HDP GRUBU ADINA NUSRETTİN MAÇİN (Şanlıurfa) - Halkımız fiyatları görsün. (HDP sıralarından alkışlar)

BAŞKAN - İfade etmeniz için onlara ihtiyacınız yok ki.

Buyurun.

NUSRETTİN MAÇİN (Devamla) - Sayın Başkan, değerli milletvekilleri; ben de partim adına 2022 yılı merkezî yönetim bütçesi üzerine söz almış bulunmaktayım.

Öncelikle, Doğu Anadolu Projesi üzerinden birkaç şey söylemek istiyorum. Doğu Anadolu Projemiz... Bölgemiz, ülke yüz ölçümünün yüzde 20'sine tekabül eder ancak nüfus bakımından en az nüfusu barındırır. Bu DAP projesinin amacı bölge dışına göçü azaltmak, tarımda verimlilik ve katma değeri artırmak, sanayide hizmetler sektörünü güçlendirmek, kişi başına düşen geliri artırmak; bölgeler arası farkların azaltılması kapsamında ekonomiyi canlandırmak da temel hedefler arasında. Amaç ve hedefler güzel ama icraata gelince yukarıda saydığım hiçbir faaliyet yok.

HALİL ETYEMEZ (Konya) - Olur mu ya, yapılmadı mı? GAP bölgesinde yapılmadı mı? Hangisini inkâr ediyorsun?

MAHMUT TOĞRUL (Gaziantep) - Ya, bırakın, bir konuşsun be! Bırakın, bir konuşsun!

NUSRETTİN MAÇİN (Devamla) - Ne var mesela?

BAŞKAN - Sayın milletvekilleri, lütfen biraz sessizlik, rica ediyorum.

NUSRETTİN MAÇİN (Devamla) - Malazgirt Zaferi'nin 947'nci yıl dönümünü anma etkinlikleri var Muş'ta, Peynirciler Çarşısı düzenleme projesi var Van'da. Bu türden faaliyetler tamamen belediyelerin faaliyetleri kapsamına girecek hizmetler.

Şimdi, gelelim GAP'a. Bu projenin çok reklamı yapıldı, çok propagandası yapıldı. Öyle bir uçtular ki "Sadece Türkiye'nin değil, Orta Doğu'nun da gıda ihtiyacını bu proje bittiği zaman biz karşılayacağız." dediler. Bu projeyle bölge halkına o kadar büyük ümitler verdiler ki bölge insanlarında "Ben köyümde, ben tarlamda kendi ailemle işimin efendisi olacağım." duygu ve düşünceleri oluştu.

Bu iktidar 2 Mart 2009'da GAP merkezini seçim bölgem olan Şanlıurfa'ya taşıdı. Arkasından, 2016'da GAP Tarımsal Araştırma Enstitüsü Müdürlüğünde, Bakanlar Kurulu toplantısı bu binada gerçekleşti. Sonuç olarak, maalesef, yalan ve dolanın dışında bölge halkına bir şey verilmediği gibi, bölge halkını daha da yoksullaştırdı, mülksüzleştirdi ve mevsimlik tarım işçilerinin sayısı her gün artmaktadır.

Sayın Bakana Tarım Bakanlığının Plan ve Bütçe Komisyonu toplantısında sordum "GAP neden bitmiyor ya da neden bitirilmiyor?" diye. Bakanın bana yazdığı cevap şu oldu: "Biz 7 adet baraj inşaatını bitirdik, 7 adet baraj da devam ediyor, inşaat hâlindedir; 910 kilometre ana kanal inşaatı tamamlanmıştır."

ÖZNUR ÇALIK (Malatya) - Bugünkü Tarım Bakanlığının bütçesi değil, bugünkü Ticaret Bakanlığı ve İçişleri Bakanlığı bütçesi.

NUSRETTİN MAÇİN (Devamla) - Şimdi, arkadaşlar, bir sefer, GAP'ı bu algıyla, bu mantıkla, bu zihniyetle tarif eden bir Tarım Bakanı bu ülkenin tarımını yönetemez.

ÖZNUR ÇALIK (Malatya) - Önce hangi bütçe üzerinde konuştuğunuzun farkına varın.

NUSRETTİN MAÇİN (Devamla) - Şimdi soruyorum: Tarım ve Orman Bakanlığının 2021 yılı bütçesi 51 milyar 518 milyon 86 bin TL...

BAHAR AYVAZOĞLU (Trabzon) - Ya, bunu Tarım Bakanlığı bütçesinde söyleyeceksiniz, yine konuları karıştırdınız.

MERAL DANIŞ BEŞTAŞ (Siirt) - Ya, neye itiraz ediyorsunuz ya? Tarımı anlatıyor, neye itiraz ediyorsunuz?

BAHAR AYVAZOĞLU (Trabzon) - Ama konuyla alakalı konuşmuyor, konumuz o değil.

MERAL DANIŞ BEŞTAŞ (Siirt) - Ne demek ya!

NUSRETTİN MAÇİN (Devamla) - Şimdi, beni konuşturmayın lütfen, lütfen... (HDP sıralarından alkışlar)

Biz yalanı dolanı sevmeyiz ve ona fırsat vermeyiz. Tarım Bakanlığının bütçesi burada, 51 milyar 518 milyon 86 bin TL; 2022'de 64 milyar 623 milyon 189 bin TL yani yaklaşık yüzde 30'luk bir bütçe artışı var.

BAHAR AYVAZOĞLU (Trabzon) - İçişleri Bakanı buna ne yapsın?

NUSRETTİN MAÇİN (Devamla) - Şimdi, görünürde bu yüzde 30'luk artış doğru. Bakın, size izah edeyim: Bu bütçe, şimdiden yüzde 50-60 kadük olmuştur. Nasıl mı? Temel tarım girdilerinden biri olan mazot dahi yüzde 50 zamlanmış; elektrik, su yine öyle. Gübreye gelince -güncel fiyatlarla söylüyorum arkadaşlar- dap gübresinin 1 ton fiyatı 14.250 TL, üre gübresinin 1 ton fiyatı 14.250 TL yani 1 kilo gübrenin fiyatı 14 lirayı geçti ya. Yalan mı? (HDP sıralarından alkışlar)

MUHAMMED LEVENT BÜLBÜL (Sakarya) - Sen yanlış geldin, Tarım Bakanlığı bütçesinde olman lazım.

NUSRETTİN MAÇİN (Devamla) - Bunları niye anlatıyorum? Gübre fiyatlarındaki bu artış 600-700'lere ulaştı. Tarım ve gıda herkesi ilgilendirir çünkü onsuz yaşanılmaz da onun için.

Bu yılki tarımsal destek için öngörülen miktar 25 milyar 800 milyon yani geçen yıla göre yüzde 12,5'luk bir artış olacak. Yukarıdaki girdi maliyetlerindeki fiyat artışları zaten bize gösteriyor ki bu bütçe hiçbir derde derman olmayacak.

BAHAR AYVAZOĞLU (Trabzon) - Bu bütçeyle alakalı değil.

MERAL DANIŞ BEŞTAŞ (Siirt) - GAP anlatıyor, GAP.

NUSRETTİN MAÇİN (Devamla) - Bu bütçeyle, tarımsal üretim ve gıdaya erişim mümkün değildir. Onun için diyoruz ki: Bu bütçe halkın bütçesi değil, ülkenin tarımsal sorunlarını asgari düzeyde çözeceğine inanmıyoruz. Gıda fiyatlarının düşmesinde samimisiysek önce maliyetlerin düşmesinden başlamamız lazım.

Şimdi, burada durun, elinizi vicdanınıza koyun. Bakın, temel gıda ürünlerindeki fahiş fiyat artışlarını birlikte görelim. 1 litrelik ayçiçeği yağı -ithal ve yerli karışımı- 28 TL, 1 litre. 1 kilo nohut nereden geliyor? Meksika'dan. Kırmızı mercimek, yeşil mercimek... (HDP sıralarından alkışlar) Bakın, arkadaşlar, kırmızı mercimek, yeşil mercimek 13 lira, 15 TL. Nereden geliyor? Kanada ürünü. Pirincimiz nereden geliyor? Tayland'dan, 18 TL.

HALİL ETYEMEZ (Konya) - Siverek'ten, Siverek'ten.

NUSRETTİN MAÇİN (Devamla) - Siverek'i bitirdiniz, Karacadağ pirincini bitirdiniz.

HALİL ETYEMEZ (Konya) - Siverek'ten, Siverek'ten.

NUSRETTİN MAÇİN (Devamla) - Bu fiyat artışlarıyla bırakın asgari ücretle çalışan insanların geçimini sağlamasını, kamuda çalışan yani devlet memuru olan, işçi olan bütün kesimlerin, çalışan kesimlerin geçimini sağlaması mümkün değildir. Bu iktidar, açıkça, çalışan kesimlere insanca yaşama olanakları bırakmamış.

Bu tablo bize bir şey söylüyor: Tarım ve gıda alanında ithalatçı ülke konumuna düştük. Her gün fiyat artışları, temel gıda tüketim ürünlerinin ve tarımsal üretim girdilerinin pervasızca fiyat artışları, benim açımdan, bu durum halklara büyük felaketleri dayatmaktadır. Bu politika ülkeyi büyük çöküşe götürüyor. Kimler tarafından? AKP ve ortakları. Otoriter, devletçi müdahalelerle yerli ve yabancı finans sermaye gruplarıyla birlikte ülke ekonomisini bir bütün olarak... Bu gruplar tarafından kedi ve fare misali oldu. Biz HDP olarak halklarımızın örgütlü gücüyle bu büyük çöküşe "Dur!" diyeceğiz. (HDP sıralarından alkışlar)

ÇİĞDEM ERDOĞAN ATABEK (Sakarya) - Sen daha bütçelerin hangisi olduğunu bilmiyorsun.

NUSRETTİN MAÇİN (Devamla) - Geleceği biz inşa edeceğiz. Yeni Türkiye inşasında halkların kardeşliği ve birliğini biz sağlayacağız. Türkiye'ye demokrasi ve barış, kürdistana özgürlük şiarıyla iktidara geleceğiz. (HDP sıralarından alkışlar, AK PARTİ sıralarından gürültüler)

(Mikrofon otomatik cihaz tarafından kapatıldı)

MUSTAFA ELİTAŞ (Kayseri) - Sayın Başkan... Sayın Başkan...

BAŞKAN - Tamamlayın sözlerinizi.

ÇİĞDEM ERDOĞAN ATABEK (Sakarya) - Neyin propagandasını yapıyorsun? Sen daha neyin bütçesi bilmiyorsun ya!

MUSTAFA ELİTAŞ (Kayseri) - Sayın Başkan, müdahale eder misiniz?

NUSRETTİN MAÇİN (Devamla) - Onurlu...

MUSTAFA ELİTAŞ (Kayseri) - "Kürdistana özgürlük." diyor. Türkiye Cumhuriyeti devletini bölmeye çalışıyor, müdahale eder misiniz? Tutanaklardan çıkması gerekir.

MAHMUT TOĞRUL (Gaziantep) - Ne alakası var ya Sayın Başkan, ne alakası var, nereden çıkardınız?

BAŞKAN - Sayın Elitaş, duymadım, tutanakları isteyeceğim; sayın milletvekiliyle bir şey konuşuyordum, duymadım, tutanakları isteyeceğim.

MAHMUT TOĞRUL (Gaziantep) - Niyet okuyorsunuz, yok böyle bir şey!

ÇİĞDEM ERDOĞAN ATABEK (Sakarya) - Neye özgürlük? Kürdistan kuruldu da haberimiz mi yok?

MUSTAFA ELİTAŞ (Kayseri) - Sayın Başkan, tutanaklardan çıkması gerekir, lütfen, lütfen müdahale ediniz. Sayın Başkan, sözünü geri alsın.

ÇİĞDEM ERDOĞAN ATABEK (Sakarya) - Sen Türkiye Büyük Millet Meclisinde bunu söylemezsin!

MUSTAFA ELİTAŞ (Kayseri) - Sayın Başkan, sözünü geri alsın.

ÇİĞDEM ERDOĞAN ATABEK (Sakarya) - Neye özgürlük?

ŞAHİN TİN (Denizli) - Kürdistan ne zaman kuruldu?

BAŞKAN - Sayın Maçin, tamamlayın sözlerinizi.

NUSRETTİN MAÇİN (Devamla) - Kesiyorlar...

BAŞKAN - Tamamlayın sözlerinizi.

BAHAR AYVAZOĞLU (Trabzon) - Ağzından çıkanı kulağın duysun!

NUSRETTİN MAÇİN (Devamla) - Tamamlayacağım.

BAŞKAN - Bakın, süreniz geçiyor, tamamlayın.

BAHAR AYVAZOĞLU (Trabzon) - Nerede konuştuğunu bilmiyorsun! Tarım Bakanlığı bütçesinde mi konuşuyorsun ya?

NUSRETTİN MAÇİN (Devamla) - Onurlu, eşit ve özgür koşullarda birlikte yaşamayı biz inşa edeceğiz. (HDP sıralarından alkışlar)

ABDULLAH GÜLER (İstanbul) - Hadi oradan!

NUSRETTİN MAÇİN (Devamla) - "..." (x)

(Mikrofon otomatik cihaz tarafından kapatıldı)

BAŞKAN - Süreniz tamamlanmıştır.

ÇİĞDEM ERDOĞAN ATABEK (Sakarya) - Ne söylüyorsun? Hiç anlamıyoruz Türkçe konuş! Sen daha hangi bakanlığın bütçesi olduğunu bilmiyorsun, nerede konuştuğunu bilmiyorsun!

NUSRETTİN MAÇİN (Devamla) - "..."(x)

BAŞKAN - Sayın Maçin süreniz tamamlanmıştır, Sayın Maçin...

NUSRETTİN MAÇİN (Devamla) - "..."(*) (HDP sıralarından alkışlar)