76 engelli bir hasta tutuklu. Eskişehir H Tipi Cezaevinde bulunan Ayık, crohn hastası ve 2 kez bağırsak ameliyatı oldu; sağlık sorunları nedeniyle cezaevinde bir gözünü kaybetti. Ayık'ın tedavisinin gecikmesinden kaynaklı yeni sağlık sorunları da ortaya çıkmakta.

Şaban Kaygusuz, bir eli ve bir ayağı yok, yüzde 90 engelli raporu var. Kaygusuz, güvenlik gerekçesiyle 19 Ekimde Diyarbakır D Tipi Kapalı Cezaevinden Kayseri Bünyan 1 no.lu T Tipi Kapalı Cezaevine sevk edildi. Şaban Kaygusuz ayakta sayım dayatmasına maruz kaldı. Yüzde 90 engeli olmasına rağmen hâlâ cezaevinde tutuluyor.

74 yaşındaki Ahmet Sılık: İzmir Menemen R Tipi Cezaevinde on yıldır tutuklu olan Sılık için Adli Tıp Kurumunun "Hayatını tek başına idame ettiremez." raporuna rağmen tahliyesi engelleniyor.

(Mikrofon otomatik cihaz tarafından kapatıldı)

BAŞKAN - Buyurun toparlayın.

ŞEVİN COŞKUN (Devamla) - Önceki dönem Muş İl Eş Başkanımız Muhlise Karagüzel iki yıldır Kayseri Bünyan Cezaevinde; sekiz yıl, bir ay hapis cezası verildi. Birçok sağlık sorunu olan Karagüzel 2 defa anjiyo oldu. Hastalıkları sebebiyle görme yetisini kaybetme riskiyle karşı karşıya.

Yine, İskenderun T Tipi Cezaevinde bulunan İsmail Tamboğa 22 yaşında. 4 kez ağırlaştırılmış müebbet hapis cezası verilen Tamboğa, midesindeki hastalık nedeniyle her gün kilo kaybı yaşıyor. 35 kiloya kadar düşen Tamboğa'nın mamayla beslenmesi gerekiyor ancak bu hayati talebi yerine getirilmiyor ve sağlığa erişim hakkı engelleniyor.

Hak ihlaline maruz kalan ve adını sayamadığımız bini aşkın hasta tutuklu ve hükümlü bulunuyor. Bu hukuk dışı uygulamalara karşı, tutuklu ve hükümlü aileleri Diyarbakır Barosunda bir haftayı aşkındır yakınlarının seslerini duyurmak için bir nöbet eylemi başlattı. Onları da buradan selamlıyorum. (HDP sıralarından alkışlar)